کلیسا ویتنبرگ | گنجینه هایی از اندیشه های مارتین لوتر

95 تئوری، اساس و بنیاد سیاست و قدرت را در سراسر اروپا تکان داد و در زندگی های امروزه؛ از زبان، هنر و موسیقی گرفته تا آزادی اندیشه، تاثیر گذاری آن ادامه دارد. جاذبه اصلی کلیسای قلعه در شهر ویتنبرگ(Wittenberg) آلمان، درهایی است که توسط 95 تئوری مارتین لوتر و به گفته وی، 500 سال پیش در 31 اکتبر 1517 میلادی میخ کوبی شده اند. این اسناد، با فروش افراطی عفونامه هایی با عنوان رستگاری بعد از مرگ که عقاید و قرن ها عملکرد کلیسا ویتنبرگ آلمان را زیر سوال می برد، مخالفت می کرد.با این حال، امروزه درهایی که ایوان شمالی را اشغال می کنند، از جنس چوب های اصلی عصر لوتر که به دلیل آتش سوزی در طی جنگ هفت ساله در سال 1760 نابود شدند، نیستند. درهای برنزی در جای خود محکم و ستبر قرار گرفته اند و با کلمات لاتین از 95 تئوری لوتر مزین شده اند. کلمات برجسته هستند و در جای خود به نحوی ثابت شده اند که غیر قابل انکارند؛ اما همانطور که لوتر خود را شناخت، کلمات توانایی حرکت را دارند. درست همانطور که او با خواندن کتاب مقدس به منظور طرح سوال برای برقراری نظم متاثر شد، سخنان او فراتر از این شهر کوچک را در بر گرفت و یک خود آگاهی مذهبی به وجود آورد که کلیسا ویتنبرگ آلمان را تقسیم کرد و اروپا را تکان داد و به صورت موجی در جهان آزاد شد.شاید به همین دلیل فضای بزرگ و آزاد درون کلیسا ویتنبرگ را از لوتر و اصلاحاتی که محصور درها هستند، مهیج تر یافتم. در اینجا، مجسمه هایی از لوتر و هم عصر های او در سالن کلیسا ویتنبرگ آلمان ردیف شده اند و گفته می شود که هر شب بعد از خروج بازدیدکنندگان، مجسمه ها گفتگوهای معنوی و الهی خود را تا انتهای شب ادامه می دهند. این افسانه به ما یادآوری می کند که لوتر تنها شخصی نبوده است که در اصلاحات نقش داشته است، وی در بخشی از مکالمات مداوم جای دارد و کسی است که عملکرد آن تا به امروز ادامه داشته است. اما با وجود اینکه افراد دیگری نیز در مورد اصلاحات کلیسا ویتنبرگ اندیشه هایی داشتند، ویتنبرگ همچنان مهد اصلاحات در نظر گرفته می شود و لوتر پدر این اصلاحات به شمار می آید.

اندیشه های مارتین لوتر در کلیسا ویتنبرگ آلمان

همانطور که در ویتنبرگ راه می رفتم، تعجب کردم که چگونه چنین مکان کوچکی می تواند چنین تاثیرگذاری شگرفی داشته باشد. این شهر باستانی از زمان لوتر، به ویژه به این دلیل که متفقین موافقت کردند به خاطر اهمیت مذهبی آن را بمباران نکنند، خیلی تغییر نکرده است. پارکی که شهر قدیمی را احاطه کرده است، از انتهای کلیسا ویتنبرگ قلعه آغاز می شود و تنها15 دقیقه طول می کشد که با پیاده روی، از وسط شهر به سمت خانه لوتر رفت؛ جایی که خداشناسان و حکیمان بیشتر عمر خود را در آن جا زندگی می کنند و کمی دور تر از آن، سرسبزی دوباره شروع می شود. با این حال، بخشی از آن به دلیل اندازه و کوچکی شهر ویتنبرگ بود که ایده های لوتر توانستند شکوفا شوند. حضور عده زیادی نخبه و اندیشمند در دانشگاه کوچک شهر، به این معنی است که مردم اغلب با یکدیگر برخورد دارند و اندیشه های خود را مبادله می کنند. درطی پیاده روی کوتاه خود، از محوطه محصور متعلق به لوکاس کرانچ ارشد(Lucas Cranach the Elder)، گذشتم. او به عنوان نقاش اصلاحات شناخته می شد، کارگاه و ماشین چاپ داشت و همچنین این حیاط، خانه رئیس اصلاحات خداشناسی، فیلیپ ملنکتون(Philip Melanchthon) بوده است.علاوه بر این، لوتر قادر به استفاده از ابزارهای رسانه ای جدیدی که در زمان خودش وجود داشت، مانند دستگاه حکاکی روی چوب و ماشین چاپ و به منظور گسترش دادن اندیشه هایش فراتر از ویتنبرگ، بود. جان تی مک کوئیلن(John T McQuillen)، معاون و متصدی کتاب های چاپی و صحافی شده در موزه و کتاب خانه مورگان(Morgan Library & Museum) در شهر نیویورک، توضیح داد که:" لوتر اندیشه های خود را در متون کوتاه و مختصر- جزوات هشت یا16 صفحه ای- که می تواند به سرعت چاپ و به راحتی توزیع شوند، می نوشته است. بدون ماشین چاپ، اصلاحات هرگز به رویدادی تاریخی مبدل نمی شد."لوتر به عنوان شخصی برای ایجاد اولین انقلاب رسانه ای، به سرعت متوجه شد که چگونه از زبان، موسیقی و تصاویر برای گسترش پیام هایش استفاده کند. او به طور فزاینده ای نوشته های خود را به زبان آلمانی(به جای لاتین) منتشر کرد و اغلب با تصاویر و سرود های جذاب و بومی خویش، به شکوفایی اصلاحات کمک کرد. مشارکت های موسیقیایی او حتی باعث شد که پدر آهنگ اعتراض خطاب شود.استفاده او از زبان روزمره نه تنها به گسترش اندیشه هایش کمک می کرد، بلکه استفاده از آن در مسائل دینی برای این ایده انقلابی لوتر که رستگاری می تواند تنها از طریق ایمان شخصی به دست آید، ضروری بود. بنابراین، او می خواست همه قادر به خواندن کتاب مقدس شوند. در سال 1534، لوتر ترجمه خود را از کتاب مقدس، با استفاده از زبانی ساده و واضح که برای همه قابل درک باشد، منتشر کرد. برای انجام این کار، او مجبور شد تا گویش های مختلف آلمانی را به منظور ایجاد یک زبان و گویش معیار؛ همان ساختار زبان آلمانی که امروزه آن را می شناسیم، متحد و یکی کند.

کلیسا ویتنبرگ آلمان : عقاید و باورهای مختلف در کلیسا

همچنین تاکید جدید بر زبان مادری نیز بر توسعه زبان های دیگر تاثیر گذاشت. مسیحیان پروتستان از آمریکای شمالی و اروپا که در نیمه دوم قرن نوزدهم به آفریقا رفتند، همانند لوتر معتقد بودند که کتاب مقدس باید به زبان های بومی و محلی ترجمه شود. دکتر جورگ هاستین(Dr Jörg Haustein)، در سخنرانی جامع در مورد مذاهب آفریقا در دانشگاه SOAS لندن، توضیحاتی داد:" البته این امر شامل ساختن زبان مناسب بود، یعنی جستجو و اختراع سیستم های نوشتاری که هیچ کدام وجود نداشته اند و پیدا کردن الفاظی مناسب برای ایجاد پندار و فرض هایی نسبت به خدا، شیطان، گناه، رستگاری و غیره."با این حال، اگر چه مبلغان می خواستند آفریقایی ها به راه و روشی روی بیاورند که به قدرت ایمان و باور شخصی متکی و وابسته است، آن ها نیز به برتر بودن ایمان خود متقاعد شدند و با باورها و شیوه های سنتی مخالف بودند. این روش و طرز برخورد، میان لوتر و اصلاحات که در عین حال طرفدار استبداد و دموکراسی بوده اند، پارادوکس و تضاد به وجود می آورد. همچنین در موضع لوتر، مشروحاتی نسبت به یهودیان ارائه می شده است. پس از اینکه متوجه شد که قادر به روی آوری آن ها به دین مسیحیت نخواهد شد، سخنرانی طولانی و شدید اللحنی از نوشته های ضد یهودی منتشر کرد که در آن ادعا می شود که کنیسه های(پرستشگاه های) یهودی، مدارس و خانه ها باید آتش بگیرند، دارایی های آنها مصادره شود و باید از آن ها به عنوان نیروی کار اجباری استفاده کرد و از کارهایشان اخراج شوند.در نمای جنوب شرقی کلیسای شهر ویتنبرگ، جایی که لوتر به طور مرتب سخنرانی و موعظه می کرد، یک جودنسا(a Judensau) (مجسمه ضد یهود) قرار دارد که قدمت آن به سال 1305 باز می گردد. بالاتر از این نقش برجسته، یک کتیبه با کلمات Rabini Shem Hamphoras(انحراف و فسادی توهین آمیز در نام غیر قابل بیان خدا در کابالا(Kabbalah)) است که بعدا اضافه شده است و به نوشته ای موهن و خفت آور از نوشته های لوتر منسوب شده است. متون او مانند یهودیان و دروغ های آنها(On the Jews and Their Lies)، به طور گسترده ای توسط نازی ها مورد استفاده قرار گرفت و مورخان درباره نظریه ساندر وگ(Sonderweg) که الگو و راه لوتر را برای نازی ها به دنبال دارد، بحث و مناظره کرده اند.

کلیسا ویتنبرگ آلمان : بررسی انواع دیدگاه ها و نظریه های مختلف

هدف لوتر، متحد کردن همه افراد تحت یک کلیسای اصلاح شده بود، اما ایده هایش بر اموری دلالت داشتند که از چیزی که او می خواست یا می توانست تصور کند، فراتر بود.دکتر الکساندر وبر(Dr Alexander Weber) از حوزه فرهنگ و زبان دانشگاه برک بک(Birkbeck College) در لندن، با اشاره به درگیری های ناشی از مذهبی که اروپا در طی سال های 1524 تا 1648 به دست آورد، گفته اند که:" لوتر زبان آلمانی را متحد و یکی کرد، اما ایده های مذهبی او، اختلاف و تفرقه هایی را ایجاد کرد که تا به امروز درد و رنج آن احساس می شود؛ جنگ کلمات، به دنبال جنگ مذهبی بود." به جای یک کلیسای واحد، ادعاها و مطالباتی رقابتی برای اصلاح وجود داشت. اتحادیه های سیاسی اغلب بر پایه ی وحدت اعترافی شکل می گرفتند و اقلیت ها، توسط تمام اعترافات مورد آزار و اذیت واقع می شدند. این عوامل، به شیوع موجی از مهاجرت، مانند گریختن پروتستان های فرانسوی به انگلستان، اسکاتلند، دانمارک و سوئد و یا به مهاجرت پروتستان های انگلیسی، سوار بر کشتی می فلاور(the Mayflower) به سمت آمریکای شمالی، منجر شد.اثرگذاری لوتر به طرزی وسیعی در برگیرنده بوده است که در فرهنگ معاصر به وضوح از آن یاد شده است. به عنوان مثال، اعتقادات لوتر و اشتیاق او به گسترش سخنان خود برای متقاعد کردن دیگران، امروزه پیشرو تبلیغ مسیحیت است؛ مبلغان مذهبی در نمایش های تلویزیونی و یا رادیویی، مانند لوترن اور(The Lutheran Hour) که طولانی ترین برنامه رادیویی مسیحی در حال اجرا در جهان است و پخش آن از سال 1930 شروع شد و بیش از یک میلیون شنونده دارد، فعالیت می کنند. در سال 1966، مارتین لوتر کینگ(Martin Luther King) عمل انجام شده ای را توسط فردی که بعد از انتشار و ارسال لیستی از خواسته هایش به درب مجلس شهر شیکاگو مشهور شد، در ویتنبرگ طنین انداز کرد.

کلیسا ویتنبرگ آلمان : بقای نظریه ها و دیدگاه های مارتین لوتر

لوتر و ادوارد اسنودن(Edward Snowden) آمریکایی که اسناد و هویت افراد خطا کار را آشکار می ساخت، به طور موازی هر دوی آن ها وجدان خود را بالاتر از همه چیز قرار می دادند و ابرقدرت های روز خود را برای تخطی و سوء استفاده از قدرت، با استفاده از آخرین وسایل ارتباطی به چالش کشیدند.کلمات و اندیشه هایی که از کلیسا ویتنبرگ سرچشمه می گرفت، در سراسر جهان تنیده می شد که همچنین برای واژه ها و اندیشه های جدیدی چون نوشته های داستایوفسکی که اندیشه های پروتستانتیسم، در خاطرات روزانه و کتاب برادران کارامازوف وی کشف و بررسی می شوند، الهام بخش بودند. نیچه به همین ترتیب، بی درنگ به گسترش اندیشه های لوتر اقدام کرد و اظهار داشت:" پس از گوته و لوتر، جایگاه سوم را تصاحب می کند." او سومین جایگاه را با اعلام نظریه مرگ خداوند که به طرزی عالی با کتاب چنین گفت زرتشت(Thus Spoke Zarathustra) وی مرتبط است، به دست آورد. آنچه در ویتنبرگ آغاز شد، بر اندیشه های آزادی خواهی مدرن، سرمایه داری، دموکراسی، فرد گرایی، درون گرایی، سکولاریسم و غیره تاثیر گذاشته است.در پارکی که خانه لوتر در آن واقع شده است، پیاده روی هایی نمادی برای جشن گرفتن 500 سال اصلاحات، برگزار شد. همانطور که همراه آن ها راه می رفتم، بازتاب های متعددی را از خودم دیدم و همچنین نمایی از درختان و درختچه های اطراف که پراکنده بودند، دریافتم. همانطور که گمان می رفت، این امر نمایش خوبی را از تاثیر ویتنبرگ بر جهان ارائه می داد که به طرزی واقعی باز آفرینی شده است و تا مدتی طولانی تاثیر دارد.