موزه هنرهای ملی یکی از موزه های دیدنی ایران به شمار می رود

ایسنا/ براساس آخرین خبر و گزارشهای بدست آمده، موزه هنرهای ملی یکی از موزه های دیدنی ایران به شمار می رود.

«بهارستان» تهران از محلات قدیمی و اصیلی است که این روزها در کنار بافت تاریخی خود، پذیرای حضور اماکن اداری مهمی همچون مجلس شورای اسلامی، سازمان برنامه و بودجه و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است. با این حال، اگر اهل تهرانگردی باشید و با یک جست و جوی کوتاه در اینترنت بخواهید جاذبه های دیدنی این محله را شناسایی کنید حتما در کنار اسامی اماکنی همچون عمارت مسعودیه، مسجد سپهسالار و باغ نگارستان، نام «موزه هنرهای ملی» را در این جست و جو می بینید؛ جایی که منابع مختلف در معرفی آن آورده اند: «در محوطه وزارت فرهنگ و ارشاد قرار دارد و از خیابان هیچ دیدی به آن وجود ندارد.»

برای دسترسی به این موزه کافی است با خط دو مترو تهران و یا اتوبوس خودتان را به میدان بهارستان برسانید. سپس با پیاده روی کوتاهی از خیابان صفی علیشاه و یا خیابان ابن سینا، به خیابان کمال الملک و ورودی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی می رسید. پس از گذر از گیت امنیتی وزارتخانه و با شرط رعایت حجاب اسلامی میتوان وارد حیاط وزارتخانه شد و با پیاده روی بسیار کوتاهی، ساختمان یک طبقه موزه را دید.

پس از ورود به موزه در اتاق مدیریت که در سمت چپ شما قرار دارد می توانید ورودیه را پرداخت کرده و با تحویل دادن کیف و یا هر اشیاء بزرگ دیگری که به همراه دارید، بازدید خود را آغاز کنید. البته به یاد داشته باشید که به سیاق دیگر موزه ها اینجا خبری از محفظه اختصاصی نگهداری اشیاء با دری که بتوانید آن را قفل کنید، نیست. بلکه باید وسایل خود را در کمدی طبقاتی و بدون در و یا محافظ قرار داده و داخل شوید.

موزه هنرهای ملی یک موزه تخصصی است و برای تأمل و عمیق شدن در برخی آثار آن به ساعتها زمان نیاز دارید، اما اگر قرار نباشد با دید تخصصی بازدید را انجام دهید، حدود 45 دقیقه زمان کافی است تا بتوانید از موزه دیدن کنید.

همچنین به یاد داشته باشید برای استفاده از سرویس بهداشتی باید به ساختمان سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد که مقابل موزه و در فاصله کمی قرار گرفته است، مراجعه کنید، چون مطابق قانون، امکان دخل و تصرف در فضاهای تاریخی وجود ندارد، بنابراین داخل ساختمان موزه، سرویس بهداشتی ساخته نشده است.

میر علیرضا کیا، مدیر موزه هنرهای ملی درباره شکل گیری این موزه توضیح می دهد: موزه هنرهای ملی که فاصله چندانی هم با باغ نگارستان ندارد، در گذشته حوضخانه این باغ قاجاری بوده که در 10 سال توسط دو معمار زبده یعنی «عبدالله خان» و «آقاجانی اصفهانی» ساخته شد. در گذر زمان حوضخانه از باغ جدا می شود، اما شکل اصلی خود را با گچ بری های نفیس حفظ می کند.

او با اشاره به اینکه مدرسه صنایع مستظرفه به نام مدرسه کمال الملک نیز در نزدیکی این حوضخانه فعال بوده، ادامه می دهد: برگزاری کلاسهای رشته های نگارگری، مینیاتور، معرق و منبت، خاتم کاری، کاشی کاری و...باعث شد تا هنرمندان بزرگی در این مدرسه تربیت شوند. با ترک این مجموعه توسط کمال الملک، مدتی فعالیتهای این مدرسه کمرنگ می شود تا اینکه در سال 1309 هجری خورشیدی به دستور رضا شاه و با همت مرحوم «حسین طاهرزاده بهزاد» موزه هنرهای ملی با هدف احیای هنرهای مستظرفه بنا شد.

کیا پیرامون اینکه موزه هنرهای ملی یکی از موزه های دیدنی ایران به شمار می رود، اظهار می کند: هادی تجویدی، محمد علی رهبری، علی درودی، نصرت الله یوسفی، محمدعلی زاویه، مقیمی تبریزی، علی کریمی و...هنرمندانی بودند که آن سالها برای احیای هنرهای مستظرفه در این موزه و کارگاه آن که اکنون به پارکینگ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تبدیل شده است، رفت و آمد داشتند تا آثاری ویژه و منحصر به همین موزه را بسازند. در واقع تمام آثار به شکل تخصصی و منحصرا برای همین موزه طراحی و ساخته شده اند.

مدیر موزه هنرهای ملی درباره ساختمان فعلی موزه می گوید: وقتی دستور ساخت موزه هنرهای ملی را می دهند، به چهار سمت حوضخانه قدیمی، بنای الحاقی اضافه می شود. اکنون تنها بخش مرکزی عمارت که گچ بری مشخصی دارد باقی مانده از دوره قاجار است و بخش های الحاقی به دوره پهلوی مربوط است و برای اینکه تفاوت زمانی ساخت مشخص شود، بخش های الحاقی، گچ بری نشده و مشابه نقش گچ بری را روی دیوار نقاشی کرده اند.

او با اشاره به اینکه موزه هنرهای ملی از سال 1369 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده، توضیح می دهد: در این بخش چهار ستون اصلی به همان شکل قدیمی باقی مانده است، اما حوض مرمری که آب از داخل این ستونها به آن سرازیر میشد، اکنون مدفون شده و قابل مشاهده نیست. البته در صورتی که تصمیم بر این باشد که حوض نمایش داده شود میتوان کفپوش را کنار زد و آن را نمایان کرد؛ چرا که با شکل اصلی خود مدفون شده است.

کیا درباره شرایط بازدید از این موزه می گوید: به مناسبت نوروز، از 24 اسفند 1402 تا 13 فروردین 1403 همه روزه از ساعت 10 تا 16 بازدید از موزه امکان پذیر است. در روزهای دیگر نیز از شنبه تا چهارشنبه از ساعت 8 تا 16 امکان بازدید وجود دارد. موزه هنرهای ملی در نوروز در مسیر گردشگری میدان بهارستان قرار دارد و افرادی که با تورهای شهرداری به بازدید اماکن این منطقه بیایند، می توانند در دو ساعتِ 10 و 14 همراه با تور از موزه بازدید کنند.

مدیر موزه هنرهای ملی مهمترین شرط ورود به این موزه را رعایت حجاب ذکر می کند و درباره دیگر جزئیات آن اضافه می کند: در حال حاضر بلیت موزه چهار هزار تومان است که البته این مبلغ به نظر ما استاندارد نیست. در جلسات مختلف پیشنهاد افزایش قیمت بلیت را داده ایم به شکلی که برای ایرانیان 50 هزار تومان و برای افراد خارجی 100 هزار تومان در نظر گرفته شود که البته این موضوع هنوز تأیید نشده است.

او با اعتقاد بر اینکه برای شناساندن این موزه به مردم کم کاری شده است، می گوید: این موزه در طول سالیان گذشته بازدید کنندگان کمی داشت، ولی در سه سال گذشته وضعیت بازدید بهبود یافته است، به شکلی که در نوروز 1402 بیش از هزار نفر بازدید کننده داشتیم.

مدیر موزه هنرهای ملی یکی از دلایل بازدید کم از این موزه را قرار گرفتن آن در محوطه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و نبود مسیر دسترسی اختصاصی میداند و ادامه می دهد: طرح پیشنهادی ما این است که یک در مجزا از خیابان «دانشسرا» برای موزه در نظر گرفته شود که مسیر دسترسی موزه جدا شود. اکنون به دلیل تعطیلی وزارت ارشاد در روزهای پنجشنبه و جمعه، فرصت بازدید در این دو روز از بین می رود. برای در نظر گرفتن در ورودی اختصاصی، شهرداری تهران تأییدیه های لازم را داده و طرح به مجلس شورای اسلامی رفته است که تأییدیه نهایی را بگیرد.

یکی از موضوعات قابل توجه در این موزه این است که توضیحات مربوط به هر اثر با خطی خوش به شکل دست نویس کنار آن قرار دارد؛ موضوعی که کیا درباره آن می گوید: همه توضیحات، قدیمی و مربوط به زمان تأسیس موزه است. اکنون در حال تکمیل و چاپ توضیحات جدید هستیم تا کنار آثار قرار گیرند. از طرفی باتوجه به اینکه توضیحات قدیمی هم قدمتی نزدیک به 100 سال دارند، می توانیم یک ویترین جدا به آنها اختصاص دهیم. اقدام دیگری که مدنظر داریم، طراحی کیو آر کد (QR code) اختصاصی هر اثر است که باتوجه به هزینه های آن به تأمین بودجه نیاز است.

او درباره آثاری که در موزه هنرهای ملی نگهداری می شوند نیز توضیح می دهد: این مجموعه شامل حدود 700 اثر است، که 220 اثر آن به نمایش درآمده است و مابقی در مخزن نگهداری می شوند و به فراخور زمان و در نمایشگاه هایی به نمایش گذاشته شده اند. مخزن موزه نیز در کنار مجموعه قرار دارد و سعی کرده ایم در شرایط مساعدی از آثار نگهداری کنیم. تمام آثار به شکل دوره ای توسط امین اموال موزه به شکل تخصصی بررسی می شوند و اگر اثری به مرمت نیاز داشته باشد، این موضوع به اطلاع اداره کل موزه ها رسیده و پروژه مرمت انجام می شود، اما از آنجایی که بودجه کافی برای مرمت همزمان همه آثار وجود ندارد باید این کار به ترتیب انجام شود.

از موضوعات قابل توجه هنگام بازدید از موزه به ویژه بخش قاجاری که دارای گچ بری های نفیس است، وجود گرد و خاک کهنه در این قسمت است؛ نوعی از آلودگی که مشخص است به نظافت اصولی و تخصصی نیاز دارد که مدیر موزه می گوید: بعد از مدتها یک نیروی نظافتی به ما داده اند و نظافت کلی موزه روزانه انجام می شود، اما نظافت تخصصی آثار و گچ بری ها با امین اموال است که برای این کار هم به بودجه مشخص نیاز داریم و تقاضای آن را داده ایم.

او تاکید می کند: البته نیاز ما به بودجه تنها برای نظافت نیست، بلکه شیوه نمایش آثار هم مطابق با استاندارد جهانی نیست. به عنوان مثال تابلوها با میخ به دیوار متصل است، در حالی که باید داخل یک باکس گذاشته شود که دما، نور و رطوبت آن اندازه گیری شود. این شیوه نمایش به لحاظ بصری درست نیست، هر چند آسیبی به اثر وارد نمی کند. در این زمینه اگر بتوانیم انجمنی از دوستداران موزه هنرهای ملی از بخش خصوصی تشکیل دهیم که زیر نظر مراجع نظارتی برای تأمین هزینه مرمت آثار و سایر موارد به ما کمک کنند، خوب است.

مدیر موزه هنرهای ملی درباره بررسی سازه و بنای موزه بیان می کند: در این زمینه هر سه ماه یک بار کارشناس تخصصی برای بررسی استحکام بنا در محل حاضر می شود.

او درباره ترکهایی که در بخشی از سقف و بالای ستونها بوجود آمده و قابل رویت است، توضیح می دهد: براساس نظر کارشناس متوجه شدیم که با توجه به ساخت و ساز غیر اصولی سونا و جکوزی توسط وزارت فرهنگ و ارشاد در سالهای گذشته در مجاورت دیوار موزه، رطوبت در طول زمان باعث فرسایش خاک و در نتیجه سبب کج شدن سازه به شکل بسیار جزئی شده که این موضوع عامل ترکهایی است که مشاهده می شود. پس از روشن شدن این موضوع، وزارت ارشاد آن مجموعه آبی را تعطیل کرد تا آسیب بیشتری به سازه موزه وارد نشود.

کیا درباره شرایط حفاظت از موزه نیز می گوید: سال قبل دوربین های امنیتی FULL HD در بخش موزه و مخزن نصب شد که به کلانتری بهارستان هم متصل است. با توجه به اینکه موزه در محوطه وزارت ارشاد قرار گرفته است، محافظت ویژه ای از موزه انجام می شود. در عین حال با توجه به مجاورت موزه با سازمان برنامه و بودجه و مجلس شورای اسلامی، حلقه امنیتی کاملی در کنار ما وجود دارد.