فاصله بومگردی های مازندران از تجربه زیست بومی

ایرنا/ این خبر پیرامون فاصله بومگردی های مازندران از تجربه زیست بومی برای شما مخاطبان گرامی نوشته شده است.

چند سالی می شود که ذائقه گردشگران از حضور و تماشای صرف مقاصد گردشگری به سمت تجربه های نو و لمس زندگی بومی سوق پیدا کرده است. مثل تجربه زندگی در گالش منزل های مازندران یا قرار گرفتن در جریان یک زندگی واقعی بومی و محلی و اینکه چگونه و با چه کیفیتی از درکِ یک زیستِ مبتنی بر فرهنگ و اقلیم منطقه میزبان، صبح را به شب می رسانند و شب را به طلوع خورشید پیوند می زنند.

از آماده شدن صبحانه زمانی که هنوز ردی از خورشید در آسمان نیست تا رفتن به سمت و سوی کارهای روزانه، دوشیدن شیر و روانه کردن دام ها به سمت دشت و بازگرداندنشان، پخت شیر محلی، درک و لمس پخت نان، مشاهده فرآیند تولید ماست و پنیر به روش های خاص و در ظروف مخصوص، فعالیت های باغی و کشاورزی و تجربه هایی که هر کدام هنوز برای بومیان منطقه هم جذاب هستند می توانند به اجزای یک شبانه روز اقامت مهمانان در یک واحد اقامتی بومگردی باشند.

با این تعریف پرسش اینجاست که واحدهای بومگردی مازندران آیا توانسته اند دور از تصنعی بودن و حفظ ظاهر، گردشگران را به یک زیست بومی و محلی دلچسب دعوت کنند؟ در اغلب موارد پاسخ منفی است. در واقع نگاهی به صفحه های تعدادی از بومگردی های مازندران به ویژه در غرب استان که عمده مسافران استان را میزبانی می کند نشان می دهد که حاشیه ها پررنگ تر از متن است و بومگردی ها بیش از آنکه تجربه گرا باشند به سمت و سوی اقامت در فضایی تصنعی حرکت کرده اند.

یک کارشناس گردشگری تمرکز صرف دولت ها بر موضوع سفر بدون توجه به شکل گیری زنجیره ارزش را عامل بروز چنین وضعیتی میداند و می گوید: در چنین شرایطی بخش های مختلف گردشگری غیر فعال و ناقص حرکت می کنند. به همین دلیل گردشگری کنترل نشده ای داریم که نه تنها منابع را نابود کرده و ارزش افزوده ای را ایجاد نمی کند، بلکه جاذبه های گردشگری را هم روز به روز رو به نابودی سوق می دهد.

به گفته حسین گلین مقدم، نبود سیاستگذاری دولت ها در تکمیل زنجیره ارزش گردشگری موجب شده که سرمایه گذاران بدون آموزش و آگاهی به این بخش ورود کنند که همین ناآگاهی ناشی از نبود آموزش باعث شده عمده فعالیت های بومگردی به اقامت و در نهایت سرو غذای محلی و حفظ ظواهر خلاصه شود و این واحدها از کارکرد اصلی خود دور شوند.

وی پیرامون فاصله بومگردی های مازندران از تجربه زیست بومی می افزاید: نه تنها بومگردی ها آگاهی لازم برای معرفی جاذبه هایی از جنس تجربه را ندارند، بلکه جامعه مهمان نیز نسبت به خدمات مبتنی بر تجربه در یک منطقه آگاه نیست. در نتیجه زنجیره ناقصی از گردشگری در جریان است.

گلین مقدم ضعف در تولید محتوایی از جنس تجربه را از دیگر عوامل به حاشیه رفتن اهداف اصیل بومگردی توصیف می کند و می گوید: اقامتگاه های بومگردی باید تولید محتوای خوب و خدمات مبتنی بر تجربه را در دستور کار خود قرار دهند تا از این طریق جامعه مهمان را به کسب تجربه های منطقه خود دعوت کنند.

وی با اشاره به لزوم تغییر سیاست های دولت مبنی بر تکمیل زنجیره ارزش، قرار گرفتن شرکت های تولید محتوا در کنار بومگردی ها را از دیگر راهکارهای برون رفت از این وضعیت معرفی می کند و می افزاید: تولید محتوای خوب مبتنی بر تجربه های بومی و محلی کمک می کند که بومگردی ها از اقامت محوری به سمت تجربه محوری حرکت کنند. به این معنی که با عرضه تجربه های جدید برای مخاطب نیاز ایجاد کنند، مخاطب برای کسب این تجربه هزینه پرداخت کند و از این طریق یک جریانِ کسب و کار گردشگری با بازارهای پایدار شکل بگیرد.

به طور معمول سفر رایج در کشور ما به ویژه برای مناطق شمالی سفری بدون چالش و کنش و تجربه است. عمده مسافران ورودی به شهرهای شمالی به دنبال آن هستند که همان امکانات شهر را در روستاها و بومگردی ها تجربه کنند. به همین دلیل روستاییان برای جذب گردشگر، شرایط زندگی خود را تغییر می دهند. اتفاقی که موجب شده عمده بومگردی ها از اهداف اصلی شکل گیری خود دور شوند و به مراکز اقامتی صرف و خالی از تجربه بکر تبدیل شوند. در حالی که تمرکز بر تجربه گرایی باعث می شود گردشگر فضایی بکر و نو را تجربه کند و از مسافر ناظر به گردشگری فعال تبدیل شود که نتیجه آن حفظ فرهنگ بومی و یک جریان گردشگری پایدار و ارزش آفرین است.

مازندران بیش از سه هزار روستا دارد که محل سکونت دائمی نیمی از جمعیت استان است. در این مناطق ظرفیت های فوق العاده ای برای جذب مسافران و گردشگران وجود دارد. به طوری که بنا به اعلام اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بیش از 25 درصد مسافرانی که به این استان می آیند در روستاها اقامت می کنند و تعداد اقامتگاه های بومگردی مجوزدار و فعال استان 372 واحد است.

چندی پیش مدیر کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی مازندران اعلام کرد که طرح چگونگی ساخت و قواعد اجرای اقامتگاه های بومگردی در خارج از بافت روستاها از سوی این اداره کل تهیه و کارگروه امور زیر بنایی مازندران آن را تصویب کرد.

به گفته حسین ایزدی، نهایی شدن اجرای این مصوبه منوط به تصویب آن در شورای برنامه ریزی استان است تا از این پس متقاضیان راه اندازی واحدهای بومگردی بتوانند به این امر بپردازند.

با توجه به استقبال از ایجاد واحدهای بومگردی در استان برنامه ریزی برای هدایت کردن شیوه فعالیت این واحدها نیز امری ضروری است تا طی سالهای آتی فعالیت واحدهای بومگردی در مازندران روی ریل اصلی جریان داشته باشد.