مشکلات صنعت فرش خراسان شمالی زیاد است

ایسنا/ براساس آخرین گزارشهای بدست رسیده و خبرهای منتشر شده، مشکلات صنعت فرش خراسان شمالی زیاد است.

تار و پود هنر قالیبافان خراسان شمالی اصالت دارد و بوی فرهنگ و تمدن اقوام مختلف از فرشهای کردی، قالیچه های تمام ابریشم دو رویه دویدوخ، فرش و پشتی های ترکمن از رج به رج شان به مشام می رسد، هنری که به سختی خلق می شود و به دشواری می تواند جایگاهی در بازار استانی و ملی پیدا کند و باز هم از قافله بازار جهانی به علت وجود مشکلات مختلف در این استان عقب می افتد.

مشکلات صنعت فرش خراسان شمالی زیاد است، حلقه و زنجیره کامل تولید پشم به فرش در استان وجود ندارد و این امر سبب شده تا بسیاری از تولید کنندگان فرش دست از کار بکشند و به کار ساخت و ساز و...رو آورند. دستمزد بافندگان فرش نیز که پایین است و برای پیدا کردن کاری با دستمزد بهتر به تهران رفته یا در همین استان به کارگری مشغول شده اند.

مهرداد داوودزاده، معاون توسعه تجارت داخلی سازمان صمت خراسان شمالی تامین مواد اولیه را یکی از مشکلات اساسی تولید فرش در این استان ارزیابی کرد.

وی اظهار کرد: در این استان، پشم یا ابریشم تولید می شود، اما صنایع تکمیلی برای تولید نخ وجود ندارد، در نتیجه نخ های مورد نیاز از سایر شهرها مانند مشهد تامین می شود. نخ ها با قیمت زیادی به استان وارد می شود و هزینه زیادی را بر دوش تولید کننده تحمیل می کند.

داوودزاده گفت: علاوه بر نبود صنایع نساجی، صنایع رنگرزی نیز در این استان وجود ندارد و این یکی دیگر از مشکلات حوزه فرش در استان است.

وی از تولید 4400 مترمربع فرش دستبافت در هر ماه در این استان خبر داد و اظهار کرد: از این مساحت 200 مترمربع فرش ابریشم، 300 مترمربع کرک و ابریشم و دو هزار مترمربع درشت بافت است. همچنین 1500 مترمربع از این مساحت فرش تجاری 25 تا 40 رج، 300 مترمربع گبه و 100 مترمربع نیز تابلو فرش است.

داوودزاده با اشاره به اینکه در این استان 27 هزار بافنده وجود دارند، گفت: در خراسان شمالی در ارتباط با فرش دستبافت هشت اتحادیه صنفی، 11 شرکت تعاونی فعال فرش دستبافت و یک تشکل مردم نهاد به عنوان کانون فرش دستبافت استان فعالند.

مهدی شکاری، معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی نیز گفت: راه اندازی صنایع تبدیلی و تکمیلی پشم یکی از نیازهای اساسی این استان است. در این استان، بیش از دو میلیون راس دام سبک پرورش می یابد و سالانه حدود دو هزار و 290 تن پشم تولید می شود که مقدار قابل توجهی از آن به دلیل نبود صنایع تبدیلی و تکمیلی از استان خارج می شود.

وی ادامه داد: پایین بودن قیمت پشم در این استان سبب شده تا تولید آن برای دامداران صرفه اقتصادی نداشته باشد. در نتیجه در سالهای گذشته حتی شاهد سوزاندن آنها هم بوده ایم.

شکاری تاکید کرد: از آنجایی که یکی از مهمترین تولیدات صنایع دستی در این استان دست بافته های داری مانند گلیم است و مقدار قابل توجهی از انواع فرش در این استان تولید می شود، در نتیجه راه اندازی واحدهایی مانند واحد تولید نخ، یکی از نیازهای اساسی استان است.

وی پیرامون اینکه مشکلات صنعت فرش خراسان شمالی زیاد است، تاکید کرد: با راه اندازی واحدهای تبدیلی و تکمیلی پشم در این استان، قسمت قابل توجهی از این محصول در استان استفاده می شود و از سوی دیگر، ارزش افزوده آن افزایش می یابد.

حسن علمی، محقق مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان شمالی نیز با تاکید بر اینکه هنوز بازار فرش از بین نرفته است، اظهار کرد: فقط ذائقه مردم برای استفاده از پشم در استانهای خراسان شمالی، خراسان جنوبی، خراسان رضوی، سمنان و مازندران تغییر کرده است.

وی افزود: در گذشته، مقدار زیادی از پشم تولیدی در تولید محصولاتی مانند لحاف و تشک استفاده میشد اما اکنون در این کالاها از محصولات دیگری مانند لایکو و...استفاده می شود.

علمی ادامه داد: یکی از عللی که پشم تولیدی در خراسان شمالی مورد استقبال قرار نمی گیرد، این است که قطر پشم بیش از 35 میکرون است. از سوی دیگر، پشم تولیدی رنگی است و زمان رنگرزی به خود رنگ نمی گیرد. پشم قرمز، در فرآیند رنگرزی فقط رنگ قرمز می گیرد و پشم با رنگ سیاه فقط رنگ سیاه را به خود جذب می کند و پشم سفید است که قابلیت رنگ کردن به انواع رنگها را دارد.

وی تصریح کرد: در پشم های خراسان شمالی «ژار» (خر مو) وجود دارد که وقتی وارد پشم می شود، به هیچ عنوان رنگ نمی گیرد.

به گفته علمی، در زمان های گذشته، پشم منطقه خراسان فقط برای گبه بافی و نمدبافی استفاده میشد.

محقق مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان شمالی بیان کرد: برخی دامداران مقداری از پشم روی بدن دام را با اسپری هایی که رنگ شیمیایی دارند، رنگی می کنند، این مواد مانع جذب رنگ پشم هنگام انجام عملیات رنگرزی می شود. به همین دلیل، بسیاری از کارخانه های تولید نخ از خریدن این پشم ها خودداری می کنند.

وی پیرامون اینکه مشکلات صنعت فرش خراسان شمالی زیاد است، ادامه داد: طول و قطر الیاف در ناحیه گردن، شکم و گرده دام متفاوت است و بسیاری از دامداران هنگام چینش، این پشم ها را با یکدیگر مخلوط می کنند که این امر موجب پایین آمدن کیفیت پشم و قیمت آن می شود.

علمی با اشاره به اینکه در پشم دام، چربی «لالوئین» وجود دارد، گفت: از این چربی برای استفاده از لوازم آرایشی و صنعت چسب سازی استفاده می شود.

محقق مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان شمالی تاکید کرد: با توجه به اینکه اقدام چندانی برای اجرای این طرح ها در این استان انجام نشده است، برای اینکه ارزش اقتصادی پشم های تولید شده در این استان افزایش یابد، باید به دامداران آموزش داده شود که پشم ها را با یکدیگر مخلوط نکنند و پشم چین های ماهر در استان تریبت شوند.

حسین ایزانلو، مدیر عامل اتحادیه صنایع دستی خراسان شمالی گفت: نبود زنجیره تولید فرش در این استان سبب شده است 50 درصد هزینه های اضافی بر دوش تولید کننده بیفتد.

وی اظهار کرد: خراسان شمالی یکی از قطبهای تولید فرش، قالیچه و پشتی است اما حتی یکی از حلقه های زنجیره فرش در این استان وجود ندارد. نبود صنایع تکمیلی موجب شده است که تولید کنندگان مواد اولیه مورد نیاز خود را مانند نخ های ابریشمی و پشمی از خارج استان تامین کنند و بعد از اینکه بافت فرش به پایان رسید، شست و شو و پرداخت فرش در سایر استانها انجام شود.

ایزانلو ادامه داد: نخ های ابریشمی و پشمی از شهرهای اصفهان، مشهد، قم و تبریز تهیه می شود و فرش ها برای پرداخت و شست و شو به تهران فرستاده می شوند.

وی تاکید کرد: اگر زنجیره فرش در این استان تکمیل شود تا 50 درصد در هزینه های تولید یک تخته فرش صرفه جویی خواهد شد.

مدیر عامل اتحادیه صنایع دستی خراسان شمالی تصریح کرد: در چند سال گذشته، یک شهرک صنعتی به نام شهرک فرش در شهر بجنورد ساخته شد تا زنجیره های فرش در این شهر تکمیل شوند اما بعد از آن، آنقدر در اعطای مجوزها برای ساخت کارگاه های لازم به سرمایه گذار سختگیری شد که تاکنون حتی یک واحد تولیدی در ارتباط با زنجیره فرش در این استان ایجاد نشده است و بعد از آن، شهرک یاد شده به نام شهرک کارگاهی نام گرفت و واحدهای تولیدی دیگر در آنجا ایجاد شد.

وی با اشاره به اینکه دامپروری در این استان رونق زیادی دارد و تولید پشم در این منطقه زیاد است، گفت: ایجاد واحدهای ریسندگی و رنگرزی از نیازهای ضروری تولید فرش در این استان است.

ایزانلو افزود: اکنون 15 هزار نفر بافنده فعال در این استان مشغول تولید فرش هستند و 25 تا 30 هزار متر مربع دست بافته داری در سال تولید می شود.

حامد چمن رخ، یکی از تولید کنندگان فرش بیان کرد: نبود کارگاه های رنگرزی سدی بر سر راه تولید فرش و تابلو فرش در این استان است. ظرفیت و تولید تابلو فرش در این استان بالاست اما کیفیت این نوع تابلوهای بافته شده اندک است.

وی با بیان اینکه این امر در فرهنگ بافندگان این استان ریشه دارد، افزود: بیشتر بافندگان در عرصه تولید فرش فعال بوده اند و این موضوع بر کیفیت تابلو فرش تاثیر گذاشته است.

چمن رخ اظهار کرد: خراسان شمالی یکی از معدود استانهایی است که بافنده فارسی و ترکی بافت را کنار یکدیگر دارد. این در حالی است که این دو سبک از یکدیگر جدا هستند. از سوی دیگر، این استان به دلیل داشتن اقوام ترک، کرد و ترکمن، سه نوع بافت را انجام می دهند که آن یک پدیده بی نظیر در کشور است.

وی با بیان اینکه مهمترین فاکتور در بافت تابلو فرش تامین مواد اولیه، نقشه و رنگرزی است، گفت: رنگرزی در تابلو فرش حرف اول و آخر را می زند و رنگ نخ هاست که موجب نمود و زیبایی آن می شود. در خراسان شمالی به علت نبودن رنگرزی فعال، تولید کنندگان تابلو فرش نیز نتوانسته اند به صورت فعال وارد این عرصه شوند.