عملیاتی شدن طرح طبیعتگردی آشوراده پس از 20 سال با ضوابط محیط زیستی

ایرنا/ براساس آخرین گزارشهای منتشر گشته، عملیاتی شدن طرح طبیعتگردی آشوراده پس از 20 سال با ضوابط محیط زیستی صورت می گیرد.

جزیره آشوراده با مساحت 680 هکتار در منتهی الیه شرقی پناهگاه حیات وحش میانکاله واقع شده است. این جزیره در جنوب شرقی دریای خزر و در فاصله حدود دو کیلومتری بندر ترکمن قرار دارد، در منتهی الیه شرقی جزیره، روستایی به نام آشوراده و همچنین تاسیسات شیلات، اردوگاه تابستانی آموزش و پرورش قرار دارد که قبل از ارتقاء سطح منطقه به عنوان پناهگاه، دارای مالکیت بودند.

هدف اصلی طبیعت گردی در محیطهای طبیعی واقع در مناطق چهارگانه تحت حفاظت سازمان حفاظت محیط زیست، بهره برداری پایدار از مناطق توأمان با حفاظت آنها در بلند مدت است، استفاده طبیعت گردی از جزیره آشوراده از دهه های پیش مطرح و در دهه 80 مورد پیگیری جدی تر مقامات استانی قرار گرفت، پس از تلاش های بسیار، در سال 1397 طرح ارزیابی زیست محیطی طبیعت گردی آشوراده تایید و مجوز سازمان حفاظت محیط زیست صادر شد.

در این مجوز تفرج متمرکز در 22 هکتار از اراضی ملی جزیره به همراه تفرج گسترده در اراضی اطراف آن مورد تصویب قرار گرفت و 80 واحد اقامت شبانه و سازه هایی برای کاربری های تفرجی در این مصوبه پیش بینی و سایر کاربری های سنگین تر در بندر ترکمن و خارج از جزیره جانمایی شد.

پس از آن سازمان همیاری شهرداری های استان گلستان، به عنوان مجری طرح نسبت به انعقاد قرارداد با اداره کل حفاظت محیط زیست گلستان اقدام کرد و عملیات اجرایی کلید خورد اما اشکالات وارد بر طرح و نحوه شروع کار توسط سازمان همیاری ها و مهمتر از آن مصوبه شورای عالی شهرسازی و معماری مبنی بر عدم امکان اجرای تفرج متمرکز از جمله استقرار فضای اقامتی در اراضی ملی واقع در جزیره آشوراده موجب توقف اجرای طرح شد.

با روی کار آمدن دولت سیزدهم و پس از سفر استانی رئیس جمهور به استان گلستان و در راستای اجرای منویات رئیس جمهور مبنی بر ضرورت رفع مشکلات پیش روی اجرای طرح طبیعت گردی آشوراده، بلافاصله جلسات مستمری توسط سازمان حفاظت محیط زیست و با همکاری تنگاتنگ دستگاه های مرتبط از جمله استاندار گلستان برگزار شد، از جمله مشکلات فنی و حقوقی پیش روی اجرای طرح طبیعت گردی جزیره آشوراده میتوان به عدم تمدید مجوز ارزیابی زیست محیطی طرح طبیعت گردی آشوراده پس از گذشت دو سال، عدم انتخاب مجری طرح از طریق سازوکار حقوقی قابل قبول، مصوبه شورای عالی شهرسازی و معماری مبنی بر عدم امکان بارگذاری در قالب زون تفرج متمرکز و عدم امضاء صورت جلسه کمیته ملی طبیعت گردی آشوراده توسط سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری اشاره کرد.

از این رو با پیگیری های سازمان حفاظت محیط زیست دو جلسه تخصصی در دفتر زیستگاه ها و امور مناطق، یک جلسه در استانداری گلستان و دو جلسه شورای راهبری پناهگاه حیات وحش میانکاله با حضور استانداران استان های مازندران و گلستان، نمایندگان مجلس، مدیران کل حفاظت محیط زیست استان های گلستان و مازندران و معاونین سازمان و به ریاست رئیس سازمان حفاظت محیط زیست، یک جلسه تخصصی با حضور معاونت های طبیعی و دریایی سازمان و متخصصینی از بیرون سازمان، جلسه کمیته ارزیابی زیست محیطی، جلسه مشترک معاونین سازمان جهت طبیعت گردی آشوراده برگزار شد.

همچنین چندین مرتبه بازدید میدانی بابت رفع مشکلات فوق از جمله ایراد وارده از سوی شورای عالی شهرسازی و معماری برگزار و موضوع حذف فضاهای اقامتی شبانه و احداث فضاهای سرپوشیده ثابت از محدوه اراضی ملی جزیره بود که طرح موضوع و مقرر شد تا با هماهنگی و توافق استاندار گلستان، تفرج متمرکز به ویژه اقامت شبانه از محدوده 22 هکتاری اراضی ملی حذف و در این محدوده فعالیتهای مجاز تفرج گسترده انجام و اقامت در قالب اکولاژ در مستثنیات روستای آشوراده با اولویت جوامع محلی صورت گیرد.

مشکلات دیگر پیش روی اجرای طرح طبیعت گردی آشوراده یکی پس از دیگری در چارچوب قانون و با لحاظ حساسیت ها و اصول محیط زیستی، رفع و رجوع شد، طرح ارزیابی زیست محیطی که قبلا تصویب شده بود با رویکرد ذکر تفرج گسترده در اراضی ملی 22 هکتاری توسط مشاور اصلاح و به تصویب دفتر ارزیابی رسید و مجوز ارزیابی زیست محیطی طرح تمدید شد.

با برداشته شدن دو مشکل مهم اصلاح و تمدید مجوز ارزیابی زیست محیطی و رفع مغایرت پیش آمده در شورای عالی شهرسازی و معماری از پیش روی طرح طبیعت گردی آشوراده بیش از 60 درصد مسایل و تنگناهای اجرای طرح برطرف شد، هرچند که برای رفع این دو مشکل، جلسات و بازدیدهای متعدد انجام و زمان نسبتا زیادی صرف شد اما اصول و ضوابط محیط زیستی در این دو موضوع لحاظ و نظر مقامات استانی هم تامین شد و این تفاهم در دولت سیزدهم با دستور رئیس جمهور حاصل شد.

همچنین کمیته ملی طبیعت گردی در معاونت گردشگری وزارت میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی برگزار و مجدداً طرح طبیعت گردی با رویکرد جدید به تائید همه اعضا رسید و در نهایت برای رعایت موازین قانونی در انتخاب مجری طرح، از طریق فرآیندهای معمولی وزارت میراث، موضوع ورود صندوق ملی محیط زیست در قالب سرمایه گذار به عنوان آخرین گام اجرایی شدن طرح طبیعت گردی آشوراده مورد پیگیری قرار گرفته و مجوزهای لازم در این زمینه اخذ شد.

به این ترتیب گره چندین ساله اجرای طرح طبیعت گردی آشوراده در دولت مردمی با همکاری تمام دستگاه های دخیل و البته با رعایت نظرات تخصصی کارشناسان محیط زیست باز شد و امیدواریم با نظارت مکفی در روند اجرای طرح شاهد ساماندهی طبیعت گردی منطقه و بهره برداری پایدار از ظرفیت های آن توأم با حفاظت از سرمایه های زیستی منطقه باشیم.

دولت سیزدهم برای رفع نواقص این طرح و اجرای آن اقدامات زیادی انجام داد، مثل ابلاغ مصوبه شورای عالی شهرسازی و معماری ایران در سال 1400 مبنی بر لزوم تدوین طرح یکپارچه گردشگری در حوزه جزیره آشوراده و بندر ترکمن، اصلاح و تمدید مجوز ارزیابی اثرات زیست محیطی طرح طبیعت گردی آشوراده در محدوده 22 هکتاری با حذف اقامت شبانه در جزیره، اخذ مصوبه کمیته ملی طبیعت گردی برای اجرای طرح آشوراده، تهیه نقشه های اجرایی و مدل سرمایه گذاری طرح طبیعت گردی آشوراده، انعقاد موافقت نامه با صندوق ملی محیط زیست برای سرمایه گذاری در طرح طبیعت گردی آشوراده با هدف جلوگیری از تصرفات اراضی، انجام تشریفات قانونی برای سرمایه گذاری صندوق ملی محیط زیست در طرح طبیعت گردی آشوراده، صدور مجوز احداث بومگردی در روستای آشوراده برای بهره برداری پایدار جوامع محلی و انجام مطالعات مرمت قلعه تاریخی جزیره آشوراده معروف به قلعه روسها.