مراکز گردشگری سلامت دوستدار محیط زیست هستند

ایرنا/ براساس آخرین اخبار و گزارش های بدست رسیده، مراکز گردشگری سلامت دوستدار محیط زیست هستند.

بیش از دو دهه است که همه درباره گردشگری سلامت صحبت می کنند از مدیران وزارت میراث فرهنگی تا وزارت بهداشت، از نمایندگان مجلس تا فعالان بخش خصوصی در صنعت گردشگری، از مدیران بیمارستان ها و مراکز درمانی تا مدیران دفاتر خدمات سفر و آژانس داران؛ هر کدام محدود و از دیدگاه خود مفاهیمی را بیان و مسائلی را مطرح می کنند اما هیچکدام الگویی بومی مبتنی بر ظرفیت های دانش و فناوری مدرن پزشکی تا ظرفیت های طبیعت و گردشگری طبیعی کشور، اما هیچ کس از ظرفیت های درونی مانند طب سنتی ایرانی و اسلامی و لزوم ارائه الگوواره برای توسعه گردشگری سلامت سخن نمی گوید، حتی هیچ کس توضیح نمی دهد که فرآیند ورود، درمان، خروج یک متقاضی گردشگری سلامت چگونه است و چگونه باید باشد تا بتواند مفهوم واقعی گردشگری سلامت به آن اطلاق شود.

این در حالی است که آمار شفافی در حوزه گردشگری سلامت وجود ندارد که چه سهمی از درآمد گردشگری سلامت به بخش درمان تعلق می گیرد و چه سودی برای صنعت گردشگری دارد.

بطور کلی تا امروز آنچه در چرخه صنعت گردشگری سلامت کشور ثبت می شود، بیماران خارجی هستند که صرفا برای بهره مندی از هزینه های بسیار پایین خدمات درمانی در ایران نسبت به کشور خود آن هم به دلیل آنکه یارانه های پرداختی به دارو و درمان داده می شود، فقط به ایران سفر می کنند، این رفت و آمدها معمولا از مبدا توسط شرکت ها یا واسطه هایی که مستقیم با بیمارستان های خصوصی در ارتباط هستند، برنامه ریزی می شود و اصلا اجزا و زنجیره خدمات گردشگری هیچ منفعتی از این فرآیند ندارند.

سوال اینجاست آیا روند کنونی گردشگری سلامت در کشور استاندارد است؟ آیا نوع خدمات اقامت و پذیرایی یک گردشگر سلامت با دیگر گردشگران نباید تفاوت داشته باشد؟ آیا نباید برای گردشگری سلامت مجتمع ها، مراکز تخصصی استاندارد با الگوی دهکده سلامت مبتنی بر طب سنتی ایرانی و اسلامی احداث شود؟ پاسخ این سوالات هرچه باشد آنچه اهمیت دارد ارائه یک الگوی استاندارد است، و اینکه چگونه از طب سنتی ایرانی اسلامی برای توسعه گردشگری سلامت میتوان بهره گرفت؟ در این زمینه با دکتر حسن اکبری، عضو هیات علمی دانشکده علوم پزشکی دانشگاه شهید بهشتی و متخصص طب سنتی ایرانی اسلامی گفت و گو کردیم.

دکتر اکبری با بررسی تاریخچه تاثیر پزشکان در جوامع محلی اظهار داشت: از قدیم پزشکی و درمان یکی از راههای نفوذ و تاثیر فرهنگی در دنیاست، اگر 70 درصد مردم آفریقا مسیحی هستند به خاطر حضور پزشکان مسیحی است، روحانیون کلیسا همراه با پزشکان به آفریقا می رفتند و با همین رویکرد مردم این قاره را به دین مسیح دعوت کردند و دین خود را توسعه دادند.

عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی توضیح داد: نام بیمارستان «مسلمین» شیراز پیش از انقلاب «مرسلین» بود، مسیحیان آن را ساخته بودند، بیماران را رایگان درمان میکرد، روز آخر به بیمار یک دست پیراهن و کت و شلوار شیک، یک جفت کفش و جوراب هدیه می دادند، در لحظه آخر کشیش می آمد و پنج دقیقه با آنها حرف می زد و می گفت «ما از طرف دین عیسی مسیح آمدیم تا شما را درمان کنیم» بعد آنها را به خوبی و خوشی بدرقه می کردند و یک خاطره خوش در ذهن آنها می گذاشتند، کشیشان و پزشکان مسیحی این روش را در اغلب کشورهای جهان اجرا می کردند.

البته در ایران که سابقه غنی دارد و مردم ما تابع واقعی اسلام هستند، خیلی نتوانستند نفوذ کنند و مردم را مسیحی کنند اما در سرزمین های بکر که دین و مذهب الهی ریشه دار ندارند، در کشورهای آفریقایی یا در میان هندوها، اقوام و قبیله های بت پرست خیلی موفق بودند، اتفاقا جومو کنیاتا، اولین رئیس جمهور کنیا پس از استقلال این کشور (1891-1978) گفته بود «وقتی مبلغین مذهب به سرزمین ما آمدند در دستشان کتاب مقدس داشتند و ما زمین هایمان را داشتیم. پنج سال بعد، ما در دستمان کتاب مقدس داشتیم و آنها زمین هایمان.»

دکتر اکبری با اشاره به نسخه درمانی حکیم ابن سینا توضیح داد: اولین گام برای درمان، اصلاح سبک زندگی است و از هوای پاک و سالم شروع می شود، براساس توصیه ابن سینا برای درمان بیمار اول باید سبک زندگی او را بررسی و تغییر داد، اما در مرحله اول هوای سالم نیاز است، ابن سینا در زمانی این را گفته است که آلودگی هوا وجود نداشت، پس یک مجتمع گردشگری سلامت باید در منطقه ای که هوای پاک وجود دارد، احداث شود.

عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی پیرامون اینکه مراکز گردشگری سلامت دوستدار محیط زیست هستند، گفت: انسان بدون غذا ممکن است تا یک ماه هم زنده بماند، حتی بدون آب هم ممکن است یک هفته زنده بماند، اما بدون هوا یک انسان سالم و قوی حداکثر 5 دقیقه می تواند زنده بماند، اولین غذای سلول هواست و اگر آلوده باشد فرد را به سرعت مسموم می کند. هوای آلوده به دود گازوییل و گرد و غبار، خطر بیشتری از آب و غذا آلوده برای انسان است.

وی با بیان اینکه غذا هم برای سلامت انسان و هم برای درمان بیمار مهم است، تصریح کرد: غذای یک دست و پاک و طبیعی، سلامت و روند درمان انسان را تضمین می کند. در یک مجتمع گردشگری سلامت، غذاهای سنتی باید یگانه و سالم و براساس طب ایرانی و سنتی تهیه شود، در یک دهکده سلامت خورش قیمه، قورمه سبزی، کباب ایرانی که غذاهای ایرانی هستند باید با گوشت گوسفند که به صورت طبیعی با علوفه سالم پرورش یافته آماه شود، قطعا باید روغن نباتی صنعتی حذف و روغن هایی مانند زیتون و ارده کنجد یا روغن حیوانی خالص جایگزین شود، بیمار دیابتی که یک تا 40 روز در دهکده سلامت اقامت دارد، خوراکش اصلاح می شود، سلول های بدنش سالم سازی می شوند.

موسس دهکده سلامت به شرایط عادی سازی و طبیعی سازی سلول ها اشاره کرد و گفت: در این روش با هوای سالم، غذای سالم، نوشیدنی سالم سلول های آسیبب دیده را به حالت طبیعی بر می گردد، در حالی که انسان غرق شده در زندگی صنعتی از غذاهای ناسالم صنعتی تغذیه می کند، روغن جامد و مایع صنعتی، نمک آلوده، برنج های آلوده به سیستم سلولی آسیب می زند، گوشت گاو و سالاد برای گوارش ما ناسازگار است، باید در مجمتع های گردشگری سلامت برای درمان کامل بیمار در کنار غذای سالم و پاک، زیتون و سبزی خوردن سالم تجویز شود.

دکتر اکبری با بیان اینکه درمان بیمار در دهکده سلامت یک زنجیزه کامل است، گفت: باید از همان مرحله اول در اصلاح سبک زندگی و شیوه خوراک، چای سیاه و سبز، چای ایرانی و خارجی، چای کمرنگ و پررنگ را از فهرست نوشیدنی ها حذف شود، چای انرژی سلولی را کاهش می دهد، دمنوش های ایرانی مانند گل گاوزبان، زعفران، دارچین، نعنا، پونه، آویشن، هل، بادرنجبویه، بنفشه جایگزین کردیم. آرامش چای آرامش تخدیری است اما دمنوش های ایرانی آرامش انرژی بخش دارند.

متخصص طب سنتی ایرانی اسلامی به اهمیت خواب در اصلاح سبک زندگی اشاره کرد و گفت: ائمه اطهار (ع) بر «زود خوابیدن» در شب تاکید دارند، متاسفانه در فرهنگ شهری و صنعتی شدن دیر خوابیدن رواج پیدا کرده است، نماز عشا به «نماز خفتن» مشهور است، یعنی نمازگزار بعد از ادای نماز می خوابد، زمان آن تقریبا یک و نیم تا 2 ساعت بعد از نماز مغرب است، در دهکده سلامت ساعت خواب حدود ساعت 21 است که برای میهمانان دهکده تجویر می شود. این نوع الگوها می تواند به درمان بیمار کمک کند.

وی پیرامون اینکه مراکز گردشگری سلامت دوستدار محیط زیست هستند، گفت: دانشمندان معتقدند «ارزش خواب اول شب (از حدود 21 تا 24) به این علت که هورمون رشد و ملاتونین ترشح می شود معادل 10 ساعت خواب است»؛ سه ساعت خواب معادل 10 ساعت. یعنی نیمه شب بهترین زمان برای فکر کردن، اندیشیدن، تدبیر و تدبر، برنامه ریزی و مطالعه و تحقیق است. برای آن زمان برنامه ریزی کردیم، ما در دهکده سلامات در پشت بام محل اقاماتگاه امکان رصد آسمان و تماشای ستاره ها، سیاره ها و صور فلکی با تلسکوپ را فراهم کردیم و راهنمای آسمان ستاره ها و صور فلکی را توضیح می دهد.

موسس دهکده سلامت گفت: ابن سینا بر ورزش تاکید دارد و آن را از مهمترین تدابیر میداند، او معتقد است با ورزش بیماری هایی را میتوان درمان کرد که با روش های پزشکی ممکن نیست، یک مجتمع گردشگری سلامت اگر می خواهد اصولی عمل کند باید برنامه ورزش های آموزش اسب سواری، گردش با اسب، حتی کالسکه سواری، شنا و ورزش های آبی، امکانات ورزش های گروهی و انفرادی را فراهم کند، احداث زورخانه سنتی برای ورزش باستانی علاوه بر جاذبه فرهنگی ورزشی، شیوه ای درمانی است.

دکتر اکبری با بر ضرورت توجه به معماری اصیل ایرانی در طراحی یک مرکز گردشگری سلامت گفت: نهایت ارتفاع برای یک بنای اقامتی دو یا سه طبقه است، افزایش ارتفاع و طبقات باعث اضطراب انسان می شود، اروپایی ها چند طبقه سازی را وارد ایران کردند، عالی قاپو قزوین (دوره شاه طهماسب) دو طبقه است، اما عالی قاپو اصفهان (دوره شاه عباس) بنایی 6 طبقه است، حکیمان معتقدند «انسان از زمین که جدا می شود دچار اضطراب می شود»، تفاوت خوابیدن روی تخت و زمین همین است، به همین دلیل اتاق های اقامتگاه های گردشگری سلامت باید به صورت «زمین خواب» طراحی شوند، زیرا باعث آرامش بیشتر انسان خواهد بود.

موسس دهکده سلامت با تاکید بر سلامت سازوکار گوارش (جذب و دفع) اظهار داشت: یبوست مادر بیماری هاست، ابن سینا معتقد است «شکم انسان باید سه تا پنج بار در روز کار کند» البته برخی هم می گویند دو تا پنج بار، در حالی که در طب جدید روزی دو بار در روز یا دو روز یک بار همچنین روزی سه بار یا سه روز یک بار را طبیعی می دانند که اصلا طبیعی نیست، روزی یک بار هم باید درمان شود.

دکتر اکبری درمان بیماری ها و استرس های روحی و روانی را هم ضروری دانست و گفت: گردشگری سلامت باید به موضوعات غم، شادی، افسردگی، امید، یاس و نگرانی که جز اعراض نفسانی است، توجه ویژه داشته باشد، یک مرکز گردشگری سلامت باید در فضایی به دور از هیاهو احداث و حتما به طراحی فضای سبز، معماری نور، رنگ بندی اجزا و بناها، اتاق ها و تجهیزات و تاسیسات توجه شود؛ استفاده از رنگ های اخرایی، آبی، سبز و رنگ چوب که که از طبیعت الهام گرفته شده است، به آرامش روانی گردشگران و بیماران کمک می کند، اخرایی رنگ پوست انسان است مناسب برای رنگ دیوارهاست؛ آبی فیروزه ای کاشی ها رنگ آب و آسمان است، رنگ چوب درها و سبزی درختان همه رنگ طبیعت است، این رنگ ها اعراض نفسانی انسان را از بین می برد.

موسس دهکده سلامت توضیح داد: زود خوابیدن و ماندن در مکانی آرام به دور از استرس باعث می شود اعضای داخلی بدن شارژ شود، اتمسفر و فضای آرام با آب و هوا و غذای سلامت و فضای معنوی مانند ادعیه و مناجات روند درمان بیمار را سریع تر می کند.

دکتر اکبری گفت: دهکده سلامت با همه اجزا در مساحت یک هکتاری احداث شده و برای الگو و نمونه است، میتوان دهکده های سلامت 10 هکتاری ایجاد کرد، به جوانان بومی محل میدان داد، در این مجموعه های 10 هکتاری میتوان امکان کشاورزی، دامداری، پرورش گیاهان دارویی، کارگاه های فرآوری محصولات و مواد غذایی طبیعی ایجاد کرد؛ محصولات غذایی از نان تا خوراک های سنتی محلی می تواند در همین مجموعه های گردشگری سلامت تولید شود.

وی به الگوی بهره روی مناطق بیابانی کشور اشاره کرد و گفت: در یک مرکز گردشگری سلامت با الگوی دهکده سلامت در منطقه بیابانی میتوان شتر پرورش داد، این حیوان شگفت انگیز آب بسیاری کمتری (حدود یک دهم گاو) مصرف می کند، گوشت و شیر شتر بسیار به مزاج انسان سازگار است، از طرفی نمک معدنی طبیعی استفاده شود، نمک طبیعی معدنی ایران در دنیا بسیار مصرف می شود در صورتی خود ما از فواید آن آگاهی نداریم و مصرف نمی کنیم.

عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی افزود: 60 گرم نمک طبیعی ایران با نام تجاری (PERSIAN SALT) در فرانسه 4 یورو فروخته می شود، اگر در این دهکده ها نمک طبیعی استخراج بسته بندی و صادر شود، سود سرشاری نصیب اهالی منطقه می کند، از طرفی مصرف آن خاصیت درمانی دارد.

موسس دهکده سلامت توضیح داد: نمک طبیعی همه عناصر لازم مانند آهن، کلسیم، پتاسیم، منیزیم دارد در حالی که نمک تصفیه شده فقط NaCl است که شیمایی است و نمک طعام نیست و ایران سرشار از معادن نمک طبیعی است، البته باید این نمک باید از عاری سرب، آرسنیک و جیوه باشد مواد سمی نداشته باشد، امکان شناسایی معادن نمکی عاری از این مواد، وجود دارد مجوز گرفته شود و صادر شود.

دکتر اکبری گفت: یک مجتمع گردشگری سلامت باید براساس الگوی توسعه پایدار و حفظ محیط زیست، گردشگری مسئولانه و احترام به فرهنگ بومی و محلی طراحی و ساخته شود. مجمتع های گردشگری سلامت می توانند مشکل بیکاری جوانان را حل کند، جوانان ناامیدی که قصد مهاجرت به خارج یا شهرهای بزرگ دارند، با قبول کار و مسئولیت می توانند بمانند و به جامعه خود خدمت می کنند، چرا باید مهاجرت کنند؟ در الگوی دهکده سلامت در مساحت یک هکتاری برای حدود 50 خانواده که محلی و ساکن بومی هستند شغل و منبع درآمد ایجاد شده است.

موسس دهکده سلامت خاطرنشان کرد: مجتمع های گردشگری سلامت باید این قابلیت را داشته باشند که همه مواد غذایی مورد نیاز خود را به صورت طبیعی پرورش و تامین کنند، با ایجاد یک نانوایی میتوان نان کامل (سبوس و جنین گندم) پخت کنند. نان کامل غنی از آهن و ویتامین های آ، دی، یی، کی و بی دارد، با این رویکرد میتوان فرهنگ تغذیه گردشگران سلامت را اصلاح کرد.

وی توضیح داد: در ایران 32 میلیون هکتار بیابان وجود دارد، اگر به نگاه فرصت به آن نگاه کنیم میتوان در هر یک هکتار بدون آسیب به محیط زیست یک نفر شتر پرورش داد، همچنین گیاه خارشتر کشت کرد. در بیایان های ایران به صورت بالقوه می توانیم 3میلیون نفر شتر پرورش دهیم که هرکدام در سال فقط 100 میلیون تومان ارزش افزوده گوشت دارند، شیر شتر درمان دیابت، رماتیسم و ام اس، لوپوس است، از طرفی پشم و چرم آن بسیار ارزشمند است، قیمت محصولات کیف، کفش، پالتو و کمربند آن 10 برابر محصولات چرم گاو است. گردشگران می توانند اینها را در مجتمع های گردشگری سلامت خریداری کنند و سوغات ببرند.

دکتر اکبری اظهار داشت: ایجاد مجتمع های گردشگری سلامت در استانهای مرزی، امنیت اجتماعی، فرهنگی و سیاسی ایجاد می کنند، اشتغال جوانان مانع مهاجرت به شهرهای بزرگ می شود، این مراکز اگر توامان محل اسکان و اشتغال آنها شود می توانند همان جا تشکیل خانواده دهند، همه امکانات رفاهی را به صورت ساده می توانند درون خود داشته باشد، الگوی دهکده گردشگری سلامت می تواند اقتصاد ایران را نجات دهد، جذب گردشگر و ارزآوری داشته باشد، پزشکان مشغول به کار می شوند، کشاورزی و دامداری هم رونق می گیرد.

موسس دهکده سلامت گفت: آمریکا با تولید 450 هزار هکتار زمین بزرگترین پرورش دهنده پسته جهان است، اگر فقط یک میلیون هکتار از 32 میلیون هکتار بیابان ایران را به کشت پسته اختصاص دهیم، سطح زیر کشت 2 برابر آمریکا می شود، با پسته کاری وسیع و شیوه آبیاری درست می توانیم درآمد ارزی ایجاد کنیم. در مجمتع های گردشگری سلامت براساس الگوی دهکده سلامت میتوان گیاهان دارویی کشت و عسل تولید کرد که برای بیماران خواص درمانی دارد، برای گردشگران سوغات است.

وی پیرامون اینکه مراکز گردشگری سلامت دوستدار محیط زیست هستند، افزود: در چین یک متر زمین وجود ندارد که برای آن برنامه توسعه در نظر گرفته نشده باشد، آن وقت ما هکتارها زمین بیابان، جنگل و مراتع داریم که رها شده است، ما می توانیم با حفظ محیط زیست دهکده های سلامت ایجاد کنیم، الگوی دهکده سلامت بر مبنای مثلث سلامت آماده است، هر کسی علاقه دارد می تواند از آن بازدید و الگوبرداری کنند.

عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی درباره اعمال یداوی توضیح داد: این اعمال شامل روغن مالی، غمز، دلک، فصد تا زالو درمانی، حجامت، بادکش و ماساژ و آب درمانی تا جراحی کوچک و بزرگ است که یکی از اجزا اصلی طب سنتی و گردشگری سلامت است. حمام های جوان ساز جاذبه گردشگری سلامت هستند، یک مجتمع گردشگری سلامت باید این نوع حمام ها را در چهار بخش گرم و خشک، گرم و تر، سرد و خشک، سرد و تر طوری طراحی کند که به صورت 24 ساعاته فعال باشند، این نوع حمام ها که معماری سنتی ایرانی هستند، جاذبه گردشگری است و با خاصیت درمانی آن می توانند ارزآوری هم داشته باشند.