تحقق وعده احیای خلیج گرگان برای حفظ محیط زیست و اشتغال زایی و رونق گردشگری

ایسنا/ براساس اخبار منتشر شده، تحقق وعده احیای خلیج گرگان برای حفظ محیط زیست و اشتغال زایی و رونق گردشگری صورت گرفت.

اسفند 1400 سید ابراهیم رئیسی در سفر استانی به خلیج گرگان و جزیره آشوراده دستور آغاز عملیات لایروبی و نجات بخشی خلیج گرگان را صادر کرد، چرا که خشکسالی و تغییر رژیم آبی در سالیان گذشته، تغییر کاربری اراضی تالاب، بهره برداری بی رویه و ورود آلاینده های صنعتی، کشاورزی و شهری، تخریب های ناشی از فشار فزاینده جمعیت بر تالاب و رسوب گذاری و دیگر عوامل طبیعی سبب خشک شدن وسعت زیادی از این خلیج شده بود.

به دنبال این دستور رئیس جمهور، سازمان بنادر و دریانوردی با آغاز عملیات های تخصصی مقدمات اجرای این پروژه زیست محیطی کشور را آماده کرد. بر این اساس قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا عملیات رسوب برداری از کانال آشوراده را آغاز کرد و طی ماهها تلاش و پیگیری لایروبی کانال های ارتباطی بویژه کانال آشوراده انجام و خلیج گرگان احیا شد.

در واقع درسال 1400 با اعتباری بیش از 5 هزار و 200 میلیون ریال عملیات لایروبی خلیج گرگان آغاز شد و برداشت بالغ بر یک میلیون و 420 هزار مترمکعب گل و لای اجرا شد به شکلی که تاکنون 5 هزارو 400 متر دیواره چوبی برای حفاظت از کانال در برابر رسوبات احتمالی انجام شده است.

از طرفی در حالی که قبل از اجرای عملیات علاج بخشی، شوری آب خلیج به 48 میلی گرم در هزار افزایش یافته بود اما بعد از احیا و بازگشایی کانال آشوراده، شوری آب به 27 میلی گرم در هزار رسید و رقم قابل توجهی از آن کاسته شد.

همچنین در راستای اجرای عملیاتی پروژه لایروبی و احیای خلیج گرگان، پس از لایروبی کانال آشوراده به طول 11 کیلومتر و آبگیری خلیج، عمق آب موجود در خلیج گرگان 40 سانتیمتر افزایش یافت و با پیشروی حدود 400 متری آب به سمت ساحل 3000 هکتار به پهنه آبی خلیج گرگان اضافه شده است که این اقدام خطر تولید ریزگرد و شوره زار را کاهش خواهد داد.

تسهیل تبادل آب خلیج گرگان به دریای خزر به طول 11 کیلومتر و همچنین احداث چهار دایک به وسعت بیش از 100 هکتار به منظور احیاء پوشش گیاهی بومی منطقه از جمله اقدامات دولت برای علاج بخشی خلیج گرگان است که با بازگشایی آن زمینه ورود بیش از یک و نیم میلیارد مترمکعب آب به خلیج گرگان نیز فراهم می شود.

براساس نظر متخصصان مربوطه خشک شدن خلیج گرگان میتوانست یک ابر چالش باشد، چرا که ممکن بود سبب ایجاد 60 هزار هکتار کانون ریزگرد نمکی شود؛ بنابراین جلوگیری از ایجاد گرد و غبار و ایجاد کانون ریزگرد ناشی از خشک شدن خلیج گرگان، ارتقای کیفیت و کاهش شوری آب خلیج گرگان، حفظ تمام ارگانیسم های زیستمند موجود در آن و احیای حوضچه بندر ترکمن و نصب و راه اندازی اسکله شناور جهت رونق گردشگری از دیگر محاسن احیای خلیج گرگان است که امروز (پنچشنبه 30 آذر) فاز اول پروژه علاج بخشی و احیای خلیج گرگان توسط رئیس جمهور افتتاح شده و او دستور آغاز اجرای طرح گردشگری آشوراده را به عنوان تنها جزیره ایرانی دریای خزر صادر کرد.

البته بنابر اعلام علی سلاجقه رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست «در نتیجه طرح احیای خلیج گرگان، 5 هزار هکتار به مساحت خلیج افزوده شد که علاوه بر مزیتهای محیط زیستی؛ قابلیت قایقرانی و بحث اشتغال و تفرج را در منطقه ایجاد می کند.» هرچند که او معتقد است «برای تداوم طرح لازم است دستگاه های مسئول از جمله وزارت جهاد کشاورزی و وزارت نیرو نسبت به تامین حق آبه ها و همچنین مدیریت جامع حوضه آبخیز و پمپاژ آب وظایف خود را به خوبی انجام دهند تا طرح رها نشود.»

از طرفی در حالی که از سال 1383 موافقت با اجرای طرح گردشگری آشوراده اعلام شده بود اما این طرح با چالش های زیادی در زمینه مالکیت اراضی، ارزیابی زیست محیطی و...روبرو بود تا سرانجام این مشکل تقریبا 20 ساله، شهریور امسال با همکاری دولت و قوه قضائیه برطرف شد؛ به گونه ای که هم مشکلات اراضی آن حل و هم در قالب طرح طبیعت گردی آشوراده موفق به دریافت مجوز ارزیابی زیست محیطی از دولت شد.

جزیره آشوراده تنها جزیره موجود در دریای خزر است که در تالاب بین المللی میانکاله قراردارد. در منتهی الیه شرقی جزیره، ناحیه روستایی آشوراده از توابع شهرستان بندر ترکمن در 25 کیلومتری مرکز استان گلستان واقع شده است. آشوراده دارای آب و هوای معتدل و مرطوب است. تنها راه دسترسی و ورود به آن از طریق دریایی و به وسیله قایق های بومی و محلی است.

تماشای صید ماهیان خاویاری، اسکله و تاسیسات بندر ترکمن از سواحل جزیره آشوراده از جاذبه های گردشگری این ناحیه محسوب می شود و امید می رود با باز شدن گره طرح طبیعت گردی میانکاله در عین حال با پیش بینی ابزارهای نظارتی شرایط به گونه ای فراهم شود که اجرای این طرح ضمن رونق اقتصاد جوامع محلی و جذب گردشگر گزندی به محیط زیست این منطقه زیبا نزند.

در واقع در بعد گردشگری و اشتغال زایی کانال آشوراده جزئی از مهمترین مسیر انتقال آب دریای خزر به خلیج گرگان است و با بازگشایی این کانال و ورود آب دریا به خلیج گرگان، موانع مسیر منتهی به اسکله های تجاری و تفریحی مرتفع شده و شناورهای سبک می توانند به راحتی از اسکله ها در مسیر جزیره آشوراده تردد داشته باشند.

براساس این اقدام مهم دولت که یکی از اهداف آن رونق گردشگری و به دنبال آن افزایش اشتغال زایی در منطقه است و بنابر اعلام سجاد انجم شعاع، مدیر عامل صندوق ملی محیط زیست طرح طبیعت گردی آشوراده با هدف مدیریت پناهگاه حیات وحش میانکاله در پهنه تفرج و با مدل مشارکت عمومی خصوصی برای اولین بار در استان گلستان عملیاتی خواهد شد که در این زمینه تاکنون تشریفات قانونی انتخاب سرمایه گذار و همچنین صدور موافقات های اصولی توسط دستگاه در این طرح انجام شده است.

به طور کلی احیای حوضچه و اسکله بندرترکمن، خلیج گرگان و آشوراده برای رونق گردشگری، ایجاد امکان تردد شناورهای سبک بین خلیج گرگان و دریای خزر، کاهش شوری آب، جلوگیری از ایجاد گرد و غبار، حفظ پناهگاه 15 گونه آبزی و 150 هزار پرنده مهاجر از دیگر مزایای احیای خلیج گرگان است.