معاونت میراث فرهنگی اقدامات خود را در دو سال گذشته تشریح کرد

ایسنا/ براساس آخرین خبرهای منتشر شده، معاونت میراث فرهنگی اقدامات خود را در دو سال گذشته تشریح کرد.

وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در گزارشی اقدامات معاونت میراث فرهنگی با مسئولیت علی دارابی را از شهریور 1400 تا 1402 تشریح کرد.

براساس آنچه پیرامون معاونت میراث فرهنگی اقدامات خود را در دو سال گذشته تشریح کرد، در اختیار رسانه ها قرار گرفته، این اقدامات به شرح زیر هستند:

1. کیفیت بخشی به حفاظت و صیانت از میراث فرهنگی

• پیگیری و تحقق افزایش بالغ بر 50 درصدی اعتبارات حفاظت و صیانت از میراث فرهنگی کشور در دولت سیزدهم و برنامه ریزی و هدایت و راهبری بالغ بر دو هزار پروژه حفاظت و مرمت در کشور
• حل مسائل بخشی از بافتهای تاریخی کشور بعد از سالها نظیر بافت تاریخی شیراز و بافت تاریخی ارومیه و پیگیری اعمال جبران محدودیتها در بافتهای تاریخی از جمله مواردی بود که در طول دهه های اخیر لاینحل مانده بود. به عنوان مثال، موضوع محافظت از بافت 360 هکتاری شهر تاریخی شیراز پس از ثبت در فهرست آثار ملی به شیوه مطلوب تری محقق می شود.
• تأمین تسهیلات مرمت و مقاوم سازی به کلیه ابنیه موجود در بافتهای تاریخی و تسهیلات ودیعه مسکن برای دوره مرمت و تحقق پذیرش اسناد مالکیتی بناهای تاریخی به عنوان وثیقه در نظام بانکی برای اولین بار در کشور گامی برای مردمی سازی حفاظت از میراث فرهنگی بود که در این دوره با تصویب شورای پول و اعتبار میسر شد.
• همچنین توسعه همکاری های بین دستگاهی برای حفاظت از آثار تاریخی نظیر بسته اقدام 100 روستای تاریخی مشترک با بنیاد مسکن انقلاب اسلامی و همکاری با سازمان اوقاف و امور خیریه با موضوع بهره گیری از منابع وقف در حفاظت و مرمت حداقل 50 بنای تاریخی وقفی بقاء متبرکه و بناهای عام المنفعه و ساماندهی آرامگاه مفاخر ایران از جمله اقداماتی بوده که با عنایت به فرابخشی بودن موضوع میراث فرهنگی با همکاری سایر دستگاه ها در حال انجام است و امید است که تا پایان دولت سیزدهم محقق شود.
• معاونت میراث فرهنگی با بهره گیری از خرد جمعی و مشورت با نخبگان و با 17 شورا، کارگروه و کمیته در ستاد که جمعاً بالغ بر 170 نفر را شامل می شود و شوراهای فنی طرح های عمرانی در 31 استان که اعضای آنها 10 تا 12 نفر و مجموع آن در کشور نزدیک به 400 نفر است و همچنین نشست با 50 نفر از سرآمدان و پیشکسوتان میراث فرهنگی با حضور وزیر محترم، سعی بر بهره مندی از سرمایه نخبگان فرهنگی کرد.
• ارزشیابی و اعطاء درجه هنری به استادکاران، مرمت کاران، هنرمندان و حرفه مندان میراث فرهنگی با عنوان «میراث داران تمدنی» براساس مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی
• تدوین آئین نامه نظام فنی و اجرایی اختصاصی بناها و بافت های تاریخی کشور
• تهیه، تدوین و ابلاغ نظام نامه پایگاه های میراث ملی و جهانی
• ایجاد امنیت و ثبات شغلی بیش از 1000 نفر از کارگران، مرمت کاران، همکاران پایگاه های میراث ملی و جهانی که بیش از 20 سال بلاتکلیف بوده اند.

2. تدقیق و توسعه برنامه های ثبت های ملی و جهانی

• تدوین برنامه 10 ساله ثبت جهانی میراث ملموس و ناملموس برای نظام مند و قاعده مند کردن ثبت آثار و عناصر فرهنگی در فهرست جهانی و همچنین تشکیل شورای سیاست گذاری ثبت جهانی با حضور خبرگان و پیشکسوتان میراث فرهنگی از جمله اقداماتی است که راهبرد و نقشه راه معینی برای ثبت های جهانی جمهوری اسلامی ایران در راستای منافع ملی و قرابت کشورهای حوزه ایران فرهنگی به یکدیگر را ایفا می کند.
• ثبت جهانی 5 عنصر ناملموس خوشنویسی، یلدا (چله)، مهارت ساختن و نواختن ساز عود، پرورش کرم ابریشم و تولید سنتی ابریشم برای بافندگی و هنر سوزن دوزی ترکمن در اجلاس شهر رباط کشور مراکش و ارتقای جهانی ایران به رتبه ششم در فهرست جهانی ناملموس یونسکو در سال بدون سهمیه ملی ایران از جمله اقدامات مهم در حوزه ثبت های جهانی بود که به انجام رسید.
• تدوین و ارسال دو پرونده جهانی میراث فرهنگی ملموس «منظر فرهنگی ماسوله» و «هگمتانه و مرکز تاریخی همدان» و ارزیابی میدانی و دفاع اولیه از یکی از بزرگترین پرونده های ثبت سریالی جهان با عنوان «56 کاروانسرای ایرانی» و همچنین تدوین و ارسال 7 پرونده میراث فرهنگی ناملموس شامل «افطاری و باورهای اجتماعی و فرهنگی»، «هنر تذهیب»، «برنامه ملی زیارت رضوی» و «جشن سده» برای سال میلادی 2023 و «جشن مهرگان»، «هنر ساختن و نواختن رباب» و «تولید سنتی گلاب و باورهای اجتماعی فرهنگی وابسته با آن» برای سال میلادی 2024 به یونسکو از جمله اقدامات اساسی در حوزه ثبت آثار و عناصر فرهنگی در یونسکو است، ضمناً در حوزه ثبت در فهرست میراث جهان اسلام نیز این معاونت، همکاری و مشارکت بایسته را با آیسسکو بعمل آورد.

3. توسعه کیفی و کمی

• افزایش 53 موزه در کشور شامل 10 موزه وابسته به وزارتخانه، 26 موزه خصوصی و 17 موزه غیروابسته و ارتقای تعداد کل موزه های کشور به 829 موزه شامل 262 موزه وابسته، 323 موزه غیر وابسته، 209 موزه خصوصی و 37 موزه مشارکتی از جمله اقدامات این معاونت در حوزه مأموریتی موزه های کشور است.
• همچنین تصویب و آغاز پروژه طرح توسعه موزه ملی در میدان مشق و تبدیل این میدان و ساختمانهای تاریخی پیرامونی آن به بزرگترین میدان موزه ای که در حال تحقق است. این طرح از سال 1382 تاکنون به انجام نرسیده بود. با تحقق این طرح ایران دارای بزرگترین میدان موزه ای در خاورمیانه و قطب توریسم و گردشگر خواهد شد و موزه ملی این امکان را پیدا می کند که سه میلیون شی در اختیار را به نمایش عموم بگذارد.
• تحول در ایجاد و توسعه موزه های تاریخ سیاسی و اجتماعی از طریق برپایی نهضت روایتگری صحیح و شایسته تاریخ و توانمندسازی و آموزش راهنمایان موزه ها
• اقدام به تأسیس موزه مشروطه و موزه امیر کبیر در مجموعه میراث جهانی کاخ گلستان و موزه عصر انقلاب در مجموعه تاریخی فرهنگی نیاوران از دیگر اقدامات قابل توجه است.

4. توسعه مرجعیت

• احیاء مرکز منطقه ای میراث ناملموس تهران به عنوان مرکز مطالعات منطقه ای برای پاسداری از میراث فرهنگی ناملموس در آسیای مرکزی و غربی تحت نظارت یونسکو و تصویب موافقت نامه تمدید فعالیت مرکز مطالعات منطقه ای پاسداشت از میراث فرهنگی ناملموس در آسیای غربی و مرکزی در مجلس شورای اسلامی و لازم الاجرا کردن موافقت نامه پس از چهار سال تعلیق و احیاء و تثبیت فعالیت مجدد در سطح منطقه ای و بین المللی و همچنین برگزاری پنجمین نشست شورای حکام مرکز مطالعات منطقه ای پاسداری از میراث فرهنگی ناملموس و دریافت کرسی ریاست شورای حکام مرکز مطالعات منطقه ای یونسکو با کسب آرای موافق کلیه کشورهای عضو شورای حکام از جمله اقدامات مهمی بود که در ماههای گذشته به انجام رسید.
• طرح مطالعاتی تأسیس موزه مشاهیر ایرانی مدفون در خارج از کشور
• برگزاری نمایشگاه های مشترک با سایر کشورها نظیر نمایشگاه مشترک دو طرفه با آلمان در موزه ملی
• برنامه ریزی برای برگزاری نمایشگاه مشترک موزه ای چین با موزه ملی ایران
• استرداد 30 شی تاریخی فرهنگی نظیر سنگ نگاره ساسانی از انگلستان از جمله مواردی است که در حوزه موزه های کشور به انجام رسیده است.
• 17 هزار شی فرهنگی تاریخی نیز در ماههای آینده از آمریکا استرداد خواهد شد.

5. انتقال دانش و الگوسازی

• برگزاری نکوداشت چهره های ماندگار میراث فرهنگی که 22 تن از مفاخر میراث فرهنگی ایران در دو دوره که بزرگان این حوزه در رشته های معماری، مرمت بنا و آثار و احیای بافت های تاریخی، باستان شناسی، مردم شناسی و…تقدیر و معرفی شدند.
• همچنین آغاز تدوین تاریخ شفاهی در حوزه میراث فرهنگی و مصاحبه با پیشکسوتان و صاحب نظران این حوزه و تهیه و تدوین کتب مرتبط در راستای انتقال دانش بین نسلی و مستندسازی و مدیریت دانش به انجام رسیده است.

6. آموزش و افزایش سواد میراثی

• برگزاری بالغ بر 6000 رویداد فرهنگی و اجتماعی در موزه ها و اماکن تاریخی با حضور گسترده مردم
• برگزاری جشنواره تولیدات چند رسانه ای در حوزه میراث فرهنگی به میزبانی استان یزد برای اولین بار در کشور با حضور و مشارکت 2900 اثر (دومین دوره این جشنواره سال جاری به میزبانی استان قزوین برگزار خواهد شد.)
• توانمندسازی نیروهای ستادی و استانی از طریق برگزاری نشست های تخصصی و دوره های آموزشی ملی و بین المللی بالغ بر دوهزار نفر ساعت
• برگزاری نشست های تخصصی در حوزه میراث فرهنگی

7. نهادسازی و تقویت واحدهای استانی

• تأسیس و ثبت انجمن خیرین میراث فرهنگی به منظور جلب کمک های مادی و معنوی آحاد جامعه و همچنین جلب مسئولیت های اجتماعی نهادهای اقتصادی به منظور توسعه مشارکت بخش های مختلف اجتماعی در حفاظت از میراث فرهنگی که امید است با منابع مادی و معنوی حاصل از آن تا پایان دولت بتوان پیوست اقتصادی برای این حوزه را فراهم آورد.
• تشکیل انجمن های میراث فرهنگی در تمامی سطوح تقسیمات کشوری (از استان تا دهستان) به منظور جریان سازی و گفتمان سازی در حوزه میراث فرهنگی و همراه کردن سایر دستگاه ها و مردمی سازی برای تحقق امر حفاظت از جمله اقدامات اساسی دوره مدیریت فعلی بود که با همکاری استانداران در سراسر کشور و با حضور مدیران محلی و مردم، بخش وسیعی از همپوشانی های مأموریتی این وزارتخانه با سایر دستگاه ها محقق شد.
• همچنین تفویض گسترده اختیارات ستادی وزارتخانه به ادارات کل تابعه استانی در راستای تسریع و چابکی فرآیند اداری از جمله مواردی بود که در این دوره از مدیریت میراث فرهنگی کشور صورت پذیرفت.