مصوبات شورای راهبردی شهر سوخته برای تغییر جانمایی و عبور باند دوم محور زابل زاهدان

ایلنا/ براساس خبرهای واصله، مصوبات شورای راهبردی شهر سوخته برای تغییر جانمایی و عبور باند دوم محور زابل زاهدان اعلام شد.

شهر سوخته براساس یافته های باستان شناسی از قدیمی ترین تمدن های جهان به شمار می رود. این شهر به دلیل ظرفیتهای برجسته تاریخی و حجم بالای آثار مکشوفه، منطقه ای ارزشمند برای باستان شناسان و علاقمندان به تاریخ است. در سفر به شهر سوخته به موزه ای بزرگ و صحرایی وارد می شوید که هر گوشه آن گنجی در خود نهفته دارد. این محوطه باستانی هفدهمین اثر تاریخی ایران در فهرست یونسکو محسوب می شود که با برخورداری از قدمت 5000 ساله هم اکنون به عنوان یکی از پیشرفته ترین شهرهای باستانی دنیا شناخته می شود.

بر مبنای یافته های باستان شناسان، شهر سوخته 280 هکتار وسعت دارد و بقایای آن نشان می دهد که این شهر دارای پنج قسمت اساسی بوده که شامل بخش مسکونی واقع در شمال شرقی شهر سوخته؛ بخشهای مرکزی؛ منطقه صنعتی؛ بناهای یادمانی و گورستان است که به صورت تپه های متوالی و چسبیده به هم واقع شده اند. هشتاد هکتار از شهر سوخته را بخش مسکونی تشکیل می داد.

با وجود اهمیت و حساسیتهایی که روی این میراث جهانی ایران وجود دارد اما این روزها خبرها از انجام عملیات عمرانی حکایت دارند که نگرانی بابت تعرض به حریم شهر سوخته را افزایش داد. دوستداران میراث فرهنگی تاکید دارند، ساخت بزرگراه در محور زابل زاهدان در ادامه عملیات عمرانی از قصد ورود به یک محوطه دیگر در 25 کیلومتری جنوب شهر سوخته خبر دارد. بحث برانگیزترین مورد در این پروژه این است که براساس طرح مطالعاتی و نقشه ارائه شده برای جاده، بخشی از مسیر باند دوم جاده زاهدان زابل از عرصه تپه مهم شهر سوخته خواهد گذشت که این امر خطر حذف این محوطه را از فهرست جهانی یونسکو به دنبال خواهد داشت.

در این میان عطاء الله اکبری (مدیر کل راه و شهرسازی استان سیستان و بلوچستان) تاکید دارد: ساخت بزرگراه در محور زابل زاهدان با اولویت حفظ آثار باستانی چندین هزار ساله منطقه است. بطوری که سعی شده با تعامل با اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و اخذ نظر از مشاورین متخصص بهترین مسیر انتخاب شود. مطالعات احداث این طرح مهم بزرگراهی استان طی سنوات گذشته انجام شده و در آن تمام ملاحظات محیطی از جمله آثار تاریخی مهم نظیر شهر سوخته دیده شده است و در مجموع این اداره کل بدون هرگونه دست اندازی به بخش تاریخی شهر سوخته و با احترام به نظر کارشناسان و انجام هماهنگی لازم با اداره کل میراث فرهنگی استان ساخت بزرگراه را در این مسیر در دستور کار قرار داده است.

زهره شیرازی (سرپرست پایگاه میراث جهانی شهر سوخته) درخصوص عبور باند دوم در محور زابل زاهدان از تپه های اقماری شهر سوخته گفت: در مصوبه شورای راهبردی شهر سوخته با آنچه که توسط مجری اعلام شده بود مخالفت شد چنانکه این باند نباید وارد حریم شود و از جلوی سایت رد شود. براساس مصوبه شورا، این جاده باید مسیر خود را به سمتی که از پشت پایگاه پژوهشی می گذرد، تغییر دهد. این مصوبه به تهران ارسال شده و درحال پیگیری آن هستیم.

با این وجود به گفته مدیرکل راه و شهرسازی استان سیستان و بلوچستان، ساخت باند دوم در محور زابل زاهدان به موازات محور کنونی این مسیر در دستور کار قرار دارد و در ادامه روند اجرای این پروژه با مطالعات صورت گرفته ضمن احترام به هویت تاریخی کهن مردمان سیستان باید گفت باند دوم هیچ گونه تجاوزی به حریم آثار تاریخی منطقه نخواهد داشت. برای توسعه و رشد اقتصادی سیستان و بلوچستان این اداره کل با بکارگیری همه ظرفیتهای استانی و ملی و تعامل سازنده با اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری استان تلاش دارد تا حدود 2 سال آینده این پروژه را به اتمام برساند.

شیرازی درخصوص حضور ماشین آلات سنگین در نزدیکی شهر سوخته و فعالیت آنها در حوزه جاده سازی نیز گفت: این ماشین آلات در خارج از حریم شهر سوخته هستند و ما اجازه ورود آنها را به حریم نمی دهیم. البته چندی قبل کمی به حریم وارد شده بودند که کارشان را متوقف کردیم. در تپه ای که گفته می شود آثار بدست آمده نیز خارج از حریم شهر سوخته است.

سرپرست پایگاه میراث جهانی شهر سوخته در پاسخ به این سوال که این نگرانی وجود دارد که در تعطیلات تاسوعا و عاشورا اقداماتی برای تعرض به حریم و عرصه شهر سوخته توسط پیمانکار باند دوم در محور زابل زاهدان صورت گیرد، گفت: این نگرانی وجود دارد اما ما مصوبه شورا راداریم که باید مسیرشان را تغییر دهیم. یگان حفاظت و ما جلوی کار آنها ایستاده ایم و اجازه کار به آنها نمی دهیم.

شیرازی همچنین از انجام بیستمین فصل کاوش در شهر سوخته در اسفند خبر داد و گفت: اسفند سال گذشته این فصل از کاوش انجام شد و اگر برنامه کاوش ادامه داشته باشد در پاییز یا اسفند سال جاری خواهد بود.

به گفته او، این روزها به دلیل گرمای بسیار زیاد و همچنین طوفان های این منطقه، فصل گردشگری نیست و تقریبا محوطه خالی از گردشگر است. در این میان بیشترین تعداد گردشگران در فصول پایانی سال از این محوطه خالی دیدن می کنند و حتی در نوروز نیز حدود 4 هزار گردشگر در شهر سوخته بازدید داشتند.

سرپرست پایگاه میراث جهانی شهر سوخته همچنین از ادامه مرمت بخش مسکونی شرقی، بنای یادمانی و کاخ سوخته خبر داد و گفت: بخشی از مرمتهای این محدوده در زمستان سال گذشته انجام شده بود و ادامه آن را در مرداد یا شهریور پیش خواهیم گرفت.

شیرازی درخصوص حوزه حفاظت و مرمت از شهر سوخته و آسیبهایی که عوامل جوی می تواند به این محوطه وارد سازند، گفت: عموما بارندگی های فصلی که عموما به یکباره هست بیشترین آسیب را متوجه این محوطه می کنند. البته که فرسایش باد نیز وجود دارد. از این رو نیاز است تا حفاظت و مرمت به صورت مرتب و دوره ای انجام شود. در این میان در حوزه بودجه با چالش روبرو هستیم و سعی بر آن است تا بودجه مورد نیاز را تامین کنیم.