درخواست برای تجدید نظر در صدور مجوز احداث خیابان در بافت تاریخی خمینی شهر

ایسنا/ براساس اخبار واصله، درخواست برای تجدید نظر در صدور مجوز احداث خیابان در بافت تاریخی خمینی شهر مطرح شد.

محمد مهدی کلانتری، دبیر پویش ملی نجات بافت های تاریخی ایران و دبیر کمیته میراث فرهنگی و گردشگری اتحادیه انجمن های علمی دانشجویی معماری، مرمت و شهرسازی ایران که موضوع تخریب بافت تاریخی شیراز و اصفهان را نیز پیگیر است، در نامه سرگشاده ای خطاب به وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی درباره تخریب بخشی از بافت تاریخی خمینی شهر (با حداث خیابان بخشداری) که به خواست و با پیگیری یکی از نمایندگان مجلس و با امضا و دستور معاونت امور مجلس، حقوقی و استان ها در وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی برخلاف قوانین و مصوبات بالادستی و نظرات بدنه کارشناسی به مدیر کل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان ابلاغ شده، معترض شد.

در بخشی از این نامه که به رستم قاسمی ـ وزیر راه و شهرسازی، فرزانه صادق مالواجرد ـ معاون معماری و شهرسازی وزارت راه و شهرسازی، علی ابراهیمی ـ مدیرکل دفتر ترویج معماری، طراحی شهری و بافت های واجد ارزش وزارت راه و شهرسازی، علی دارابی ـ معاون میراث فرهنگی وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، هادی احمدی روئینی ـ مدیرکل دفتر حفظ و احیای بناها، محوطه ها و بافت های تاریخی وزارت میراث فرهنگی، علیرضا ایزدی ـ مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان و سید مهدی موسوی ـ سرپرست معاونت میراث فرهنگی اصفهان رونوشت شده، آمده است:

جناب آقای عزت الله ضرغامی، وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی

به اطلاع می رساند خمینی شهر اصفهان که هسته اولیه آن از سه روستای تاریخی ورنوسفادران، فروشان و خوزان تشکیل شده و در دوران پهلوی از پیوستن به یکدیگر تحت عنوان همایون شهر تبدیل به یک شهر شده، بافت تاریخی بی نظیری دارد که متاسفانه در سالهای اخیر مورد تخریب های گسترده جهت خیابان کشی های بعضا غیر ضروری شده است.

متاسفانه طرح جامع شهر سالهای گذشته بدون توجه به ابعاد تاریخی آن با شبکه معابر گسترده تهیه شده و هرچند در سالهای اخیر وزارت راه و شهرسازی و وزارت میراث فرهنگی تلاشهایی برای اصلاح طرح جامع آن تحت عنوان تهیه طرحهای تفصیلی و حتی طرح ویژه بافت تاریخی کرده اند، اما ملاک عمل مسئولان استانی همچنان طرح جامع مخرب است.

در سه سال اخیر احداث دو خیابان با حجم تخریبی گسترده با عنوان خیابان «شهدای خوزان» و خیابان «مرکزی»، بافت تاریخی و بناهای ارزشمند آن را شخم زده و اکنون "طرح خیابان بخشداری خمینی شهر" که به موازات خیابان دیگری در فاصله 50 متری خود عبور خواهد کرد و احداث آن هیچ ضرورت و توجیهی ندارد و سالها مورد مناقشه بین وزارت راه و شهرسازی و وزارت میراث از یک سو و مدیریت شهری و مسئولان محلی از سوی دیگر بوده، تهدید تازه ای برای این بافت تاریخی بشمار می آید.

متاسفانه با اینکه سالهاست میراث فرهنگی و شورای عالی معماری و شهرسازی در برابر زیاده خواهی توسعه ایستادگی کرده اند و اجازه احداث این خیابان را نداده اند، اما یک اتفاق (صدور مجوز تعریض 20 متر از خیابان بخشدار از سوی معاونت امور مجلس، حقوقی و استان ها در وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی) تمام تلاش های چند ساله را بر باد داده است.

در بخش دیگری از این نامه آنچنان که در دستور موافقت معاونت امور مجلس، حقوقی و استان ها در وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی برای احداث خیابانی به عرض 20 متر نیز اشاره شده، آمد که این مجوز به خواست نماینده خمینی شهر در مجلس صورت گرفته که یکی از نمایندگان استیضاح کننده از وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی بوده و یادآوری شده که این اعلام موافقت با تمام نامه نگاری های قبلی مجموعه های تحت امر وزیر و حتی معاون میراث فرهنگی در تضاد و مغایرت کامل است.

کلانتری همچنین به سخنان پیشین ضرغامی در گردهمایی مدیران پایگاه های میراث ملی و جهانی که 23 مرداد 1401 برگزار شد، ارجاعاتی داده که گفته بود: دلیل استیضاح من مخالفت با بولدوزر انداختن در بافت های تاریخی است و در ادامه نامه این پرسش را مطرح کرد که چه شد بخشی از بافت تاریخی ایران پیشکش تخریبگران شده است؟ و سپس از وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی درخواست داشت: هرچه سریع تر در روندی که برای تخریب بافت های تاریخی از شیراز تا اصفهان و حالا خمینی شهر در پیش گرفته شده، تجدید نظر شود.

بافت تاریخی خمینی شهر از دوره پهلوی اول تا کنون مکرر دستخوش تحولات شهرسازی قرار گرفته است؛ در دوران رضاشاه خیابان های صلیبی شکل بر پیکره شهر نقش انداخته، در دهه پنجاه رینگ ترافیکی ایجاد شده و در دهه هفتاد با تصویب طرح جامع خمینی شهر بدون ملاحظات بافت تاریخی، تخریب گسترده ای اتفاق افتاده است. در دهه 90 نیز خیابان کشی های دیگر بخشی از بافت تاریخی این شهر را زخمی کرده است.

این تخریب ها سالها ادامه داشت تا اینکه اداره کل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان در تاریخ 24 اسفند 1399 در نامه ای به شهردار خمینی شهر درباره خیابان بخشداری با اشاره به ابلاغ محدوده بافت تاریخی در سال 1388 و همچنین مصوبه شورای عالی شهرسازی و معماری ایران مبنی بر حفظ اصالت و یکپارچگی بافتهای تاریخی که هرگونه ایجاد معبر شریانی جدید یا تغییرات در نقش و عملکرد و عرض شبکه معابر و بازگشایی معبر جدید یا حذف معابر موجود در بافت تاریخی مغایرت اساسی است، با هرگونه احداث خیابان در محدوده بافت تاریخی خمینی شهر مخالفت می کند.

در 29 تیر 1401 توقفِ اجرا و بازنگری طرح جامع در محدوده بافت تاریخی توسط شورای عالی شهرسازی و معماری ایران تصویب شده که این مصوبه 26 مرداد 1401 نیز ابلاغ شده است.

در اردیبهشت 1401 نیز پس از بازدید میدانی و گزارش مدیرکل حفظ و احیای بناها، محوطه ها و بافت های تاریخی کشور از بافت تاریخی خمینی شهر مقرر می شود با محوریت اداره کل میراث فرهنگی استان اصفهان، ضمن توقف اجرای خیابان های جدید، وضعیت خیابان های اجرا شده و درخواست های شهرداری به صورت کارشناسی بررسی شده و همچنین تهیه طرح ویژه بافت تاریخی از وزارت راه و شهرسازی پیگیری شود که در 29 تیر 1401 شورای عالی شهرسازی و معماری ایران به توقف اجرا و بازنگری طرح جامع در محدوده بافت تاریخی رأی می دهد.

با این همه، در 25 مرداد 1401 پس از جلسه ضرغامی با کمیسیون فرهنگی، درحالی که موضوع استیضاح او در مجلس مطرح شده بود و او به سوالات 18 نماینده پاسخ داد، نامه موافقت با احداث خیابان به عرض 20 متر از سوی جواد اوحدی، معاون امور مجلس، حقوقی و استان ها صادر و به مدیر کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اصفهان نیز ابلاغ می شود، در حالیکه این مجوز در تضاد و مغایرت کامل با تمام رأی ها، مصوبات و نظراتی است که تاکنون صادر شده و مانع از احداث خیابان در بافت تاریخی خمینی شهر بوده است.