شهر سوخته، روایت تمدنی باشکوه + تصاویر

شهر سوخته محوطه باستانی وسیعی در نزدیکی زابل است که یکی از مهمترین آثار تمدنی ایران در منطقه سیستان و بلوچستان محسوب می شود. قدمت این شهر به دوره برنز بر می گردد و باستان شناسان می گویند تمدنی که نشانه های آن را در شهرسوخته کشف کرده اند، هم دوره با تمدن جیرفت در جنوب کرمان است. شهر سوخته بالغ بر 40 سال است که توسط گروه های مختلف باستان شناسی مورد مطالعه و کاوش قرار گرفته و همچنان این کاوش ها در قسمت های مختلف این محوطه ادامه دارد. در طول این سال ها اشیای بسیار با ارزشی به دست باستان شناسان از دل شهر سوخته بیرون کشیده شده و باعث شگفتی جهانیان شده است. بسیاری از نشانه های تمدنی در شهر سوخته در جهان بی نظیرند.

از جمله کشفیات باستان شناسان در شهر سوخته، نخستین چشم مصنوعی دنیا است که در جمجمه زنی در گورستان شهر سوخته کشف شده است. این گوی سیاه رنگ که طبق نتایج مطالعات انجام شده از ماده ای شبیه به قیر و چربی حیوانی تهیه شده، در حفره چشم زنی که حدود پنج هزار سال پیش ساکن این منطقه بود قرار داشت و مطالعات باستان شناسان و پژوهشگران نشان داد که این گوی نوعی چشم مصنوعی است. علاوه بر این نشانه هایی از جراحی جمجمه در این محوطه باستانی کشف شده که نشان می دهد این منطقه پیشرفت قابل ملاحظه ای در دانش پزشکی داشت. این دو اثر در حال حاضر در موزه ای در نزدیکی محوطه باستانی شهر سوخته نگهداری می شوند.

از دیگر آثار شگفت انگیز شهر سوخته، جامی سفالین است که نقش روی آن توسط پژوهشگران به عنوان نخستین انیمیشن جهان معرفی شده است. این جام در حال حاضر در موزه ملی ایران نگهداری می شود. نقشی که در اطراف این جام ثبت شده، بزی را در حال خوردن برگ نشان می دهد و با چرخاندن این جام حرکت بز در نقوش روی سفال قابل مشاهده است. قدمت این جام به هزاره سوم پیش از میلاد(حدود 5 هزار سال پیش) می رسد.

قدیمی ترین تخته نرد جهان و خط کش پنج هزار ساله از چوب آبنوس از دیگر کشفیات شگفت شهر سوخته هستند که در کنار پارچه های نفیس و سفالینه های رنگینی که نشان از شکوه تمدن شهر سوخته دارد، بر اهمیت این محوطه باستانی می افزایند. شهر سوخته هفدهمین اثر جهانی ایران است که سال 2014 در فهرست جهانی یونسکو به ثبت رسید.