شاهنامه فرهنگ ایرانی را از خطر فراموشی نجات داد

ایسنا/ براساس آخرین گزارش های منتشر گشته، شاهنامه فرهنگ ایرانی را از خطر فراموشی نجات داد.

دکتر حسین فیروزی، استاد دانشگاه فرهنگیان استان مرکزی در محفل ادبی نقل و نقش که به مناسبت بزرگداشت روز حکیم ابوالقاسم فردوسی و پاسداشت زبان فارسی و گرامیداشت فرهنگ پهلوانی و ورزش زورخانه ای در فرهنگسرای اندیشه شهرستان محلات برگزار شد، اظهار کرد: شناسنامه، شجره نامه، ریشه و اصل هر انسان هویت است. انسان بی هویت مانند برگی رها شده از درخت است که با وزش یک باد از هر گوشه ای به گوشه دیگر حرکت می کند. فردوسی برای ما هویت و شناسنامه به ارمغان آورد و ایرانی را در دوره ای که هویت و ملیت وی در حال فراموشی بود، زنده کرده و جان بخشید.

وی ادامه داد: جوامع جهان سومی با سه نوع بحران مشروعیت، بحران مشارکت و بحران هویت مواجه هستند که هویت، یکی از اصلی ترین مولفه ها و بحران هایی است که این جوامع با آن روبرو هستند، چرا که در صورت مواجهه با بحران هویت، ناخواسته جذب هویت های قوی تر خواهیم شد. فردوسی درست در زمانی این شناسنامه و فرهنگ ایرانی را زنده کرد که در آستانه فراموشی بودیم.

وی پیرامون اینکه شاهنامه فرهنگ ایرانی را از خطر فراموشی نجات داد، افزود: به همین دلیل است که از اقوام سومر باستان تا بین النهرین و میان رودان گرفته تا مولانا، نظامی گنجوی و ابوعلی سینای ما، یکی یکی در حال مصادره هستند و ما ساکت نشسته و تماشا می کنیم.

فیروزی تصریح کرد: درست در زمانی که با روی کار آمدن حکومت عباسیان و همچنین سلطان محمود غزنوی در ایران، هر فکر و ایده ای که با عقاید حکومت عباسیان هم خوانی نداشت، انگ های مختلفی به وی زده میشد، فردوسی روبروی سلطان محمود ایستاده و از عقاید و باورهای خود دفاع می کند.

وی گفت: وقتی از زاویه دیگری به شاهنامه بنگریم، مشاهده می کنیم تمام تاریخ پیدایش انسان، از لحظه پدیدار آمدن نخستین انسان بر روی کره خاکی تا دوره ورود اسلام به ایران در آن آمده است. در این میان بخش هایی از شاهنامه به صورت آشکار در قالب تاریخی و بخش هایی نیز به شکل نمادین نوشته شده است.

وی ادامه داد: شاهنامه همواره نبرد دنیای نیکی در برابر دنیای بدی، خیر در برابر شر و اهورامزدا در برابر اهریمن را در خود دارد. می توانیم بزرگترین پهلوان شاهنامه یعنی رستم را به عنوان نمادی از انسان کامل داشته باشیم. انسان کاملی که برای رسیدن به کمال و حقیقت باید مراحلی را پشت سر بگذارد و میتوان به خان هایی که رستم سپری می کند، از این زاویه نگاه کرد.

پژوهشگر حوزه ادبیات فارسی و شاهنامه، افزود: خان هفتم زمانی است که رستم به نبرد دیو سپید می رود. در دین اسلام بزرگترین نبرد، نبرد با نفس است و تعدادی از پژوهشگران دیو سفید را نمادی از نفس اماره انسان می دانند. زمانی که رستم به دیو سپید می رسد، دیو درون غار سیاه خود در خواب است.

وی با تشبیه مبارزه رستم و دیو سپید به ماجرای حضرت یوسف و زلیخا تصریح کرد: مبارزه با نفس بیدار و اغواکننده، هنر است نه با نفس خوابیده. اگرچه رستم میتوانست دیو را در حالت خوابیده نابود کند، اما دیو را از خواب بیدار می کند. همانگونه که یوسف پس از این آزمون، خدا را سپاس می گوید، رستم نیز پس از شکست دیو، مغرور نشده و به شکرگزاری می پردازد.

وی گفت: سالهاست کسانی که چشم دیدن همبستگی و یکپارچگی ملت ایران را ندارند، به بهانه های مختلف به تاریخ حمله کرده و تلاش می کنند تا با هدف پراکنده کردن ملت، نمادهای ملی ما را تخریب کنند و در همین راستا شاهنامه که به واسطه یک زبان ملی در طول هزاره ها، توانست شخصیت ها، اسطوره ها، پهلوانان، پادشاهان و نمادهای مختلف از جای جای ایران را گرد هم بیاورد و اینگونه ملت ایران را در طول تاریخ سربلند کند، به بهانه های مختلف مورد حمله قرار می گیرد.

وی ادامه داد: زبان مادری بسیاری از شاهنامه خوانان، شاهنامه شناسان و مفسران شاهنامه، فارسی نیست اما آنان اهمیت زبان فارسی به عنوان زبان ملی را درک کرده اند. زبان های مادری ریشه ها و تغذیه کننده های زبان ملی ما هستند. اگر این خرده فرهنگ ها نبودند، زبان ملی ما اینگونه بلند و بزرگ نمیشد. آموزش زبانهای مادری ضروری است، زیرا باعث تقویت زبان ملی و زنده ماندن فرهنگ ما می شود.

فیروزی افزود: یافته های علمی زبان شناسی، باستان شناسی و اسطوره شناسی و دقیق ترین یافته های نژاد شناسی ثابت می کند که چیزی به نام مهاجرت آریایی ها به ایران اتفاق نیفتاده است، آنچه که اتفاق افتاده، داستان کوچ آریایی ها از ایران و سرزمین های دیگر بوده است.

وی تصریح کرد: این مسئله اثبات شده که ایرانی ها حداقل در 10 الی 15 هزار سال اخیر از جایی نیامده اند و از ابتدا در همین جا سکونت داشتند. همانندی های واژگانی، زبانی و فرهنگی زبان پارسی و کشورهای اروپایی از اینجا به آن نقاط انتقال یافته است. دنیا متوجه این موضوع شده و امیدوارم ما نیز از خواب بیدار شویم.

حمید صادقی، رئیس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی شهرستان محلات نیز در این مراسم با اشاره به نامگذاری 25 اردیبهشت به نام حکیم ابوالقاسم فردوسی و روز پاسداشت زبان پارسی گفت: سرودن بیش از 60 هزار بیت در شاهنامه، خدمات بزرگی که فردوسی به زبان پارسی داشته را نشان می دهد و این روز به درستی به نام او و زبان پارسی نامگذاری شده است.

وی ادامه داد: آغاز کلاس شاهنامه خوانی و نقالی، اتفاق خوبی بود که سال گذشته در محلات و به تسهیلگری "آتنا بیات" و با تشکیل گروه شاهنامه خوانی ققنوس به وقوع پیوست.

وی افزود: آشنایی کودکان و نوجوانان با زبان پارسی، شاهنامه، فردوسی، ادبیات و فرهنگ، کار بزرگی است که باید تداوم پیدا کند، چرا که این اقدامات بعدها آینده ادبیات فرهنگی این شهر و سرزمین را رقم خواهند زد.

در این مراسم که به همت اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی و همکاری شهرداری، شورای اسلامی، مدیریت آموزش و پرورش شهرستان محلات، انجمن ادبی سرچشمه و موسسه فرهنگی هنری شمیم صبح محلات برگزار شد، تعدادی از هنرجویان گروه شاهنامه خوانی ققنوس در سنین 5 تا 7 سال به شاهنامه خوانی پرداختند. سپس میثم آهنگران، مرشد زورخانه علی ابن ابیطالب شهرستان محلات به اجرای نوای حماسی از شاهنامه پرداخت.

در ادامه مراسم، تعدادی از هنرجویان رده سنی 7 تا 12 سال گروه شاهنامه خوانی ققنوس، با اجرای هماهنگ، به اجرای نبرد رستم و شیر، خوان اول از هفت خوان رستم پرداختند. در ادامه، آتنا بیات، نقال و شاهنامه خوان بین المللی و تسهیلگر گروه شاهنامه خوانی ققنوس به نقل داستان بیژن و گرگین پرداخت.

در پایان مراسم با حضور تعدادی از مسئولان از آتنا بیات، هنرمند بومی استان و اعضای گروه ققنوس تجلیل شد. لازم به ذکر است که گروه شاهنامه خوانی ققنوس اولین گروه شاهنامه خوان کودک با 12 عضو در سطح استان مرکزی است.