تپه اشرف نیازمند فصل های مستمر کاوش است

ایرنا/ براساس آخرین خبر و گزارش های بدست رسیده، تپه اشرف نیازمند فصل های مستمر کاوش است.

همین هفته پیش بود که مدیر کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اصفهان خبر از آغاز فصول کاوشی در تپه اشرف در یک فضای تعاملی و پژوهشی داد. او گفته بود که اعتراف می کند که در یک برهه 10 تا 12 ساله در رابطه با تپه باستانی اشرف کوتاهی شده در حالی که این تپه بخشی بسیار ارزشمند از تاریخ و هویت پیش از اسلام اصفهان است.

خبرنگاران میراث فرهنگی به یاد دارند که چگونه سالها موتورسیکلت سواران بر یال و گرده تپه اشرف جولان می دادند و پیشتر از آن بخشهایی از این تپه باستانی تبدیل به پارک و جاده مشتاق شد. عاقبت اما هشدارها و گوشزد فعالان و کارشناسان میراث فرهنگی منجر شد تا عملیات کاوش در تپه اشرف شروع شود. مهمترین دستاورد این کاوش ها که 6 فصل به طول انجامید، شناسایی بخشهایی از قلعه ساسانی بود که اکنون در مجاورت خیابان مشتاق دوم مشهود است. سکه ساسانی و سفال های مربوط به قرن سوم پیش از میلاد و همچنین حوضخانه و بنای نیمه تمام کاخ اشرف متعلق به قرن دوازدهم هجری قمری از دیگر یافته های این کاوش ها بودند. همچنین در فصل ششم این کاوش ها بخشهایی از یک سازه هخامنشی یافت شد که به دلیل نبود بودجه کافی و توقف کاوش در زیر خاک و با رعایت اصول باستان شناسی مدفون شد.

اما در اردیبهشت سال 99 عملیات نجات بخشی آثار تپه اشرف در طول 650 متر لوله گذاری شرکت آبفا دستاورد مهمی برای اصفهان دربرداشت و آن پرده برداشتن از چهره غبار گرفته تاریخ کمتر شناخته شده سکونت اشکانیان در اصفهان و فلات مرکزی ایران بود.

گورخمره های اشکانی، تدفین آیینی اسب، پیدا شدن اسکلت بانوی اشکانی که به شکل آیینی تدفین شده بود، کارگاه عصاره گیری انگور، کارگاه ذوب فلزات و دو چاه اشکانی از جمله یافته های این عملیات نجات بخشی یا فصل هفتم کاوش ها در تپه اشرف بود.

بنابراین یافته های این تپه تاریخی در شهر اصفهان مربوط به دوران هخامنشی تا قرن دوازدهم هجری قمری است و از این جهت این تپه باستانی اهمیت زیادی در روشن شدن ابعاد تاریک تاریخ شهر اصفهان دارد.

سرپرست هیات کاوش های تپه اشرف اما در رابطه با زمزمه اخیر میراث فرهنگی برای شروع کاوش ها گفت که تاکنون صحبتی در این رابطه از سوی نهاد متولی آثار تاریخی اصفهان با او نشده اما تاکیدش بیشتر از هرچیز بر انجام کاوش های مستمر و به گفته وی "در خور اهمیت تپه اشرف" است: کاوش ها در تپه اشرف باید تداوم داشته باشد نه اینکه یک فصل کاوش بکنیم و سه یا چهار سال یا ده سال تا کاوش بعدی وقفه بیفتد. باید برای تپه اشرف یک برنامه ریزی دراز مدت پیش بینی شود. این موضوع را از روز اول درخواست کردم و متاسفانه تا این لحظه به جایی نرسیده است.

علیرضا جعفری زند پیرامون اینکه تپه اشرف نیازمند فصل های مستمر کاوش است، افزود: برنامه ای که پیش می بردیم این بود که دژ ساسانی مشرف به خیابان مشتاق بطور کامل پاکسازی و محصور شود؛ یعنی مکان مورد نظر از این حالت باز و جایگاه کارتن خواب ها بودن و پیست موتور سواری خارج بشود ؛ باید برای تپه یک برنامه حفاظتی و امنیتی وجود داشته باشد تا اگر کاری در تپه انجام شد، حفظ شود و مردم بتوانند بیایند و ببینند؛ نه اینکه یک فصل کاوش و این موضوع تا چند سال دیگر فراموش شود.

وی درباره از آخرین تلاش هایش برای حفاظت و معرفی تپه تاریخی اصفهان گفت: از شهرداری اصفهان خواستم که تابلو تپه اشرف را به دوزبان آماده کنند که در این ربطه رایزنی هایی هم با میراث فرهنگی انجام شد که در نهایت میراث فرهنگی خودش این کار را انجام داد و همین یکی دو ماه پیش تابلو در محل تپه اشرف نصب شد.

جعفری زند در حالی که می گوید از جزییات مشارکت در کاوش تپه اشرف بی خبر است، ادامه داد: از وقتی کاوش فصل هفت به اتمام رسید، برای ادامه کاوش بطور مرتب با جاهای مختلف رایزنی کرده ام. اولین جا شورای شهر بود و موافقتی گرفتم که آن زمان با حضور معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی استان جلسه گذاشتیم که قرار بود شهرداری اصفهان بودجه کاوش را تقبل کند، متاسفانه اما با تمام شدن دوره کاری شهرداری پیشین این کار متوقف ماند.

سرپرست هیات کاوش تپه اشرف یادآوری کرد که در تمام سالهای پیش کوشیدم تا مطالعه ای که نیاز و در خور تپه اشرف است بطور مداوم انجام شود. تلاش کردم که اهمیت تپه اشرف را طوری نشان بدهم که بدانند که این تپه تا چه اندازه برای تاریخ اصفهان اهمیت دارد. اصفهان به لحاظ دوره اسلامی بسیار شناخته شده است اما دوره تاریک تاریخ اصفهان در تپه اشرف می تواند یک امتیاز مثبت دیگر برای این شهر باشد.

مدیر کل میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی اصفهان در توضیح بیشتر در رابطه با آنچه در خصوص آغاز کاوش ها با برخی رسانه ها مطرح کرده بود، گفت: امسال پیگیری هایی انجام داده ایم تا از اعتبارات ملی بتوانیم یک فصل کاوشی را در تپه اشرف آغاز کنیم، قاعدتا با همکاری پژوهشگاه میراث فرهنگی و اگر دانشگاه اصفهان تمایل داشته باشد این فصل کاوشی را آغاز می کنیم و البته اگر عزیزان ما در حوزه های فرهنگی، اجتماعی به خصوص شهرداری بتوانند کمک و مساعدت کنند تا میزان اعتباراتمان را افزایش بدهیم، قاعدتا هم حجم کار و هم تعداد ترانشه های کاوش افزایش پیدا خواهد کرد.

به گفته علیرضا ایزدی، مساعدت شهرداری در حد یک پیشنهاد بوده و این نهاد هنوز برای مشارکت در کاوش تپه اشرف اعلام آمادگی نکرده است.

وی در ادامه و در پاسخ به این پرسش که تا چه اندازه احتمال می دهید، بتوانید کاوش ها را مستمر ادامه بدهید، می گوید: قاعدتا فصول ادامه دار هستند اما مهم این است که شروعشان بکنیم . بعد از اینکه یک فصل را شروع کردیم با دیتاهایی (اطلاعات) که ترانشه ها به ما می دهند، تعیین می کند که ادامه مسیرمان چگونه و با چه حجمی خواهد بود.

به گفته ایزدی، بودجه ای از منابع و اعتبارات ملی تامین می شود برای یک فصل کاوش است: کار فصلی را باید با یک اعتبار مشخص انجام داد و در یک زمان مشخص و به یاری خدا کار مستمر خواهد بود.

وی ابراز امیدواری می کند که بتوانند با جلسه ای که خرداد با پژوهشگاه میراث فرهنگی دارند هرچه زودتر مسیرشان را مشخص کنند و به سرانجامی برسند که حجم کار و عقب ماندگی های چند ساله در عملیات باستان شناسی تپه اشرف را جبران کنند.

محسن جاوری، باستان شناس نیز درباره اهمیت عملیات باستان شناسی در تپه اشرف گفت که آخرین یافته های عملیات نجات بخشی آثار تپه اشرف برای تاریخ پنهان اصفهان اهمیت دارد. اصفهان در 15 سال گذشته با کمبود بودجه در باستان شناسی مواجه بوده و امیدواریم که مسئولین امر با توجه به اهمیتی که تپه اشرف دارد بودجه لازم را تامین کنند تا بتوانیم در اصفهان کاوش های باستان شناسی خوب داشته باشیم.

این باستان شناس افزود: تعدد آثار تاریخی مثل میدان نقش جهان و بناهای صفوی دیگر باعث شده است که در اصفهان از بعد باستان شناسی دور شویم. اصفهان در مرکز فلات ایران، یکی از مهمترین شهرها یا اولین شهرهایی است که براساس یافته های چند ساله من و همکاران دیگر، دست کم قدمتش به 6 هزار سال می رسد.

به گفته وی، داده های تاریخی چندین فصل کاوش نشان می دهد که بخشی از اطلاعات مربوط به دوره های تاریخی پیش از اسلام اصفهان به خصوص دوره های اشکانی و ساسانی در تپه اشرف مدفون است.