خانه باغ دکتر محمد علی اسلامی ندوشن در صدرآباد ندوشن ثبت ملی شد

ایسنا/ براساس اخبار و گزارشات منتشر شده، خانه باغ دکتر محمد علی اسلامی ندوشن در صدرآباد ندوشن ثبت ملی شد.

موسسه مردم نهاد فرهنگی و اجتماعی اندیشه روشن با اعلام خبر ثبت ملی این باغ، در متنی عنوان کرد: این میراث ارزشمند تاریخی و طبیعی را اسلامی ندوشن پیش از درگذشتش به منظور تاسیس باغ فرهنگ و هنر به موسسه مردم نهاد فرهنگی و اجتماعی اندیشه روشن اهدا کرده بود.

آن نیک مرد فرهنگ گستری که در همه عمر با قلم توانا و اندیشه های روشن خویش، فرهنگ و ادب این سرزمین را باغبانی میکرد، در سالهایی که به حکم طبیعت و ناتوانی جسمی بازنشستگی قلمی خود را میگذراند، همچنان در اندیشه خیرخواهی فرهنگی این دیار بود و از این رو با هدیه باغ باطراوت و پر خاطره ای که برگهای رنگین و پرشور نوجوانی کتاب روزهای زندگی اش در آن ورق خورده بود، فرهنگ یاوران دیار آباء و اجدادی خویش را در تاسیس باغ فرهنگ و هنر یاری داد.

اسلامی ندوشن سالها پیش تر نیز با اهدای خانه پدری خود به فرهنگ ندوشن و به کمک همسر دانشور خود خانم دکتر شیرین بیانی زمینه تاسیس خانه فرهنگ این شهر کوچک تاریخی را فراهم کرد که دربردارنده کتابخانه، نگارخانه و سالن آمفی تئاتر است.

اما این خانه باغ ده هزار متری که از عمارتی کهنسال نیز برخوردار است، در صدرآباد ندوشن واقع است که قصبه ای هست در 10 کیلومتری ندوشن و 200 سال پیش توسط ملانظر علی ملقب به شیخ الاسلام جد پدری دکتر اسلامی بنیان گذاشته شد. شیخ الاسلام روحانی متعین و سرشناسی بود که وزیر و مشاور ظل السلطان پسر ناصرالدین شاه، حاکم اصفهان محسوب میشد و چون ظل السلطان به تحریک انگلیسی ها و مشورت با حسین قلی خان، یکی از رؤسای بختیاری تصمیم گرفت با پدر خود، ناصرالدین شاه قاجار بجنگد، ملانظر علی ندوشنی او را از این کار منع کرد.

هنگامی که ناصرالدین شاه به این واقعه اطلاع یافت، به ظل السلطان دستور داد که «یا سر خودت یا حسین قلی خان را می فرستی». ظل السلطان از ترس پدر سر حسین قلی خان را فرستاد. پس از عزیمت ظل السلطان به تهران، ناصرالدین شاه دستور داد تا چشمان او را از حدقه بیرون آورند ولی با میانجیگری ملانظر علی، شاه قاجار از این کار منصرف شد.

ملانظر علی که در زی روحانیت بود در نزد اهالی ندوشن به «حاجی آخوند» نیز شهرت داشت و بیش از آنکه به مشغولیت های روحانیت اهتمام داشته باشد با استفاده از املاک و مستغلاتی که در ندوشن و روستاها و مزارع اطراف آن داشت به کشاورزی و مزرعه داری اشتغال می ورزید؛ فرزند ذکورش آقا مهدی حاج آخوند پدر دکتر اسلامی ندوشن بود که به بیماری شدید آسم مبتلا شد و زود از جهان رفت اما دامادهایش صدرالشریعه و وکیل الرعایا که پس از او روستای صدرآباد ندوشن به نام و مالکیت آنها درآمد او را در بسیاری از امور کشاورزی یاری می دادند.

آیت الله محمد اسماعیل صدرالشریعه مدارج عالی علمی را تا اجتهاد در اصفهان در محضر آیت الله آقا نجفی اصفهانی گذرانده بود و سالها امامت مسجد جامع ندوشن را عهده دار بود و فرزندش جواد صدر مشهور به ادیب ندوشنی از نخستین قضات و وکلای دادگستری بشمار می رفت. در این میان محمد هادی وکیلی معروف به حاج وکیلی پسرعمه و شوهر خواهر دکتر اسلامی که فرزند وکیل الرعایا بود و پس از درگذشت پدر اسلامی ندوشن، سرپرستی خانواده شان را نیز به عهده گرفته بود. بیش از چند دهه مالک الرقاب صدرآباد محسوب میشد اما پس از او این آبادی به ده مستقلی که رعایا و کشاورزان این خاندان در آن سکنی داشتند، تبدیل شد.

اما این باغ و عمارت موسوم به باغ برجی متعلق به جد مادری اسلامی ندوشن ملا محمد امام جمعه بود که هرچند به امامت جمعه و جماعت شناخته میشد اما کمتر به این کسوت درآمده و بیشتر در قامت روحانی اهل شعر و سلوک شهرت داشت و برخی از مراثی نغز و عرفانی او سالها در عزاداری سنتی ندوشن خوانده میشد. او به برزگری اشتغال داشت و فرزندانش حاج عبدالرضا و بی بی سلطان و بی بی خاور دایی و خاله و مادر اسلامی ندوشن نیز هریک بگونه ای در علایق ادبی و عرفانی از تأثیر پدرشان برکنار نمانده بودند.

از آنجا که سرانجام باغ برجی به عنوان میراث مشترک فرزندان امام جمعه به تنها نوه نامدارش دکتر اسلامی ندوشن رسیده بود، او نیز آن را به نیت جد فرهنگ مدار خود صرف امور فرهنگی کرد.

دکتر اسلامی ساعات سرخوشی از کودکی و نوجوانی خود را در هم آغوشی طبیعت باصفای این خانه باغ گذرانده و خاطرات زیادی از آن در کتاب مستطاب «روزها» به قلم آورده که نشانه هایی از آن هنوز در گوشه گوشه این باغ سو سو می زند.

یاران موسسه اندیشه روشن ندوشن نیز به پاس مناعت و سخاوت طبع اسلامی ندوشن همه همت خود را مصروف احیا و بازسازی این خانه باغ کرده اند تا آن را به نام نامی این سرو تناور فرهنگ و ادب ایران زمین به باغ فرهنگ و هنر تبدیل کنند و از آن، مرکز نشر نشاط و سرور فرهنگی بسازند.

بی شک، کمک همه علاقمندان در تاسیس و توسعه این یادگار فرهنگی مغتنم است. فرهنگ ایران همواره با همین فانوس های روشن امیدبخش سرپا مانده و راه را از بیراه باز شناخته است.