عجایب هفتگانه جهان| شکوه و عظمت دانش در دنیای باستان

شنیدن نام عجایب هفتگانه جهان در ناخودآگاه هر شنونده ای اهرام مصر را تداعی می کند. اهرام مصر تنها عضو باقی مانده از عجایب هفتگانه جدید جهان و دنیای باستان است که از گزند حوادث طبیعی و جنگ ها جان سالم به در برده است و در جهان مدرن امروزی جای دارد. عجایب هفتگانه جهان در حقیقت بیشتر به آثار روم و یونان باستان تعلق دارد چرا که تهیه کنندگان این آثار در همان حوالی می زیسته اند و در این هفتگانه باستانی اثری از زیگورات با شکوه چغازنبیل یا سازه های عظیم دوران هخامنشی نیست. حتی در عجایب هفتگانه ای که نام جهانی گرفته جایی هم برای معابد اقوام آزتک قرار نداده اند. با همه این اوصاف شنیدن درباره همین عجایب هفتگانه معروف جهان باستان هم دنیایی لطف دارد و تعجب بر انگیز است.

چرا عجایب هفتگانه؟

یکی از مطالبی که در خصوص عجایب هفتگانه وجود دارد باز می گردد به شعری که در 140 سال پیش از میلاد توسط یک فنیقیایی یونانی به نام انتی پاتر صیدا که چنین سروده است: « پیش از این به چشم خود دیده ام دیوار بابل پر عظمت را که گذرگاه ارابه ها است، و نیز مجسمه زئوس را بر کرانه ی آلفوس، باغ های معلق وکولسوس آفتاب را، اُبهت اهرام سر به آسمان سائیده و آرامگاه بی کران ماسول را؛ امّا آن زمان که نظاره می کردم خانه ی آرتمیس را بنا شده بر ابرها، نبوغ آن همه اعجاز در نظرم رنگ باخت و با خود اندیشیدم: پس از المپ، خورشید چیزی به این عظمت ندیده است، هرگز. » اما اگر باز گردیم به 225 سال پیش از میلاد می رسیم به اولین فهرستی که از عجایب هفتگانه جدید جهان توسط فیلو از اهالی بیزانس تهیه شده است. البته هرودوت مشهور و کالیماخو از اهالی لیبی نیز فهرستی از عجایب هفتگانه جهان باستان منتشر کرده اند که مواردی باهم تفاوت دارد. به طور مثال هرودوت به لیست عجایب هفتگانه فیلو مارپیچ مصری را افزوده و یکی را حذف کرده بود و در موارد مورد توجه کالیماخو دیوار های بابل وجود داشت که در لیست آنتی پاتر جایش را به فانوس دریایی داده بود. همچنین دروازه ایشتار نیز در بعضی از لیست ها موجود است. در حال حاضر مکان هایی که ما به عنوان عجایب هفتگانه جدید جهان باستان می شناسیم همان مواردی است که فیلو در 225 سال پیش از میلاد به عنوان Themata معرفی کرده است که به معنای «باید ببینی» می باشد اما نکته جالب توجه در این لیست عجایب پافشاری همه نویسندگان بر عدد هفت است. چرا که هفت همواره در بین مردمان جهان باستان عددی مقدس بوده و در بعضی اسناد قدیمی آمده است که نشانه پنج سیاره شناخته شده جهان باستان به همراه ماه و خورشید بوده است.

عجایب هفتگانه جهان چه نام دارند؟

1 باغ های معلق بابل، عراق
2 معبد آرتمیس اِزمیر، ترکیه
3 غول رودس، یونان
4 – فانوس دریایی اسکندریه، مصر
5 تندیس زئوس در المپیا، یونان
6 آرامگاه هالیکارناسوس بودروم، ترکیه
7 هرم بزرگ جیزه، مصر
این هفت نام، امروزه به نام عجایب هفتگانه جهان در دنیای باستان مشهور است و در ادامه به توضیح مختصری از آن ها می پردازیم.

1 - باغ های معلق بابل (Hanging Gardens of Babylon)

ساخت این باغ های شگفت انگیز دلیلی عاشقانه داشته است. با توجه به مستندات و توصیف های موجود بخت النصر دوم بین سال های 562 تا 605 پیش از میلاد این باغ ها را ساخته است تا همسرش آمیتیس از دلتنگی نجات پیدا کند. آمیتیس همسر بخت اانصر دوم مدام برای کوه ها و گل های هگمتانه سرزمین مادری اش ابراز دلتنگی می کرده است. بخت النصر به عنوان هدیه این مجموعه را که همچون تراس های روی هم بوده اند با ارتفاعی در حدود 23 متر بنا کرد و کوهی در بابل ساخت که پر گل و گیاهان عجیب و جدید بود. البته از وجود چنین مکانی با مجسمه های فراوان در هیچ سند تاریخی مربوط به بابل و حتی دست نوشته های هرودوت صحبت نشده است اما فیلو، استرابون و دیودورس که از مورخین صاحب نظر هستند مدعی اند چنین باغی تا اوایل صده میلادی وجود داشته و بر اثر یک زمین لرزه از بین رفته است. نحوه آبیاری چنین باغی یکی دیگر از شگفتی هایی است که باعث شده این باغ در زمره عجایب هفتگانه جهان باستان ثبت شود.

2 - معبد آرتمیس (Temple of Artemis)

آرتمیس نام الهه یونانی است که رومیان این معبد را در سال 550 قبل از میلاد ینا کرده و به این الهه پیشکش کرده اند. رومیان معبد آرتمیس را در با ارتفاعی برابر 129 متر بنا کردند که ستون هایی 18 متری آن را پشتیبانی می کرد. این عجایب جهان باستان در سال 356 پیش از میلاد در آتش سوخت. دلیل آتش گرفتن آن یک ماجراجویی بوده تا هروستراتوس نامش را در تاریخ صبت کند و جاودانه نماید. این فرد توسط مردم شهر اِفسوس اعدام شد و قرار شد برای نرسیدن این فرد به هدفش نام او در هیچ کجا ثبت نگردد تا فراموش شود اما این گونه نشد و تئو پمپ در تاریخی که برای این معبد باستانی می نگاشت نامش را به ثبت رساند. معبد با همت مردم و حکومت بسیار زیباتر و با ابهت تر بازسازی شد اما طی گذر سال ها سه بار دیگر دچار خرابی شد و بازسازی گردید تا این که در 400 سال پس از میلاد توسط عده ای اوباش مسیحی که سنت جان رهبری آن ها را به عهده داشت تصرف و به کلی ویران شد. بازسازی های چند باره و عظمت هر باره این معبد یکی دیگر از دلایل ورود معبد آرتمیس به لیسا عجایب هفتگانه جدید جهان باستان است.

3 - غول رودس (Colossus of Rhodes)

یک مجسمه 33 متری از جنس برنز که هر پایش در یخشی از جزیره ای است که ارتفاع خانه های آن به 5 متر هم نمی رسد و از زیر پاهایش کشتی های مختلف عبور می کنند تنها می تواند چهره یک غول را ذهن تداعی کند. این مجسمه برنزی غول پیکر توصیف غول رودس است که تنها 56 سال عمر کرد و در اثر زلزله فرو ریخت. مردم رودس که بر فرمانروای قبرس پیروز شدند تصمیم گرفتند به شکرانه این پیروزی شمایل الهه خورشید را بر وردوی بندر بنا کنند و درسال هایی حوالی 292 تا 280 قبل از میلاد مسیح آن را ساختند. خرابه های این تندیس که در همه منابع به عنوان یکی از عجایب هفتگانه جهان باستان جای گرفته است نیز از جاهای دیدنی به شمار می رفته تا در زمان حکومت معاویه این قطعات برنزی به جا مانده نیز به مکانی نامعلوم منتقل شد و ذوب گردید.

4 - فانوس اسکندریه (Lighthouse of Alexandria)

کشتی هایی که به مقصد بندر اسکندریه راهی می شدند می توانستند از 56 کیلومتری نور این فانوس 134 متری را ببینند. فانوس اسکندریه که 280 سال پیش از میلاد ساخته شد و بنایش در حدود 12 سال به طول انجامید اولین فانوس دریایی ساخته شده در جهان است و تمام آن از سنگ تراش خورده بنا گردید. کسانی که این فانوس را دیده اند به قدری از زیبایی آن دچار هیجان شده اند که آن را غیر قابل توصیف خوانده اند. جزیه فاروس محل استقرار این بنای جهان باستان بوده است که در اثر زلزله فرو ریخت. فرمانروای وقت مصر سال ها بعد از مرگ اسکندر دستور ساخت این فانوس را صادر کرد. فانوسی که در لیست عجایب هفتگانه جدید جهان جای دارد.

5 - تندیس زئوس در المپیا (Statue of Zeus at Olympia)

المپیا که در دوران باستان مرکزی مذهبی بوده است در جنوب غربی یونان در خود پذیرای یکی از عظیم ترین و با شکوه ترین مجسمه های جهان بوده است. این مجسمه 13 متری که مردی نشسته از جنس طلا و عاج بوده است شمایل زئوس پادشاه خدایان روم و یونان بوده که در 435 سال قبل از میلاد ساخته شده بود و زیارت کنندگان جلو این تندیس غول پیکر خرد و حقیر به نظر می رسیدند. رومیان برای زئوس جشن و پایکوبی و مسابقات ورزشی به راه می انداختند و این المپیک با شکوه به قدری مهم و ارزشمند بوده که تمام جنگ ها تیر به تعطیلی می کشانده است. اما بعد از به روزی کار آمدن مسیحیت و ممنوع شدن بازی های المپیک این مجسمه به قسطنطنیه منتقل شد و هیچ رسیدگی به آن صوریت نگرفت و در نهایت در زلزله ای حوالی قرون 5 و 6 میلادی به طور کامل از بین رفت و تنها نماهایی از آن روی سکه های باستانی یونان باقی است. این سرنوشت پادشاه خدایان بود. سرنوشت یکی دیگر از عجایب هفتگانه جهان باستان.

6 - آرامگاه هالیکارناسوس (Mausoleum at Halicarnassus)

شهر هالیکارناسوس دارای یک ساتراپ یا همان فرمانده ایرانی به نام ماسول بوده که همراه همسرش آرتمیسیا سالیان درازی بر این شهر فرماندهی می کردند و با عشق و علاقه فراوان آن را به یکی از زیباترین شهرهای دنیای باستان تبدیل کرده بودند. بعد از مرک ماسول و به پیشنهاد آرتیمسیا یا حضور معماران بسیار مشهور زمانه طرح ساخت آرامگاهی افسانه ای برای ماسول ریخته شد. آرامگاه هالیکارناسوس یا ارتفاعی معادل 41 متر ساخته شد که هر ضلع آن با نقوش و مجسمه های فراوان تزیین گردید و تبدیل شد به یکی از عجایب هفتگانه جهان باستان. این بنای عظیم در اثر زمین لرزه های متعدد ویران شد و عاقبت سنت جان شوالیه ای از مالت سنگ های به جا مانده از آرامگاه را برای ساخت قلعه به همراه خود برد.

7 - هرم بزرگ جیزه (Great Pyramid of Giza)

هرم بزرگ جیزه تنها عجایبی است که از فهرست عجایب هفتگانه جهان باستان همچنان وجود دارد و قابل رویت است. این ینای 146 متری برای 4000 سال بلندترین بنای جهان بوده است و همین کافی است که آن را به عنوان یکی از عجایب هفتگانه جهان باستان معرفی کند. این هرم که برای خوفو (Cheops) فرعون مصر در سال های 2584 تا 2561 پیش از میلاد ساخته شده است دارای فضایی عجیب و بسیار دیدنی است اما شگف آورترین قسمت این بنا نحوه بردن سنگ های عول پیکر با امکانات دوران باستان به بالای هرم است که هنوز هم در پرده ای از ابهام قرار دارد.

عجایب هفتگانه جدید جهان

در چند دهه گذشته گردشگران و اهالی سفر هفت مکان دیگر را به لیست بالا اضافه کرده اند با نام عجایب هفتگانه جدید جهان که البته وجود دارند و می توان برای دیدن آن ها بار سفر بست و راهی شد که در این بخش تنها به بردن نام آن ها اکتفا می کنیم تا آشنا شوید. این فهرست از میان 21 بنای عجیب و با شکوه که هنوز روی زمین وجود دارند انتخاب شده است و نحوه انتخاب آن نیز یک رای گیری از بین 100 ملیون نفر بوده که در سال 2007 میلادی صورت گرفت.
1 مجسمه تندیس رهایی بخش ریو، برزیل
2 ال کاستیلو چیچن ایترا، مکزیک
3 ماچو پیچو آندس، پرو
4 شهر تاریخی پترا، اردن
5 کولوسئوم رم، ایتالیا
6 تاج محل، هندوستان
7 دیوار بزرگ چین
تاریخ همواره دارای جاذبه های خاص خود است. بناهای تاریخی نیز از این قاعده مستثنی نیستند و هموراه بخشی از گذشته هر ملت و کشوری در لا به لای این بناها پنهان مانده است. عجایب هفتگانه دنیای باستان با این که امروزه جز یکی مورد باقی نابود شده اند اما با توصیفاتی که از آن ها باقی مانده است می توان بخشی از تاریخ را زا میان آن ها استخراج نمود. تاریخ جنگ ها، خصومت ها، عشق ها و علاقه مندی ها و رسم و رسومات. خواندن تاریخ و تاریخچه برخی بناها همچون خواندن یک رمان پر کشش ادبی گاهی ضربان قلب را بالا می برد و خواننده را تا انتها به دنبال خود می کشد.