سنگ قبرهای تاریخی در محوطه امامزاده سید محمد خمینی شهر به حال خود رها شده اند

ایسنا/ براساس آخرین خبرهای بدست رسیده، سنگ قبرهای تاریخی در محوطه امامزاده سید محمد خمینی شهر به حال خود رها شده اند.

عقیل عقیلی، یک باستان شناس گفت: این سنگ مزارهای پرکار و مزین به نقوش و اشعار و کتیبه بعید نیست در سده های گذشته متعلق به اشخاص مهمی از این دیار بوده باشند. بر روی هریک از این قطعه سنگ های قدیمی تاریخ معین، کتیبه های حجاری شده با انواع رسم الخط، اشعار مذهبی، تزئینات کنگره ای شامل درخت سرو و انواع ترنج های تزئینی وجود دارد. اما امروز به نامناسب ترین شکل ممکن با فاصله کوتاهی از جنوب شرق ایوان گزی ها در مجموعه زیارتی امامزاده سید محمد خمینی شهر استان اصفهان رها شده و مستقیما در معرض تخریب طبیعی و انسانی قرار دارند.

او افزود: مورد مهم از نتیجه صحبت با محمد فاتحی از فعالین و علاقمندان به حوزه تخت فولاد شناسی که ذکر آن حائز اهمیت است، مشاهده یک سنگ مزار از عهد صفوی توسط ایشان در سال 1397 متعلق به فردی با پسوند ورنوسفادرانی در این مکان میان همین سنگها بوده که نشان از تعلق افراد به دیه ها و آبادی های اطراف دارد.

این باستان شناس با بیان اینکه تاریخ موجود بر روی برخی از این سنگ مزارها به سالهای 1085-1047 هجری قمری باز می گردد، توضیح داد: امروز اما تعداد زیادی از این سنگها یا به سرقت رفته اند یا بدون وجود یک سیستم ثبت و ضبط مشخص به سرنوشتی نامعلوم دچار شده اند. در این میان اما موضوعی که احتمال آن می رود تعلق این سنگ مزارها به همین مجموعه است که در طی عملیات توسعه مجموعه، محوطه سازی یا تسطیح بخشی از زمین های اطراف امامزاده به وضعیتی که امروز شاهد آن هستیم، دچار شده اند.

عقیلی با اشاره به اهمیت این منطقه و مناطق همجوار براساس آنچه مورخین ذکر می کنند، اضافه کرد: با توجه به تعدد اسامی قدیمی برخی از قرأ مانند دستگرد، از میان 10 دستگردی که در اصفهان وجود دارند، نام یکی از آنها دستگرد ماربین بوده که در جنوب شرقی امامزاده سید محمد و در محدوده شمال شرقی شهر خمینی شهر واقع شده است. در کتاب شهرهای ایران در روزگار پارتیان و ساسانیان، مقصود از دَستگِرد / دَستکَرت در زبان پهلوی، زمینهای کشاورزی دارای خانه و ساختمان هایی بوده که صاحب آن ملک میتوانسته به هنگام نیاز در آن اقامت گزیند. همینطور در نوشته های فارسی میانه و سریانی از این اصطلاح به فراوانی استفاده شده است.

او ادامه داد: در متن کتاب حقوقی ماتیکان هزار دادستان این گونه پیداست که اصطلاح دستکرت در عصر ساسانیان به تکه زمین های اربابی گفته میشده که به دست کشاورزان و رعایای بی زمین کشت و آباد میشده و شخصی به عنوان مباشر رسیدگی به کارهای زمین ها و دارایی های مالک زمین و رعایا را به عهده داشته است.

عقیلی تصریح کرد: با نگاهی به کتاب مزارات اصفهان از قرن سوم هجری تا زمان حاضر و توضیحاتی در باب سده ماربین که از خوزان، فروشان و ورنوسفادران، هر سه به عنوان قرأ معتبر ماربین در مغرب شهر اصفهان یاد می شود که امروز اتصال دیه های نامبرده صورت شهری گرفته و اکنون به خمینی شهر شهرت دارد. در ادامه نویسنده کتاب مزارات اصفهان به سکونت عده زیادی از علمای بزرگ، شعرا، محدثین و مورخین در قرون اولیه اسلام در این منطقه اشاره دارد که در این قریه کهن به خاک سپرده شده اند.

این باستان شناس یادآوری کرد: در عصر صفویه این قسمت از ماربین دارای اهمیت نسبی بود، بطوریکه نصرآبادی در تذکره خویش از وجود شفاخانه و رسیدگی به بیماری بیرام بیگ، شاعر عصر صفوی و متخلص به سامع یکی از ادیبان اهل موسیقی در این منطقه می نویسد. نویسنده در ادامه به فتنه افاغنه و آشفتگی اوضاع اصفهان در آن زمان اشاره کرده که در پی آن عده زیادی از عالمان، ادیبان و بزرگان به سده مهاجرت می کنند.

او گفت: آنچه ذکر شد اهمیت تاریخی و باستان شناختی این محدوده و سنگ مزارهای بجا مانده از تاریخ جاری در آن را نشان می دهد. جمع آوری و ساماندهی این سنگ مزارها و نمایش آنها در موزه مردم شناسی خود باعث پیشگیری از روند تخریب این آثار مهم تاریخی و از بین رفتن بخش مهمی از تاریخ این منطقه می گردد. نکته مهم در برخورد با این آثار تاریخی، حفاظت صحیح به همراه ثبت و ضبط دقیق این داده های تاریخی و باستان شناختی به هدف تحویل این داده ها به آیندگان بود. شاید آنچه ما امروز موفق به درک آن نشدیم، در آینده آنها به نتایج بهتری از آن دست یابند. بنابراین وظیفه ما حفاظت صحیح از این میراث کهن و انتقال حداکثری این آثار به آیندگان است.