شهر باستانی تیکال یکی از محوطه های تاریخی حیرت انگیز جهان به شمار می رود

ایسنا/ براساس آخرین خبرهای بدست رسیده، شهر باستانی تیکال یکی از محوطه های تاریخی حیرت انگیز جهان به شمار می رود.

«تیکال» شهر باستانی مایاها در گواتمالای کنونی (آمریکای مرکزی) واقع شده و در فاصله بین 600 پیش از میلاد و 900 میلادی به شکوفایی رسید. «تیکال» در ابتدا مجموعه ای از دهکده های کوچک بود اما با گذشت زمان به یکی از شهرهای بزرگ تمدن مایا تبدیل و ده ها هرم عظیم در آن ساخته شد. هر بار دو هرم کاملا مشابه ساخته میشدند که در هر طرف آنها یک پلکان قرار گرفته بود.

این شهر در ابتدا با نام «تیکال» شناخته نمیشد و مردم، این شهر را که در مرکز قلمرو قدرتمند مایا قرار داشت با نام «Mutul» می شناختند.

وسعت «تیکال» در دوران اوج یعنی در فاصله 682 میلادی تا 909 میلادی بیش از 130 کیلومتر مربع افزایش یافت. اطلاعات دقیقی درباره جمعیت این شهر در دست نیست، اما تخمین زده می شود بین 45 هزار تا 62 هزار نفر در دورانی که «تیکال» در اوج قدرت قرار داشت، در این شهر زندگی میکردند. در نتیجه «تیکال» به یکی از بزرگترین شهرهای منطقه تبدیل شد.

براساس نتایج یک تحقیق که در سال 2012 منتشر شد، ساکنان شهر برای رفاه چنین جمعیت زیادی و فراهم کردن امکان دسترسی مردم به آب در دوران کمبود بارش باران، یک سیستم مدیریت آب ایجاد کردند. این سیستم، سد و مخزن آب و یک سیستم فیلتر آب را شامل می شود. این سیستم تا حدود 1000 سال یعنی تا سقوط «تیکال» مورد استفاده قرار میگرفت.

ساکنان «تیکال» نیز همچون مردم سایر شهرهای تمدن مایا از سیستم نوشتاری استفاده میکردند که با حکاکی نمادها روی سنگ و مواد قابل تجزیه ای همچون پوست تنه درخت بوجود می آمد. محققان موفق شده اند این سیستم نوشتاری را رمزگشایی کنند. این نوشته ها به همراه آثار تاریخی بجای مانده، اطلاعات زیادی درباره گذشته «تیکال» را ارائه کرده اند.

«تیکال» به دلیل وجود هرم های متعدد در آن مشهور است. پروژه های جاه طلبانه ساخت هرم تاحدودی از تقویم مشهور مایاها نشأت گرفته است. حکمرانان این شهر در پایان هر یک دوره 20 ساله یک مجتمع شامل یک جفت هرم مشابه بنا میکردند. قله تمامی این هرم ها به صورت یک سقف صاف ساخته میشد. باستان شناسان تاکنون 9 مورد از این هرم های دوقلو را در «تیکال» کشف کرده اند. گمان می رود روند ساخت این مجتمع ها تا سقوط شهر ادامه داشته است.

حکمرانان «تیکال» علاوه بر هرم های دوقلو، معبدهای هرمی نیز ساخته اند. این بناها بیشتر برای دفن حکمران مورد استفاده قرار میگرفتند. دو مورد از این بناها که امروزه با نام های «معبد اول» و «معبد دوم» شناخته می شوند در مرکز شهر و در مقابل یکدیگر ساخته شده اند. میدان بزرگ «تیکال» نیز در مقابل این دو بنا قرار دارد.

«معبد اول» که با نام «معبد پلنگ بزرگ» هم شناخته می شود، حوالی سال 730 میلادی ساخته شد. این بنا به ارتفاع یک ساختمان 13 طبقه ساخته شده است. یک پلکان به اتاقی بر فراز 9 طبقه سنگی منتهی می شود. روی دیوارهای این ساختمان نیز تصویر حکمرانی «Jasaw Kaan K'awil» که این معبد برای او ساخته شده بود، نقش بسته است. باستان شناسان در سال 1959 مقبره این حکمران را در داخل «معبد اول» کشف کردند. در این مقبره اشیای نفیسی نیز قرار داده شده بود.

هرمی که در مقابل «معبد اول» قرار دارد با نام «معبد دوم» یا «معبد نقاب ها» شناخته می شود. گمان می رود این معبد برای همسر حکمران ساخته شده است. محققان معتقدند این زن به شهری که در 30 کیلومتری «تیکال» واقع شده است، تعلق دارد و ازدواج او با حکمران «تیکال» باعث شکل گیری یک اتحاد سیاسی بین این دو شهر شد. این هرم حدود 38 متر ارتفاع دارد و سه طبقه پلکانی را شامل می شود. در سرسرایی که بر فراز این هرم ساخته شده است، تصویری از یک زن که گمان می رود همسر حکمران شهر باشد، روی تکه چوبی حکاکی شده است.

درست در شمال این دو معبد محوطه ای وجود دارد که امروزه با نام «آکروپولیس شمالی» شناخته می شود. این محوطه معبدهای هرمی شکل و مقبره های سلطنتی را در خود جای داده و به عنوان گورستانی برای دفن نخستین حکمرانان «تیکال» مورد استفاده قرار گرفته است. «جان مونتگومری» محققی که بطور ویژه درباره تمدن مایا تحقیق می کند این محوطه را معادل «دره پادشاهان» در مصر باستان عنوان کرده است.

شکل گیری «آکروپولیس شمالی» در فاصله بین 350 پیش از میلاد تا 200 پیش از میلاد آغاز شد و در طول تاریخ بارها بازسازی شده است.

کاخ شهر نیز با نام «آکروپولیس مرکزی» شناخته می شود و در جنوب «معبد اول» و «معبد دوم» واقع شده است. این قصر نیز همچون «آکروپولیس شمالی» در طول زمان دستخوش تغییراتی شد و گسترش پیدا کرد.

این مکان دست کم از دوران حکومت «Chak Tok Ich'aak I» که حدود دو دهه در حوالی 375 میلادی حکمرانی کرد، مورد استفاده قرار گرفته است. کاخ او یک بنای تقریبا ساده است که در بخش شرقی و غربی آن دو پلکان قرار دارد و نیمکت های سنگی برای آن ساخته شده است. با گذشت زمان این کاخ تبدیل به یک مجتمع شد.

«تیکال» و بخش اعظمی از قلمرو مایاها در حوالی 900 میلادی سقوط کرد، با این حال برخی از شهرها همچون «چیچن ایتزا» که در 400 کیلومتری «تیکال» قرار دارد تا چندین قرن بعد همچنان پررونق باقی ماندند. هنوز دلیل سقوط مورد بحث است، به نظر می رسد خشکسالی ناشی از جنگل زدایی نقش پررنگی را در سقوط این شهر داشته باشد. همچنین ممکن است آلودگی در سقوط «تیکال» نقش داشته باشد.