شیروان یکی از شهرستان های دیدنی خراسان شمالی به شمار می رود

ایسنا/ براساس آخرین خبرهای بدست آمده و گزارشات منتشر شده، شیروان یکی از شهرستان های دیدنی خراسان شمالی به شمار می رود.

شهرستان شیروان در شمال شرقی استان خراسان شمالی قرار گرفته و از شمال به کشور ترکمنستان، از جنوب به شهرستان اسفراین، از شرق به شهرستان فاروج و از غرب به شهرستان بجنورد محدود می شود. فاصله مرکز شهرستان شیروان تا مشهد مقدس 195 کیلومتر و تا شهر بجنورد، مرکز استان خراسان شمالی، 52 کیلومتر است. این شهرستان با مساحت حدود 3904 کیلومترمربع دارای 2 شهر، 3 بخش، 9 دهستان و 169 آبادی است. جمعیت این شهرستان نیز بالغ بر 164 هزار نفر برآورد شده است.

جغرافیای طبیعی شهرستان شیروان

شهرستان شیروان در دره رود اترک بین رشته کوههای کپه داغ در شمال و آلاداغ در جنوب شکل گرفته است. آب و هوای این منطقه در تابستانها معتدل و در زمستانها بسیار سرد است. به دلیل وجود منابع آب کافی، از جمله رودخانه اترک کشاورزی در منطقه رونق دارد. البته طی چند سال اخیر به دلیل کمبود شدید بارندگی ها با کم آبی روبرو شده و طرح هایی برای اکتشاف آب و بهره مندی از آبهای ژرف در دستور کار آن قرار دارد.

پیشینه تاریخی شیروان

شهرستان شیروان با توجه به موقعیت مناسب زیست محیطی و راهبردی از دیرباز مورد توجه جمعیت های انسانی بوده و مسکونی شده است. پراکندگی زیاد محوطه های باستانی از دوره پیش از تاریخ تا دوره اسلامی نشان دهنده اهمیت این منطقه در طول تاریخ است.

تپه ارگ نادری در مرکز شهر شیروان و تپه دوین در روستای دوین در زمره قدیمی ترین استقرارهای دره رود اترک بشمار می روند که قدمت سکونت در آنها به حدود 6 هزار سال پیش می رسد. در بخشهای مختلف این شهرستان بقایای محوطه های استقراری و قلعه های بارودار مربوط به دوره اشکانی و ساسانی شناسایی شده که احتمالاً بخشی از یک شبکه تجاری سازمان دهی شده را تشکیل می دادند که در دوره های مذکور در تعالی فرهنگی استان نقش بارزی را ایفا میکرده است. تعدادی از آثار تاریخی این شهرستان براساس داده های دریافت شده از اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان شمالی در ادامه آمده است.

تپه باستانی ارگ نادری بزرگترین تپه باستانی شهرستان شیروان است که سابقه استقرار در آن به دوره پیش از تاریخ می رسد. بررسی آثار موجود در این استقرار باستانی و بویژه مطالعه سفال های بدست آمده از آن نشان دهنده روابطی با جنوب ترکمنستان در حدود 6 هزار سال قبل است. در دوره اسلامی در گرداگرد تپه حصاری با چند برج ایجاد شده و از همین جهت به ارگ نادری نیز معروف شده است. شماره ثبت آن در فهرست آثار ملی 703 بوده و در مرکز شهر شیروان واقع شده است.

غارهای هنامه از مجموعه ای فضاهای دستکند تشکیل شده که برای ایجاد یک روستا با موقعیت تدافعی ویژه در دل کوه کنده شده است. این مجموعه معماری دستکند شامل فضاهای متعدد مسکونی، انبار، آغل و...است که با اختلاف سطح و در 3 طبقه ساخته شده اند. طبقه اول باره بند یا محل نگهداری احشام، طبقات دوم و سوم محل انبار آذوقه و اسکان مردم بوده است. به استناد مطالعه سفالینه های بدست آمده در اطراف این مجموعه و نیز مطالعات تطبیقی، غارهای هنامه در قرون 5-4 هجری ساخته شده و در دوره های بعد و بویژه در زمان آشوب ها و ناامنی مورد استفاده قرار میگرفت. شماره ثبت آن در فهرست آثار ملی 22214 بوده و موقعیت آن در روستای هنامه، 18 کیلومتری شمال شرقی شیروان است.

آرامگاه امامزاده حمزه رضا یکی از بقاع متبرکه و اماکن تاریخ شهرستان شیروان است که در روستای زیارت قرار گرفته و به حمزه بن موسی الکاظم از برادران امام رضا (ع) منسوب است. این بنا پلان مستطیلی و چهار ورودی در جهات اصلی دارد. دیوارهای خارجی بنا با طاق نماهای قوس دار نماسازی شده و ایوان ورودی اصلی در ضلع جنوبی کاشی کاری شده است. تاریخ ساخت این بنا دقیقاً مشخص نیست ولی با توجه به نوع پلان، نماسازی ها و شیوه اجرای گنبد و طاق و قوس ها به احتمال فراوان در دوره صفوی بنا شده و بعدها مکررا تعمیر شده است. این امامزاده با شماره 704 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده و در زیارت واقع شده است.

چهار طاقی تیموری در 6 کیلومتری شیروان واقع شده است. این مقبره به عید خواجه یکی از سرداران تیمور منسوب است. بنای مقبره تیموری از بیرون نمای هشت ضلعی و از داخل نقشه چهار ضلعی دارد. گنبد بنا از نوع دو پوش منفصل بوده که در سالهای گذشته پوشش خارجی آن از بین رفته است. عناصر مختلف از جمله طاق نمدهایی با پوشش جناقی و آجرچینی خفته راسته در قسمت نمای خارجی بنا را تزئین کرده است. داخل بنا با اندود گچ پوشیده شده که در بخشهای مختلف با نقاشی های منحصر بفردی با صحنه شکارگاه و نقوش گیاهی تزیین شده است.

همچنین در زیر نورگیرهای پایین گنبد، یک نوار کتیبه گچ بری زیبا به خط ثلث با مضمون آیاتی از سوره مبارکه آل عمران جلوه خاصی را به این بنا داده است. شماره ثبت این بنای تاریخی در فهرست آثار ملی 4808 بوده و در 6 کیلومتری شیروان واقع شده است.

مقبره امامزاده زکریا در فاصله 70 کیلومتری شمال شرق شهر شیروان، در حدفاصل روستای نامانلو و منطقه گلول قرار گرفته است. به استناد روایات کهن و ادبیات شفاهی، در محل آرامگاه سربریده زکریای پیغمبر دفن شده و بدن آن بزرگوار به صورت جداگانه در فاصله نزدیکی از بارگاه اصلی مدفون شده است. مردم نامانلو و روستاهای اطراف و نیز عده ای از سایر نقاط شهرستان در یکی از روزهای تابستان برای انجام مراسمی کهن به سوی زیارتگاه زکریا (ع) رهسپار می شوند و بر فراز قله و در جوار آرامگاه، برای برداشت محصول خود مراسم شکرگزاری را بجای می آورند. در این مراسم مردم برای شکرگزاری از خوان پرنعمت و بیکران ایزدی به قربانی و نذر و نیاز پرداخته و بدین ترتیب یکی از کهن ترین و زیباترین رسوم ایرانی اسلامی را به نمایش میگذارند.

حمام پیر شهید نمونه یک حمام خزینه ای است و از 3 بخش اصلی شامل رختکن، گرمخانه و خزینه آب گرم و سرد تشکیل شده است. رختکن، یک هشتی با پلان دوازده ضلعی است که از طریق یک رشته پلکان به آن دست می یابند. در هر ضلع رختکن طاقچه هایی برای قرار دادن وسایل قرار دارد. از گوشه شرقی رختکن میتوان به گرمخانه دست یافت. این قسمت نیز شامل 6 فضای مستطیل شکل است که طول و عرض 3 فضای بزرگ 8/4×5/5 متر و 3 فضای کوچکتر 8/4×4/3 متر هست. گرمخانه در گوشه شرقی حمام قرار دارد و از دو فضای کوچکتر نیز به عنوان خزینه استفاده میشد. حمام پیر شهید مانند سایر حمام های خزینه ای پایین تر از سطح زمین ساخته شده است. این بنا با شماره 8942 در فهرست آثار ملی به ثبت رسید.