کاخ مروارید برای یک اقدام فرهنگی مورد استفاده قرار گرفته است

ایسنا/ براساس آخرین گزارش های منتشر گشته، کاخ مروارید برای یک اقدام فرهنگی مورد استفاده قرار گرفته است.

«کاخ مروارید» محل زندگی شمس پهلوی (خواهر محمدرضا پهلوی) بوده که توسط مؤسسه رایت، طراحی و با نظارت مهندس ویلیام کیسسی بین سالهای 1347 - 1345 (1968 - 1966 میلادی) ساخته شد. بنابر اسناد موجود، این مجموعه در سال 1363 با رأی دادگاه انقلاب در مالکیت بنیاد مستضعفان قرار گرفت، پس از آن طی قراردادی این مجموعه به بنیاد تعاون سپاه واگذار شد و آن بنیاد نیز مابه ازای هزینه صدور مجوز ساخت و ساز در حدود 80 هکتار این مجموعه، ساختمان های مسکونی مجموعه ی کاخ شمس را به شهرداری می دهد و پس از شکایت، بخشی از این مجموعه تاریخی به میراث فرهنگی سپرده می شود. این مجموعه در اوایل دهه 80 با شماره 7067 در فهرست آثار ملی ثبت شده و مدتی هم به عنوان موزه و با نام مجتمع اردویی تفریحی شهید فهمیده استفاده میشد.

کاخ مروارید در این سالها با اینکه در فهرست آثار ملی ثبت شده اما به دلیل نبود مدیریت و نظارت یکپارچه میراث فرهنگی و تغییر کاربری های نامناسب به شدت دچار آسیب و تخریب و بسیاری از آثار و وسایل موجود در آن مفقود شده است.

در سالهای اخیر بارها وعده مرمت این مجموعه داده شده است، فریدون محمدی ـ مدیر کل سابق میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان البرز اوایل شهریور 1401 درباره آخرین وضعیت کاخ مروارید گفته بود: در حال حاضر با رأی دادستان کرج بهره برداری از کاخ مروارید به تولیت و مدیریت اداره میراث فرهنگی البرز سپرده شده است اما مالکیت آن همچنان با بنیاد تعاون سپاه است. همچنین با یک میلیارد تومان اعتباری که از محل اعتبارات ملی دریافت کردیم، قصد داریم رستی های سقف را بکنیم و مرمت سقف را انجام دهیم.

محمدی چندی بعد (23 شهریور 1401) خبر داد که کاخ مروارید به دستور وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی به عنوان موزه عبرت برای بازدید عموم بازگشایی می شود، که البته این بازگشایی هم با اما و اگرهایی همراه بود.

این میان، نکته قابل تأمل در اختیار گذاشتن بخش هایی از فضای کاخ مروارید به گروه فیلمساز است. با وجود آنکه مرمت و حفاظت این مجموعه تاریخی در بلاتکلیفی و در گیر و دار کمبود اعتبار بسر می برد، این مجموعه به لوکیشن فیلمبرداری یک سریال تبدیل شده است. در دومین قسمت از سریال «آکتور» که این روزها از شبکه نمایش خانگی درحال پخش است، نماهایی از کاخ مروارید کرج دیده می شود، در حالی که بخشهایی از آن محل یک میهمانی شده و جمعیت زیادی هم در آن حضور دارند. در صحنه ای از فیلم نیز نمایی از داخل کاخ در حالی نشان داده می شود که به راحتی میتوان وضعیت سقف و خرابی های آن را دید.

حضور گروه فیلمبردار در این مکان تاریخی در حالی صورت گرفته که طبق دستورالعمل وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی فیلمبرداری به منظور تولید فیلم سینمایی و سریال در اماکن تاریخی ممنوع است. سوای چگونگی صدور مجوز فیلمبرداری در این مکان تاریخی و نگرانی از آسیب های احتمالی حضور گروه فیلم سازی که صبغه طولانی دارد، مساله دیگر بهره برداری اقتصادی از کاخ مروارید است که سالهاست معطل اعتباری برای مرمت و حفاظت مانده و معلوم نیست خود کاخ چقدر از این پروژه ها منتفع می شود؟ البته این نخستین بار نیست که از کاخ مروارید بهره برداری اقتصادی می شود؛ محوطه آزاد این مجموعه هر از گاهی به مکانی برای نمایشگاه و گردهمایی ها تبدیل می شود.

شهباز محمودی، معاون میراث فرهنگی استان البرز درباره حضور گروه فیلمساز گفت: اولین نکته درباره کاخ مروارید این است که سازه این مجموعه سالم است و هیچ مشکلی ندارد. دو آسیب در مجموعه کاخ مروارید داشتیم، یکی در دریاچه و دیگری هم در سقف سالن بزرگ آن. اواخر دهه 80 برف سنگینی آمد و سقف این سالن کاملا تخریب شد اما در سازه این کاخ آسیب و مشکلی وجود ندارد. این سریال هم در سالنی که سقف ندارد و همچنین روی پلی که در محوطه بیرونی کاخ است، فیلمبرداری شده و از محوطه داخلی کاخ اصلا استفاده نشده است. این اقدام با هماهنگی مدیریت وقت و حضور یگان حفاظت انجام شده است.

او اضافه کرد: فیلمبرداری این سریال در کاخ مروارید کلا سه یا چهار شب طول کشید و فقط هم در طول شب انجام شده است. در طول آن نیز هیچ آسیبی به بنا وارد نشد. این بنا تاریخی و فرهنگی است و برای یک اقدام فرهنگی مورد استفاده قرار گرفته است نه برای جشن عروسی.

معاون میراث فرهنگی استان البرز درباره وضعیت بازگشایی و سرنوشت نهایی کاخ مروارید اظهار کرد: وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، شهریور امسال از کاخ مروارید بازدید کردند و دستور بازگشایی آن را دادند تا مورد بازدید عموم قرار گیرد. ما نظافت اولیه را انجام دادیم و نامه ای به وزارتخانه زدیم که اقدامات اولیه انجام شده و یکسری مشکلات برای بازگشایی وجود دارد. طبق آخرین تصمیم گیری های وزارتخانه بنا شد که فعلا بازدید عمومی انجام نشود.

«کاخ مروارید» تحت مالکیت بنیاد تعاون سپاه است و متعلق به میراث فرهنگی نیست و برای مرمت و بازسازی آن 120 تا 130 میلیارد تومان بودجه نیاز دارد تا به حالت اولیه بازگردانده شود. با اعتبارات دولتی، مرمت آن محقق نمی شود و با این بودجه ها مرمت آن 10 تا 15 سال طول می کشد. پیشنهاد من این است که باید مرمت این کاخ به بخش خصوصی واگذار شود تا راحت تر احیاء شود.

او افزود: با توجه به اینکه میراث فرهنگی مالکیت این بنا را در اختیار ندارد، نمی تواند در این باره اقدامی کند، اما پیشنهاد را با وزیر میراث فرهنگی مطرح کرده ایم و قرار شد، جلسه ای گذاشته شود تا با یک تفاهم نامه سه جانبه بین میراث فرهنگی، سرمایه گذار بخش خصوصی و مالک اقداماتی برای این کاخ انجام شود. اگر دولت بتواند به اندازه 110 هکتار مالکیت بنیاد تعاون سپاه در «کاخ مروارید»، زمین های معوض در اختیار آنها قرار دهد و میراث فرهنگی بتواند مالکیت کاخ را کامل در اختیار بگیرد، این اقدام را میتوان انجام داد.

محمودی با اشاره به بودجه یک میلیاردی که برای مرمت سقف کاخ تخصیص شده بود، درباره آخرین وضعیت مرمت این بنا گفت: مرمت سقف «کاخ مروارید» به هفت میلیارد تومان بودجه نیاز دارد و با یک میلیارد بودجه هیچ کاری نمیتوان برای آن کرد. آن بودجه یک میلیاردی هم که تخصیص شد برای مرمت بخشهای دیگر در نظر گرفتیم. سقف سالن سینما نشتی آب دارد و شیشه های اطراف کاخ بر اثر سرما و گرما شکسته اند. از این رو مرمت این بخشها و سرویس های بهداشتی مجموعه را در دست اقدام داریم.