همسو نبودن آموزشهای آکادمیک با نیاز صنعت گردشگری یکی از معضلات حوزه آموزش است

ایسنا/ براساس خبرهای واصله، همسو نبودن آموزشهای آکادمیک با نیاز صنعت گردشگری یکی از معضلات حوزه آموزش است.

مهنا نیک بین، عضو هیات مدیره انجمن علمی طبیعتگردی ایران اظهار کرد: سابقه آموزش حرفه‏ ای خدمات گردشگری در ایران به سال‏های 1314 همزمان با تشکیل اداره سیاحان خارجی و تبلیغات در وزارت داخله (وزارت کشور) وقت باز می‏ گردد و بطور جدی ‏تر در سال 1342 همزمان با رشد و شکل ‏ گیری این صنعت در سازمان جلب سیاحان به صورت دوره های آموزشی کوتاه مدت داخلی و خارجی در سطح استان ‏های مختلف انجام پذیرفت. به ‏تدریج آموزش ‏ های آکادمیک در قالب مدرسه عالی مهمانداری، خدمات پروازی و مدرسه عالی خدمات جهانگردی و هتلداری در سال‏های قبل از انقلاب آغاز شد.

وی افزود: با وقوع انقلاب اسلامی و تغییرات اجتماعی بوجود آمده، دوره‏ های آموزشی این رشته تا اواسط دهه 1370 به صورت محدود ارائه می‏شد تا اینکه مدارس عالی این رشته با سایر مدارس عالی تحت عنوان دانشگاه علامه طباطبایی ادغام شد. این دانشگاه برای نخستین بار دوره کارشناسی مدیریت جهانگردی را در سال 1375 راه اندازی کرد و لیسانس مدیریت هتلداری نیز در سال 1383 در این دانشگاه ارائه و همزمان دوره‏ های کاردانی و کارشناسی پیوسته گردشگری و هتلداری در دانشگاه های علمی کاربردی نیز ارائه شد.

عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی تهران تصریح کرد: همچنین برای اولین بار در سال 1383 مقطع ارشد مدیریت گردشگری در دانشگاه علامه طباطبایی به پذیرش دانشجو پرداخت. امروزه تعدادی از دانشگاه ها مانند دانشگاه علم و فرهنگ، سمنان و تهران دانشکده گردشگری را به صورت تخصصی دارند. همچنین در دانشگاه آزاد اسلامی مقطع کارشناسی گردشگری و هتلداری نیز به صورت تخصصی آموزش داده می ‏شود.

وی عنوان کرد: تنوع این رشته به لحاظ میان رشته ای بودن موجب شده در مقطع کارشناسی ارشد این رشته گرایش ‏ های مختلفی اعم از گردشگری مذهبی، اکوتوریسم و...را شامل شود. مقطع دکتری مدیریت جهانگردی نیز پس از گذشت 2 دهه از مقطع کارشناسی این رشته و همچنین کارشناسی ارشد آن با 3 گرایش مدیریت، اقتصاد و فرهنگ از سال 1393 دانشجو می ‏ پذیرد.

نیک بین بیان کرد: علاوه بر دوره‏ های آموزشی دانشگاهی، دوره های کوتاه مدت سازمان اسبق ایرانگردی و جهانگردی نیز در این صنعت برای آموزش پرسنل وجود دارد که اکنون در بخش آموزش معاونت گردشگری وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی از طریق موسسات آموزشی تحت نظر این معاونت ارائه می ‏شود.

آموزش گردشگری باید همراه با فعالیت های عملی و تجربی باشد

وی با بیان اینکه دانشگاه های علمی کاربردی از سال 1388 کارشناسی مدیریت جهانگردی و هتلداری را ارائه کردند، اضافه کرد: به طور کلی اهمیت آموزش گردشگری به کاربردی بودن و نوع کیفیت آموزشی است که موسسات ارائه می دهند. آموزش گردشگری صرفا مباحث تئوری نیست بلکه موارد عملی و تجربی را هم لازم دارد تا دانشجویان قبل از اینکه وارد بازار کار شوند با آن درگیر و بتوانند به صورت کارآموزی درس های عملی را سپری و با چالش‏ های آن آشنا شوند.

نیک بین افزود: دوره دیپلم گردشگری در مدارس فنی و حرفه ای و سایر دوره ‏ های مهارتی رشته گردشگری و هتلداری وجود دارد. همچنین سازمان فنی و حرفه ای یکی از مراکز مهم آموزشی این علم است که دوره های کوتاه مدت را در این زمینه ارائه می دهد. در صنعت گردشگری و هتلداری لزومی ندارد آموزش های سطوح بالای آکادمیک را داشته باشیم بلکه آموزش ‏ های تخصصی کوتاه مدت، دوره‏ های کاردانی و کارشناسی برای تربیت نیروی انسانی مورد نیاز کفایت می ‏کند.

وی ادامه داد: نکته مهم قبل از شروع آموزش، ارزیابی مناسب افراد جهت ورود به این حرفه است که با ویژگی ‏ های شخصیتی و ذاتی آنها متناسب باشد. بهتر است بسیاری از مراکز آموزشی علاوه بر آزمون علمی برای جذب دانشجویان از آزمون ‏ های روانشناختی و مصاحبه ‏های حضوری نیز بهره ببرند تا انتخاب صحیحی اتفاق بیفتد.

وی مطرح کرد: متاسفانه بسیاری از مراکزی که آموزش های گردشگری و هتلداری را برعهده دارند از کارگاه ها، دروس عملی هتلداری و گردشگری مانند کارگاه ‏ های پذیرایی، آشپزی، شیرینی ‏پزی و...برخوردار نیستند و آموزش ها را صرفا به صورت تئوری ارائه می دهند و کمتر به آموزش‏ های عملی در محیط و در قالب گشت ‏ های آموزشی می ‏ پردازند.

دبیر باشگاه گردشگری فرهنگی پایدار یونسکو ایران افزود: این امر ضعف بزرگی در آموزش است زمانی که دانشجویان پس از 4 سال از دوره کارشناسی فارغ التحصیل می شوند، هیچ تجربه عملی ندارند و متاسفانه زمانی که صاحبان کسب و کار می‏ خواهند آنها را جذب کنند باید مجدد دوره های عملی را در محیط کار برای آنها برگزار کنند تا مطابق نیاز صنعت آموزش داده شوند که این امر هزینه و زمان زیادی را به خود اختصاص می دهد.

فعالیت در حوزه گردشگری مبتنی بر تجربه کاری بوده و سطح آکادمیک بالایی نمی خواهد

وی اظهار کرد: یکی از معضلات این حوزه، عدم همسویی آموزش های آکادمیک و کوتاه ‏مدت گردشگری با نیاز صنعت گردشگری و هتلداری است که متاسفانه این معضل را در این فضا ایجاد کرده و بار مالی و زمانی زیادی را در این زمینه تحمیل می کند. موضوع دیگری که امروز در زمینه آموزش گردشگری و هتلداری به عنوان یک معضل با آن روبرو هستیم، این است که مقاطع آکادمیک کارشناسی، کارشناسی ‏ارشد و دکتری در بسیاری از مواقع مورد نظر نیست، زیرا همانطور که گفته شد عمده شغل هایی که در صنعت گردشگری و هتلداری وجود دارد سطح آکادمیک بسیار بالایی نمی ‏طلبند و مبتنی بر تجربه کاری هستند.

نیک ‏ بین عنوان کرد: مدرک گرایی برای نیروهای کار این صنعت لزومی ندارد مگر اینکه بخواهند در سطوح آکادمیک این رشته فعالیت‏ های آموزشی داشته باشند یا به سطوح بالای مدیریتی دست پیدا کنند که آن هم به تجارب عملی موفق از پایین ‏ترین سطح به بالا نیاز دارد، به عنوان مثال یک مدیر موفق هتل باید پله به پله از پایین ‏ ترین سطح کاری هتل تجربه کرده باشد تا به مدیریت هتل برسد و باید به تمامی زیربخش ‏ ها و نحوه عملکرد سیستمی آنها اشراف داشته باشد.

آموزش های گردشگری در کشور با سطوح بین المللی همسو نیستند

وی خاطرنشان کرد: مورد دیگری که در صنعت گردشگری می تواند یک معضل باشد، عدم بروزآمدی سرفصل ها، متون و درس هایی است که ارائه می شود. متاسفانه آموزش ‏های ارائه شده در کشور با نیازها و جهش های علمی که این صنعت در سطح بین المللی دارد اصلا همسو نیستند و بسیاری از سرفصل های دانشگاهی تا همین چند سال اخیر بازنگری نشده بود و این عدم تطابق معضلی برای دانش پژوهان در بازار کار داخل و خارج از ایران است.

این کارشناس گردشگری تاکید کرد: بنابراین بیشتر آموزش هایی که در این صنعت نیاز داریم، تئوری و عملی است که باید در محیط و در قالب کارگاه های آموزشی به دانشجویان ارائه شود. لازم به ذکر است که برای وارد شدن به این صنعت افراد باید حداقل هایی را در خود داشته باشند و آن ویژگی های شخصیتی دانشجویان است که می خواهند وارد این رشته شوند.