شناسایی بیش از 2 هزار غذای سنتی و 100 نوشیدنی در اردبیل

میراث آریا/ براساس خبرهای منتشر گشته، شناسایی بیش از 2 هزار غذای سنتی و 100 نوشیدنی در اردبیل صورت گرفت.

امروزه و با توسعه فناوری های دیجیتال، ویدئوها حرف اول را در بین محتواهای چند رسانه ای می زنند و در این میان جذابیت های حوزه خوراک و غذا به یکی از پر بازدید ترین محتواهای شبکه های اجتماعی تبدیل شده اند. تصاویر لذیذی که تماشای آنها جذابیت خاصی دارد اما تکنولوژی هنوز توانایی انتقال طعم و بوی این خوراکی های خوشمزه را پیدا نکرده است. از همین رو سفر یکی از بهترین راهها برای تجربه خوراک و غذاهای محلی آن هم در محیط بومی است.

استان اردبیل در کنار انواع جاذبه های گردشگری خود، از جذابیت های ویژه ای نیز در حوزه گردشگری خوراک بهره می برد که می تواند به یکی از عوامل رونق و توسعه گردشگری استان تبدیل شود. عمده جذابیت های حوزه خوراک اردبیل از طبیعت کم نظیر و فرهنگ بومی منطقه سرچشمه می گیرد. سردسیر بودن منطقه و همچنین طبیعت سرسبز آن در فصل های بهار و تابستان موجب شده تا محصولات طبیعی منحصر بفردی مثل عسل منطقه سبلان یا خوراکی هایی مثل آش های معروف این منطقه پدید بیایند و جز جذابیت های گردشگری استان محسوب شوند.

اما موضوع مهم در زمینه بهره برداری از ظرفیت گردشگری خوراک، سرمایه گذاری در این حوزه و معرفی خوراک محلی در سطح ملی و بین المللی است. در کشورهای توسعه یافته از نظر صنعت گردشگری اقدامات ویژه ای برای برندسازی خوراک انجام شده و نظر کارشناسان حوزه گردشگری نیز چنین است که برندسازی و معرفی محصولات می تواند به مولدسازی حوزه خوراک در صنعت گردشگری منجر شود.

ثبت در فهرست میراث ناملموس ملی و برندسازی

ثبت خوراک های محلی در فهرست میراث ناملموس ملی یکی از ملزومات برندسازی در این حوزه است، چرا که با ثبت ملی یک غذا توجه رسانه ها و دستگاه های مرتبط به آن بیشتر می شود و امکان ترویج آن در رستوران ها و فروشگاه ها نیز بیش از پیش ایجاد می شود.

سرپرست معاونت میراث فرهنگی استان اردبیل در مورد خوراک ثبت شده این استان در فهرست آثار ناملموس ملی میگوید: تاکنون خوراک هایی مانند قوورما، گیلدیک آشی، قره شیقالات، روسته، خشیل، دوشاب حالواسی، یارما شیله سی، زنجفیل حالواسی، ساج ایچی، قاتق شورباشی، سوتدی پلو، چگوری، چیغیرتما، مشکوفی، باسدیرما پلو، کته نان با سبزیجات، پیچاق قیمه، قره حالوا، قیماق، هدیک آشی، دیشلیق، فطیر، قوروت، آیران آشی، اوماج آشی، بایرام یومورتاسی و خشیل در فهرست میراث ناملموس ملی ثبت شده است.

کریم لطفی پیرامون شناسایی بیش از 2 هزار غذای سنتی و 100 نوشیدنی در اردبیل ادامه می دهد: پرونده چند خوراک بومی و محلی دیگر نیز در دست تهیه هستند تا این آثار نیز در فهرست میراث ناملموس ملی ثبت شوند و از فراموشی این آثار جلوگیری شود.

امروزه در اردبیل از میان خوراک ثبت شده غذاها و خوراکی مثل آش دوغ، حلوای سیاه، پیچاق قیمه و عسل به صورت وسیع عرضه می شوند اما سایر خوراک جایگاه مناسبی در منو رستوران ها و ویترین مغازه ها ندارند. امری که با توجه به آن و برندسازی غذاها و خوراک متنوع محلی میتوان رنگ و بوی دیگری به گردشگری خوراک اردبیل داد.

رئیس گروه تبلیغات و بازاریابی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اردبیل با اشاره به وجود 2 هزار و 500 غذای سنتی و بیش از 100 نوع نوشیدنی در نقاط مختلف کشور میگوید: تنها حدود 800 مورد در کتاب های آشپزی و مقالات تحقیقی مرتبط درج شده و هموطنان تنها با حدود 20 تا 30 مورد آنها آشنا هستند.

روانبخش نایب پاشایی اضافه می کند: غذاهای سنتی که در شمال تا جنوب استان اردبیل طبخ می شود، ارزش بسیاری دارد اما گردشگری خوراک در استان مقوله ای شناخته نشده است و از همین رو از چند سال گذشته اقدامی در وزارت میراث فرهنگی با عنوان تهیه اطلس گردشگری خوراک آغاز شده است.

رئیس گروه تبلیغات و بازاریابی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اردبیل به تفاوت های گردشگری خوراک و غذا اشاره و اظهار می کند: در گردشگری غذا، گردشگر داخلی در هتل یا اماکن اقامتی می ماند اما در رستوران غذا میخورد و 10 تا 15 درصد هزینه سفرش را به غذا اختصاص می داد.

او پیرامون شناسایی بیش از 2 هزار غذای سنتی و 100 نوشیدنی در اردبیل میگوید: در چند سال اخیر اما عنوان گردشگری خوراک مطرح شد که در قالب آن دیگر تنها خوردن غذا مطرح نیست و حتی بازدید از مزرعه های گردشگرپذیر، آموزش آشپزی و مشارکت در نحوه پخت را نیز شامل می شود. انواع چاشنی و ادویه، نوشیدنی، دمنوش و گرمنوش نیز در این تعریف جدید جزوی از گردشگری خوراک بشمار می آید که به چند بخش تقسیم می شود.

رئیس گروه تبلیغات و بازاریابی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اردبیل اضافه می کند: در این چارچوب میتوان تورهایی برای گردشگران داخلی و خارجی تحت عنوان مشارکت در آموزش غذاهای سنتی به استان اردبیل جذب کرد یا تورهایی طبیعت گردی برگزار و نحوه پخت برخی غذاها را در قالب آن آموزش داد.

او میگوید: حتی گردشگران را میتوان در آموزشگاه ها یا خانه های روستایی در تهیه و خرید مواد اولیه ارگانیک خوراک ها نیز مشارکت داد و با این روش هدف و مقصد جدید گردشگری برای استان اردبیل تعریف کرد؛ این شیوه باید تغییر یابد تا در گردشگری خوراک به موفقیت برسیم.

آموزش، نیاز دیگر توسعه گردشگری خوراک

گردشگری خوراک علاوه بر این که یک جاذبه مستقل است می تواند به عنوان یکی از عوامل مشترک به همراه سایر جاذبه ها در جذب گردشگر و حتی ماندگاری مسافر یا مراجعه دوباره او تاثیر بسزایی داشته باشد. به همین منظور لازم است که مراکز اقامتی، هتل ها، رستوران ها و حتی مراکز تفریحی و سایر تاسیسات گردشگری توجه ویژه ای به ارائه خوراک بومی و محلی داشته باشند که این موضوع اهمیت آموزش را نیز دوچندان می کند. آموزش نحوه تهیه و ارائه خوراک در این مراکز یکی از ملزومات توسعه گردشگری خوراک است.

رئیس گروه تبلیغات و بازاریابی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اردبیل آب و هوا، تولیدات کشاورزی و دامی و فصول را از عوامل تاثیرگذار در تهیه انواع خوراک عنوان می کند و می گوید: گردشگری خوراک نیازمند آموزش است اما در این زمینه کم کار شده و باید در رستوران ها، تاسیسات گردشگری و واحدهای بومگردی روستایی آموزش حوزه خوراک مورد توجه باشد.

او بیان می کند: برگزاری رویدادهای جذاب مرتبط با گردشگری خوراک شامل پیش غذا، غذا، پس غذا، ادویه و چاشنی، دمنوش و نوشیدنی های سرد در سطح ملی و بین المللی می تواند موجب آشنایی بیشتر مردم با این خوراک ها شود.

نایب پاشایی با بیان اینکه کمیت و کیفیت غذاهای سنتی نیاز به بازنگری دارد، گفت: با گذر زمان تا حدودی ذائقه ها تغییر کرده و همچنین در مرحله بعد سفره آرایی و تزیین غذا از اهمیت ویژه ای برخوردار است تا خوراک ها مطابق با ذائقه گردشگران داخلی و خارجی به شکلی موفقیت آمیز ارائه شود که همه این موارد با آموزش می تواند اتفاق بیفتد.

او ادامه می دهد: پس از این مراحل نوبت ورود خوراک های سنتی به منوی رستوران ها و تاسیسات گردشگری است؛ در حال حاضر اگر گردشگری خارجی از شمال تا جنوب ایران سفر کند، تنها تعدادی غذای مشابه در منوها به چشمش میخورد که جای تاسف دارد.

رئیس گروه تبلیغات و بازاریابی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اردبیل اظهار می کند: برگزاری تورهای گردشگری تخصصی خوراک و تبلیغات مناسب بر روی تورها و خوراک ها و رویدادها در سطح استانی، ملی و بین المللی باید گسترش یابد و در مرحله آخر پس از معرفی خوراک های بومی و تسهیل دسترسی برای تهیه مواد اولیه یا خرید خود آن خوراک، میتوان علاوه بر هتل ها و رستوران ها، بازارچه های خیابانی و ایستگاه های خوراک راه اندازی کرد تا افراد با طعم های سنتی آشنا شوند.

عسل سبلان، نمونه ای موفق از برندسازی در گردشگری خوراک

خوراک طبیعی استان اردبیل نیز یکی از جاذبه های اصلی این حوزه هستند که در راس آنها میتوان به عسل اشاره کرد. عسل سبلان نمونه موفقی در برندسازی حوزه خوراک است و توجه بسیاری از مردم ایران و حتی جهان را به خود جلب کرده است. اردبیل با استفاده از طبیعت بکر دامنه سبلان رتبه سوم تولید عسل در کشور را دارد و پای بسیاری از علاقمندان را برای خرید از مزرعه های زنبورداری استان به اردبیل می کشاند.

طبق اعلام کارشناس مسئول زنبورداری سازمان جهاد کشاورزی استان اردبیل، در سال 1401 میزان هفت هزار و 327 تن عسل در حدود چهار هزار مزرعه زنبورداری استان تولید شده و این ظرفیت بزرگی برای توسعه گردشگری بر پایه این خوراک طبیعی اردبیل است.

در نهایت میتوان گفت که استان اردبیل با توجه به خوراک ثبت شده خود در فهرست آثار ملی و تنوع غذاهای سنتی و همچنین با توجه به ظرفیت طبیعی خود امکان بهره مندی ویژه ای از حوزه گردشگری خوراک را دارد که این امر مهم نیازمند توجه بیشتر به ویژه به امر برندسازی و آموزش است.

گزارش از: توحید سیف