همایش تجلیل از فهرست نگاری فعال و مستمر دستنویس های اسلامی برگزار شد

ایسنا/ براساس اخبار بدست رسیده، همایش تجلیل از فهرست نگاری فعال و مستمر دستنویس های اسلامی برگزار شد.

همایش تجلیل از فهرست نگاری فعال و مستمر دستنویس های اسلامی در سه کتابخانه و مرکز فرهنگی کشور (کتابخانه و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی در قم و مرکز احیای میراث اسلامی) در کتابخانه و موزه ملی ملک برگزار شد.

محمدرضا رضوان طلب، رئیس کتابخانه و موزه ملی ملک در ابتدای این آیین در سخنانی گفت: این مجموعه همان گونه که می دانید به ابتکار و هزینه شخصی یک نیکوکار ذخایر ارزشمندی جمع آوری شده است. حسین آقا ملک در بخشی از وصیت نامه خود اشاره کرده که هدف از همه این کارها را ترقی معارف و مسأله صحت عمومی مردم قرار دادم. در این کتابخانه و موزه سعی می کنیم حتی از نسخ خطی کسب درآمدی نداشتیم و برای بازدید موزه تعرفه اندکی در نظر گرفته شده است. حتی خودمان به دنبال دانشگاه ها و مراکز علمی و دبیرستان ها می رویم که از این مجموعه بازدید کنند.

رضوان طلب با بیان اینکه قرآن کریم بر مسأله کتاب و کتابخوانی تاکید فراوانی دارد و کتاب را به عنوان ابزار مهم هدایت معرفی می کند، گفت: متاسفانه در ایران اسلامی سرانه مطالعه بسیار کم است و طبق آمار مرکز آمار و پویش تهران سرانه مطالعه روزانه در تهران 16 دقیقه و 36 ثانیه و هفتگی یک ساعت و 54 دقیقه است.

در پویش دیگری درباره سرانه مطالعه برخی کشورها آمده که هند 10 ساعت و 42 دقیقه، ژاپن 10 ساعت و 30 دقیقه، تایلند 9 ساعت و 28 دقیه، چین هشت ساعت، فیلیپین هفت ساعت و 36 دقیقه، مصر هفته ساعت و 30 دقیقه، فرانسه 6 ساعت و 54 دقیقه، مجارستان 6 ساعت و 48 دقیقه، عربستان 6 ساعت و 48 دقیقه، انگلیس 6 ساعت و 25 دقیقه، ترکیه 6 ساعت و 25 دقیقه و ایران تنها 18 دقیقه در هفته است. باید کوشندگان عرصه کتاب طرحی نو در این زمینه بیاندیشند. قبول دارم آمار گاهی ممکن است گمراه کننده باشد اما تفاوت بین آمارهای منتشر شده زیاد نیست که نتیجه متفاوتی داشته باشد و سرانه مطالعه در ایران واقعا کم است. باید چاره ای اندیشه شود که تعداد مخاطب افزایش یابد.

رئیس کتابخانه و موزه ملی ملک درباره آثار خطی و فهرست نگاری این مجموعه توضیح داد: 20 هزار عنوان در 6 هزار و 850 مجلد کتاب خطی داریم، 6500 مجلد از آن میراث واقف بوده، 400 مجلد دیگر بعد واقف یا اهدا و یا خریداری شده است.

همچنین 15 جلد فهرست نگاری برای 755 مجلد خطی داریم که همگی روی سایت کتابخانه ملک قرار گرفته است. درباره با علم پزشکی 756 عنوان از نسخ خطی در یک کتاب مستقل 560 صفحه ای چاپ شده و 15 همایش در همین باره برگزار شده است. فهرست نگاری مخطوطات با موضوع علم نجوم در دست تهیه است. 140 هزار عنوان کتاب چاپی داریم که خیلی از آنها نادر و چاپ سربی هستند. 4500 عنوان کتاب چاپ سنگی داریم.

در بخش دیگری از این مراسم سید محمود مرعشی نجفی، متولی و رئیس کتابخانه آیت الله سید شهاب الدین مرعشی نجفی به فهرست نگاری کتابخانه مرعشی اشاره کرد و گفت: در حال حاضر در کتابخانه مرعشی 50 جلد فهرست جلد شده و 15 جلد دیگر در ماههای آینده رونمایی می شود و این تعداد به 120 جلد فهرست خواهد رسید که رقم خیلی قابل توجهی است. چندی قبل یونسکو اعلام کرد که کتابخانه مرعشی از لحاظ کتابهای خطی اسلامی شیعی رتبه اول در جهان را دارد. الان نسخه های خطی این مجموعه به 80 هزار عنوان در بیش از 40 هزار جلد مجلد رسیده است. در حال حاضر برای عکسبرداری از نسخه های خطی مشکلی نداریم و مراجعین زیادی هم از خارج کشور در کتابخانه داریم. چون دنبال چیزی هستند که ندارند، شاید در صنعت، اتومبیل و…حرف اول را بزنند اما در این زمینه خیر. علمای شیعه برای این میراث بسیار زحمت کشیدند.

سید احمد حسینی اشکوری، فهرست نگار نسخه های خطی، تراجم نگار و موسس مرکز احیای میراث اسلامی که یکی دیگر از میهمانان این آیین بود، در سخنانی بیان کرد: انگیزه تاسیس مرکز اسلامی برای این بوده که نسخه های خطی را که در دسترس نیست عکسبرداری شود و بطور آسان و بدون تشویش در اختیار محققان و مولفان قرار گیرد. در این جهت اولویت ما برای عکسبرداری از نسخه های خطی کتابخانه های شخصی و شبه شخصی بوده چون کسی به آنها دسترسی ندارد. بیش از 200 هزار نسخه عکسی داریم که از کشورهای مختلف و ایران گردآوری شده است. 12 هزار نسخه هم برای مرکز احیای میراث اسلامی خریداری شده است. 15 جلد فهرست هم خودم نوشتم که چاپ شده است. چهار جلد فهرست چاپی داشته ایم و یکی هم در دسترس چاپ است. سعی کرده ایم این خدمات خیلی راحت و آسان در اختیار محققان قرار گیرد.

سپس ابوالفضل حسن آبادی، رئیس بخش مخطوطات سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی آماری از این مرکز ارائه داد و گفت: در مجموعه مراکز نسخ خطی آستان قدس شامل کتابخانه مرکزی آستان قدس، ملک، وزیری، حکیم، شوشتری و بروجرد بیش از 106 هزار عنوان و 58 هزار جلد چاپ سنگی نگهداری می شود. در مرکز نسخ خطی آستان قدس بیش از 58 نسخه خطی و 23 هزار قرآن و سه هزار دست نوشته و در مجموع بیش از87 هزار نسخه خطی داریم.

آستان قدس شاید مستمرترین سابقه فهرست نویسی نسخ خطی در ایران دارد. در دوره صفوی سه تومار فهرست نویسی داریم که مجموعه کتاب های آستان قدس رضوی با نام و نشان ثبت شده است. پنج کتاب از صورت اموالی کتاب های آستان قدس در آن ذکر شده است. همچنین فهرست نویسی مدرن داریم از سال 1305 آستان قدس آن را آغاز کرده است که بیش از 42 جلد چاپ کردیم و تا عید 6 جلد دیگر به چاپ می رسد. در زمینه کتابخانه دیجیتال 22 هزار عنوان نسخه خطی را برای دسترسی رایگان به نمایش گذاشته ایم.

محمدحسین ظریفیان یگانه، مدیرکل دفتر توسعه کتاب و کتابخوانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز یکی از میهمانان این آیین بود که به نمایندگی از وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در این مراسم حضور داشت و در سخنانی از حاضران و فعالان نسخ خطی تشکر کرد و یادآور شد که مجموعه دولت و حاکمیت باید نسبت به این مجموعه ها و آثار نسخ خطی انجام وظیفه کند.

در بخش پایان آیین از بنیان گذاران و دانشمندان حوزه فهرست نویسی و مدیران کتابخانه های آستان قدس رضوی، مرعشی نجفی و مرکز احیای میراث اسلامی تجلیل شد.

همچنین، جلد پنجاه و پنجم فهرست نسخه های خطی کتابخانه مرعشی نجفی به سید احمد حسینی اشکوری به پاس سالها پژوهش در حوزه فهرست نگاری نسخه های خطی تقدیم شد.