اهمیت سنگ نوشته های تاریخی در شناساندن هویت اجتماعی

میراث آریا/ این خبر پیرامون اهمیت سنگ نوشته های تاریخی در شناساندن هویت اجتماعی برای شما نگارش شده است.

اهمیت سنگ نوشته ها را میتوان در نقش تاریخی، اجتماعی و فرهنگی، هنری و در انواع سنگ فرمان، سنگ محراب، سنگ وقف، سنگ یادبود، سنگ قبور تاریخی، سنگاب و سنگ نوشته ها به عنوان جزیی از معماری ابنیه تاریخی مورد بررسی و مطالعه قرار داد.

این میراث گرانقدر در اثر عوامل طبیعی شامل نور خورشید، باد و باران، رطوبت، رشد گلسنگ ها، فضولات حیوانات، باران اسیدی، زلزله، سیل، آتش سوزی و عوامل انسانی شامل جابجایی غیر اصولی، سرقت، بکارگیری به عنوان مصالح ساختمانی، روشن کردن آتش در داخل بناها در معرض تخریب و نابودی قرار دارند. ایران از حیث آفرینش سنگ نوشته ها جز چند کشور باستانی است و یکی از خاستگاه های کتیبه نویسی در جهان است که از دوره ایلامیان بطور گسترده آغاز و تا دوره معاصر همچنان ادامه می یابند تا اواخر دوره ساسانی کتیبه نویسی یکی از اسناد و مدارک رسمی دولت تلقی میشد.

اولین سنگ نوشته ها، در قرن 16 میلادی (10 هجری قمری) مورد توجه و مطالعه واقع شدند و از منابع دست اول تاریخی محسوب می شوند و در بعضی مواقع گره گشای تشددهای پیش آمده در ذکر موضوع و رویدادهای تاریخ است.

بطور کلی سنگ نوشته های تاریخی کشورها به دوره قبل از اسلام و بعد از اسلام طبقه بندی می شوند. هر یک از این دوره ها به تقسیمات جزئی تری با نام سلسله های حکومتی نامگذاری شده اند. لذا در پژوهش های تاریخی این حوزه میتوان با مستندسازی سنگ نوشته های منقول و غیرمنقول، شناسایی آسیب های وارده و رفع موارد برای حفظ آثار باقیمانده، انتقال سنگ نوشته های منقول و غیرمنقول به محلی امن و حفاظت بیشتر، مستندسازی کتیبه ها و بررسی نقوش حجاری شده و شناسایی استادکاران، حجاران و هنرمندان حک شده بر روی سنگ نوشته ها بتوان منبع اطلاعاتی این حوزه را جمع آوری و برای حفاظت، معرفی و نمایش آنها تصمیم گیری جامع تری انجام داد.

استان زنجان با هشت شهرستان در شمال غرب ایران قرار دارد که در مطالعات انجام شده در سطح ابنیه و محوطه های تاریخی دوران اسلامی استان زنجان به چاپ کتاب شد که نتایج زیر بدست آمد و سنگ فرمان دوره قاجار یک عدد، سنگ محراب سه عدد با دوره های سلجوقی و قاجار، سنگ وقف سه عدد با قدمت قاجار، سنگ یادبود در ابنیه تاریخی 11 عدد با دوره های صفوی و قاجار، سنگ قبر با کتیبه و نقوش سالم 40 عدد دوره های ایلخانی تا قاجار، قوچ سنگی کتیبه دار شش عدد دوره تیموری و صفوی، کتیبه های سنگی جزیی از بنا 2 عدد دوره ایلخانی و سنگاب یک عدد دوره قاجار است.

عدم آموزش لازم به روستایان، دهیاران، دانش آموزان و مسئولان برای شناسایی و حفظ آثار منطقه مورد زیست باعث شد این میراث ارزشمند و تکرار نشدنی در خطر نابودی و حذف از تاریخ قرار بگیرد. لذا رسالت مطالعات پژوهشی این حوزه و حوزه های دیگر تاریخی بر عهده پژوهشگران و باستان شناسان است که با مستندسازی، شناخت آسیب شناسی، رفع خطر و ایجاد محلی امن بنام موزه سنگ نوشته به معرفی آثار منقول و غیرمنقول برای نگهداری این آثار برای نسل های آینده بپردازند.

نویسنده: پرستو قاسمی اندرود، پژوهشگر باستان شناسی دوران اسلامی و رئیس گروه موزه ها و اموال منقول اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان زنجان