روند شکل گیری مرکز آموزش عالی میراث فرهنگی تا تعطیلی آن شرح داده شد

ایسنا/ براساس آخرین اخبار بدست آمده، روند شکل گیری مرکز آموزش عالی میراث فرهنگی تا تعطیلی آن شرح داده شد.

مرکز آموزش عالی میراث فرهنگی اواخر دهه شصت با هدف تربیت متخصص در حوزه های میراث فرهنگی در ساختمانی در محوطه کاخ نیاوران در رشته های هنرهای سنتی، موزه داری، مردم شناسی، باستان شناسی، مرمت آثار تاریخی، مرمت بناهای تاریخی، راهنمای موزه و محوطه های تاریخی و هنرهای سنتی به تربیت کارشناسان مجرب مورد نیاز سازمان میراث فرهنگی و سایر سازمان ها میپرداخت.

هرچند نقدهایی درباره بکار نگرفتن فارغ التحصیلان این مرکز در سالهای مؤخر همواره مطرح بود، اما این مرکز تنها ساختار آموزشی در حوزه میراث فرهنگی بود که بطور تخصصی به آموزش نیروی انسانی در این حوزه ها میپرداخت.

با این حال، در اواخر دهه هشتاد، رئیس وقت سازمان میراث فرهنگی دستور انحلال این مرکز را صادر کرد که در اوایل دهه نود با توجه به خلائی که در آموزش احساس میشد، پس از نامه نگاری های متعدد با رئیس جمهور وقت، سرانجام با ابقاء و تداوم فعالیت این مرکز موافقت شد اما در ادامه درگیر اختلاف نظر شورای عالی اداری و وزارت علوم شد.

در سال 1398 اما رئیس سازمان وقت میراث فرهنگی، سرپرستی را برای این مرکز انتخاب و او را ملزم کرد که ظرف شش ماه به استناد مصوبه سال 90 شورای عالی اداری، این مرکز را ابقا کند. در همان سال وسایل مرکز آموزش عالی میراث فرهنگی از نیاوران به خوابگاه دانشجویی پسران در خیابان «به آفرین» تهران منتقل می شود، ولی تا امروز خبری از راه اندازی دوباره مرکز آموزش عالی میراث فرهنگی نشده است.

به دنبال طولانی شدن این تعطیلی که بدون هیچ جایگزینی اتفاق افتاده و با توجه به ضرورت متخصص پروری بویژه در حوزه میراث فرهنگی و نقدهایی که به خلا متخصص در اداره های میراث فرهنگی استان ها، پایگاه ها و محوطه های تاریخی و همچنین پژوهشگاه میراث فرهنگی می شود، خبرگزاری در رشته گفت و گوهایی ضرورت راه اندازی دوباره این مرکز را با نگاهی به انتقادها بررسی می کند.

سید احمد محیط طباطبایی که در حال حاضر رئیس کمیته ملی موزه ها در ایران (ایکوم ایران) است و از سال 1377 تا 1383 مدیریت معاونت معرفی و آموزش سازمان میراث فرهنگی را به عهده داشت، در گفت و گو درباره روند شکل گیری مرکز آموزش عالی میراث فرهنگی توضیح داد: با تشکیل سازمان میراث فرهنگی در پایان دهه شصت متولیان سازمان در آن زمان متوجه این امر شدند که فاقد تعداد کافی و لازم از کارشناسان ذی ربط در حوزه های موزه داری و مرمت هستند و به همین دلیل در این رشته ها لزوم تأسیس یک مرکز آموزشی وجود دارد. هدف از تشکیل این مرکز این بود که از فارغ التحصیلان آن در بدنه سازمان میراث فرهنگی که با خلأ نیروی متخصص مواجه بود، استفاده شود.

او ادامه داد: نکته مهم در مرکز آموزش عالی میراث فرهنگی این بود که بجز اساتیدی که در رشته های ذی ربط دارای تخصص و تجربه در دانشگاه های مختلف بودند، از خود حوزه کارشناسی میراث فرهنگی نیز استفاده شود و از خبرگان این امر که دارای تجربیاتی چند دهه ای نیز بودند، در بخش های مختلف سازمان برای آموزش و انتقال تجربیات استفاده شود.

محیط طباطبایی گفت: این رفتار و روند در ابتدا بسیار موفق بود و مرکز در یکی از بخش های سازمان میراث فرهنگی تشکیل شد و شروع به فعالیت کرد. بعدها روند جذب ورودی ها به علت مسائل اداری یا اینکه جذب رسمی دارای معذورات و مشکلاتی بود، دیگر مثل قبل انجام نشد، اما مرکز آموزش عالی همچنان به عنوان یک مرکز تخصصی علمی باقی ماند تا با گسترش رشته ها و با استفاه از کارشناسان خبره و قدیمی که می توانستند تجربیاتشان را در اختیار دانشجوها قرار دهند، در حوزه میراث فرهنگی به حیات خود ادامه دهد و به این ترتیب، شامل جایگاهی در حوزه آموزش عالی ایران شود.

رئیس ایکوم ایران در ادامه به روند تعطیلی مرکز آموزش عالی میراث فرهنگی اشاره کرد و افزود: به هر حال مرکز آموزش به آن شکل تأسیس شده بود و بعد به شکل مرکز آموزشی سایر دانشکده های کشور درآمد، متأسفانه در دوره ای به علت مسائل مختلف که خیلی هم شفاف به آن پرداخته نشد، مورد بی مهری سازمان میراث فرهنگی قرار گرفت و مرکزی را که بخشی از حافظه و خاطره سازمان میراث فرهنگی در دهه هفتاد و هشتاد بود، به تعطیلی کشاندند. اگرچه قرار بود این مرکز در جای دیگر به کارش ادامه دهد، اما این اتفاق نیفتاد و امروز جای خالی آن را به شدت حس می کنیم.

محیط طباطبایی با انتقاد از فقدان مرکز آموزشی در بدنه میراث فرهنگی اظهار کرد: سازمان میراث فرهنگی زمانی به شکل پژوهشگاه و بخشی از وزارت علوم بود و با عنوان یک سازمان علمی و تخصصی شمرده میشد. با جابجایی ها که بعدا صورت گرفت به تدریج از این جایگاه فاصله گرفت و بعدها ادغام و به شکل سازمانی مرکب با گردشگری و بعدها هم به شکل وزراتخانه فعلی درآمد.

در آن شکل پژوهشگاهی، واحدآموزشی جز ملزومات و مکمل فعالیت های آن شمرده میشد. امروز نیز مانند هر پژوهشگاهی، بخش پژوهشگاه میراث فرهنگی باید دارای فضای آموزشی باشد تا بتواند کارشناسان را در سطوح بالاتر (دکتری) تربیت کند و در رشته های مرتبط با میراث فرهنگی همچون، باستان شناسی و مردم شناسی و نه فقط مرمت آثار و بنا حضور مؤثری داشته باشد، اما متأسفانه هیچگاه این امر در حوزه پژوهشگاهی میراث فرهنگی شکل نگرفته و این نگاه و دقت نظر و پشتیبانی لازم از آن بعمل نیامده است و بطور کلی به این جایگاه میراث فرهنگی در ساختار علمی پژوهشی کمتر توجه می شود.