ارائه توضیحاتی درباره بازسازی مجموعه تئاتر شهر تهران و برنامه های آن

ایسنا/ براساس خبرهای بدست آمده، ارائه توضیحاتی درباره بازسازی مجموعه تئاتر شهر تهران و برنامه های آن صورت گرفت.

کافی است ده دقیقه ای پیش از شروع نمایش برسید. اگر بخواهید دستی بشویید یا در راهروها قدمی بزنید آنچنان غصه به دلتان هجوم می آورد که شاید فراموش کنید برای تماشای تئاتر به این مجموعه آمده اید. دیدن وضعیت نابسامان سرویس های بهداشتی، سقف راهروها، تذکرهایی که شما را به سکوت دعوت می کند تا صدایتان در تالارهای نمایشی نپیچد و ... قلبتان را به درد می آورد.

اینها بخشی کوچک از مشکلات مجموعه تئاتر شهر آن هم فقط در ظاهر این مجموعه است.

درباره شرایط بیرونی تئاتر شهر زیاد گفته ایم که هیچ در خور این بنای فرهنگی نیست ولی آنچه دردآورتر است، وضعیت نابسامان درون این مجموعه است. نقل بازسازی هم نیست که خودش قصه پرغصه ای است. صحبت ما بر سر جزیی ترین چیزهاست، آنقدر جزیی که شاید طرح آن در گفتگوی یک رسانه رسمی با یک مدیر هنری چندان مناسب نباشد ولی چه کنیم که سالهاست کسی به این امور جزیی توجهی نمی کند که حالا به دملی چرکین تبدیل شده اند.

درباره این وضعیت، هنرمندان تئاتر گاه لب به سخن گشوده اند و گاهی هم عکسی در صفحات شخصی خود منتشر کرده اند.

سید محمد جواد طاهری که چند ماهی است بر صندلی مدیریت مجموعه تئاتر شهر نشسته نیز با همکاران هنرمندش همصداست. او نیز به مشکلات این مجموعه واقف است و تاکید دارد که این وضعیت در خور مهمترین بنای تئاتری کشور نیست و خبر می دهد که قرار است بزودی بخشی از این مشکلات مرتفع شود.

چند روزی بعد از تازه ترین بازدید وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی از مجموعه تئاتر شهر با مدیر این مجموعه به گفتگو نشستیم.

سید جواد طاهری خبرهایی درباره بازسازی این مجموعه می دهد و درباره برنامه های آن نیز توضیحاتی دارد.

در این گفتگو، مهندس علی اصغر جان نثار، معاون اداره نظارت بر پروژه های عمرانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز حضور داشت و او نیز نکاتی را درباره بازسازی تئاتر شهر و اشتباه هایی که در گذشته در بازسازی این مجموعه رخ داده، تشریح کرد.

سید جواد طاهری در آغاز این گفتگو از تخصیص بودجه ای برای بازسازی کلی این مجموعه خبر می دهد.

او پیرامون ارائه توضیحاتی درباره بازسازی مجموعه تئاتر شهر تهران و برنامه های آن میگوید: به دنبال بازدید وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی که طی آن دوباره بازسازی کلی مجموعه را پیگیری کردم، مطلع شدم آقای وزیر خودشان با رئیس جمهور رایزینی هایی کرده اند و نامه نگاری هایی از طرف وزارتخانه انجام شده تا بودجه ای را برای بازسازی کلی مجموعه اختصاص بدهند. تا جایی که با خبر شده ام، برآورد معاونت عمرانی وزارت ارشاد برای این کار، تا سقف 40 میلیارد تومان بوده است و این نامه از سوی وزارتخانه ارسال شده تا از طرف ریاست جمهوری بودجه ای به این امر اختصاص داده شود.

جان نثار هم در تکمیل توضیحات او و درباره چگونگی تخصیص این بودجه توضیح می دهد: این بودجه به صورت مجزا و خارج از ضوابط سازمان برنامه به مجموعه تئاتر شهر اختصاص پیدا می کند. اعتباری که برای بازسازی ساختمان های تئاتر شهر، موزه هنرهای معاصر، تالار محراب، تالار سنگلج، تالار هنر، فیلمخانه ملی ایران، خانه تئاتر برای سال 1400 دیده اند، 28 میلیارد تومان است اما آقای وزیر به دنبال این هستند که 40 میلیارد تومان فقط و فقط برای تئاتر شهر و خارج از ضوابط اختصاص بدهند.

در ادامه، طاهری در پاسخ به این پرسش که گاه بودجه هایی تصویب می شود ولی تخصیص داده نمی شود و حالا چقدر احتمال دارد این بودجه در اختیار تئاتر شهر قرار بگیرد؟ توضیح می دهد: تا جایی که اطلاع دارم، نامه ای که برای ریاست جمهوری تنظیم شده، مختص تئاتر شهر است. وقتی بودجه ای این چنین تعریف می شود، قطعا باید به همان مرجعی که تعریف شده، اختصاص داده شود. یعنی اگر ریاست جمهوری موافقت کند این بودجه را در اختیار وزارتخانه قرار دهد، نمی تواند در جای دیگری هزینه شود اما تصور می کنم دست کم پروسه ای شش هفت ماهه خواهد داشت. ولی پیش از اجرایی شدن این موضوع، بحث دیگری در تئاتر شهر داریم که مربوط به امور جاری است.

او پیرامون ارائه توضیحاتی درباره بازسازی مجموعه تئاتر شهر تهران و برنامه های آن اضافه می کند: با لطفی که دوستان به مجموعه داشتند و پیگیری هایی که انجام شده، قرار است تا یکی دو ماه آینده بتوانیم به بعضی امور جاری مانند سرویس های بهداشتی و سقف راهروهای مجموعه سروسامانی بدهیم.

طاهری نیز تایید می کند که وضعیت سرویس های بهداشتی این مجموعه در شان تئاتر فاخر و حرفه ای کشور نیست و همچنین بحث سقف راهروهای پایین که نه از نظر ایمنی درست است و از نظر زیبایی هم مناسب مجموعه نیست و سنخیتی با معماری آن ندارد.

او همچنین اضافه می کند: در کنار اینها، موارد دیگری هم داریم مانند کف راهروهای پایین که باید اصلاح شود، به عنوان نمونه فضای جلوی پلاتو تالار سایه که قبلا موزاییک شده و ایجاد سر و صدا می کند و حالا باید اپوکسی شود. رنگ دیوارها هم موضوع دیگری است که باید به آن بپردازیم. امیدواریم این موارد در کوتاه مدت برطرف شود. فعلا در حال مشورت هستیم تا بتوانیم از متریالی استفاده کنیم که با مجموعه سنخیت داشته باشد و بتوانیم هویت بصری آن را حفظ کنیم. شاید برای رنگ آمیزی، از رنگ سیمانی که در ورودی مجموعه شاهدش هستیم و قبلا هم بوده و متاسفانه بعد عوض شده، استفاده کنیم.

پرسش بعدی ما این است که قبلا برای انجام همین کارهای نه چندان سنگین و البته ضروری گفته میشد بودجه کافی اختصاص داده نمی شود و آیا الان این محدودیت وجود ندارد، میگوید: بودجه ای در نظر گرفته شده که باید تا پایان شهریور تکلیف آن مشخص شود. این بودجه به همین چند مورد ضروری اختصاص پیدا می کند و بزودی عملیاتی می شود. میتوان آن را در جاهای دیگر هزینه کرد ولی نظر ما این است که صرف این موارد شود و خوشبختانه مسئولان دفتر طرح های عمرانی وزارت ارشاد هم بسیار همراه هستند که جای قدردانی دارد.

پیشنهاد ما این است که با تایید دفتر طرح های عمرانی وزارتخانه، این بودجه در این سه بخش خلاصه شود و تصور میکنم تا پایان شهریور هم تکلیف شرکت هایی که قرار است با مجموعه همکاری داشته باشند، معلوم خواهد شد و تا در دو سه ماه آینده و قبل از جشنواره فجر، این بخش ها کامل شود.

به مدیر تئاتر شهر می گوییم هر بار که اسم بازسازی می آید، به همان اندازه که ضرورتش احساس می شود، به همان میزان هم لرزه بر اندام جامعه تئاتری می افتد چرا که تجربیات بسیار تلخی از بازسازی دارند. الان چه ضمانتی وجود دارد بودجه ای که خارج از ضوابط و از طریق دفتر ریاست جمهوری به این امر اختصاص داده شود، نتیجه مطلوبی برای خانواده تئاتر باشد؟ قرار است این بازسازی تحت نظر کجا و چه کارشناسانی باشد که هویت مجموعه حفظ شود؟

طاهری در این زمینه می گوید: آنچه من از آن مقطع میدانم، این است که بعضی از دوستان تئاتری خودمان به عنوان مشاور در آن دوره حضور داشتند و کوشیدند کمک کنند تا به زعم خودشان اتفاق درستی بیفتد. شاید امروز آنچه در آن مقطع رخ داده، از نگاه ما غلط بوده است.

تا جایی که متوجه می شدم، نباید به صرف اینکه بودجه از طریق وزارتخانه تامین شده، خیلی از اشتباه ها را به عهده آن گذاشت چون وزارتخانه اعلام کرده بود مشاوری هنری معرفی کنید تا در کنار پیمانکار ما به اشتراک نظر برسند ولی آنچه درباره اتفاقات گذشته به گوش من رسیده و فکر میکنم در حد مجموعه اجحاف شده، این است که بخشی از تقصیرها به عهده خودمان بوده است که نمونه هایش مثلا در بازسازی تالارهای بلک باکس کاملا مشهود است. سالن بلک باکس مانند تالارهای چهارسو، سایه یا قشقایی تعریف خود را دارد؛ جعبه سیاهی که به کارگردان اجازه می دهد چیدمان خود را داشته باشد ولی در حال حاضر این سالن ها با وجود صندلی های ثابتشان، قابلیت اصلی خود را از دست داده اند.

دیگر دغدغه خود را درباره بازسازی نامطلوب قبلی به این شرح مطرح می کنیم: مدتی بعد از بازسازی سال86 که آجرهای مجموعه به سنگ تبدیل و ظاهر تئاتر شهر شبیه چلوکبابی ها شد، معلوم شد یکی از اعضای دخیل در پروژه، در کار تجارت سنگ بوده و نتیجه بده بستان های این چنینی، وضعیت ناخوشایند فعلی تئاتر شهر است. در بحث ضمانت، چه اطمینانی می توانیم داشته باشیم که روابط افراد، به هویت مجموعه خدشه وارد نکند؟

جان نثار در پاسخ به این موضوع می گوید: در تئاتر شهر دو بازسازی انجام شد؛ یکی سال 86 و دیگری دهه نود که سالن های سایه و قشقایی و صندلی های تالار اصلی، سیستم صوت و نور و ... بازسازی شدند.

ماجرای سنگ ها مال بازسازی سال 86 است. اتفاقی که افتاد این بود که مشاورانی در بحث معماری به مجموعه آمدند و سیستم تئاتر شهر را مطالعه و به عنوان نمونه بررسی کردند کتابخانه ای که بر پشت بام است، آیا از روز اول کتابخانه بوده یا رستوران بوده است و ... بر همین اساس، طرح اولیه تئاتر شهر بررسی شد و تلاش کردند مجموعه را به هویت اصلی خود بازگردانند. بنابراین تغییراتی که بعدا و در جریان بازسازی ها در تئاتر شهر ایجاد شد و اضافات و الحاقاتی که بعدا صورت گرفته، حذف شد و نقشه این حذفیات هم موجود است که جزییات را مشخص می کرد که با نظر بهره بردار هماهنگ میشد و جلو می رفت.

او در عین حال ادامه می دهد: در بازسازی ، همیشه هنرمندان اعم از دوستان پشت صحنه یا روی صحنه علاقمندند که نظر خود را اعلام کنند. به همین دلیل در بازسازی دوم یک نفر را به عنوان نماینده هنرمندان انتخاب کردند. ما به لحاظ علمی، بررسی می کردیم و ایشان به لحاظ هنری. مشکلاتی که در سالن «سایه» هست که بخشی از صندلی های آن دید درستی به صحنه ندارند، یا اینکه روی صندلی ها به سمت دیگری بود و چیدمان صندلی های سالن یک بار برعکس شد و ... بیشتر به دلیل لج و لجبازی بین خود هنرمندان بود. به طوری که یک بار صندلی ها را عوض کردند اما فضایی برای ورود دکور به سالن وجود نداشت و در مجموع، حضور مشاوران هنرمند، تجربه چندان قشنگی نبود.

او در پاسخ به این پرسش که این مشاوران چه کسانی بودند، توضیح می دهد: در آغاز یکی از هنرمندان کتبا معرفی شد اما بعد انجمن طراحان صحنه خانه تئاتر وارد ماجرا شدند که با این شخص، مقابل هم قرار گرفتند و به دعوای هنرمندان تبدیل شد و در این دعوا تئاتر شهر ضربه خورد.

جان نثار در پاسخ به این پرسش که آیا در حال حاضر کارشناس میراث فرهنگی در کار بازسازی حضور دارد؟ میگوید: تمام نقشه هایی را که از اینجا تهیه شده، برای کارشناس میراث فرستاده ایم که تایید و اعلام کرد در بازسازی همه بخش های جزیی نظارت خواهد داشت.

سپس طاهری درباره کمک گرفتن از هنرمندانی که به مختصات مجموعه تئاتر شهر تسلط دارند و از سوی دیگر در این ساختمان فعال بوده اند و ویژگی های آن را می دانند، می گوید: صحبت یکی دو تن از دوستان شد اما فراموش نکنیم در نگاه هنری، سلیقه ها بسیار دخیل خواهد شد که تجمیع آن بسیار سخت می شود. بنابراین ناچاریم به یک شخص به عنوان نماینده هنرمندان اعتماد کنیم.

او ادامه می دهد: از اتفاقات گذشته و روابطی که گفتید، بی خبرم و کسی را هم قضاوت نمی کنم، اما در سه ماهی که در مجموعه حضور دارم، به این نتیجه رسیده ایم که بهترین مشاوران کسانی هستند که سالیان سال است در این مجموعه کار می کنند و به همه بخش های آن آگاه هستند. یعنی دوستان بخش فنی که در زمینه های مختلف کاملا تخصص دارند و می توانند نظر و مشاوره بدهند. به عنوان نمونه این دوستان خوب می دانند خط دید تماشاگر در هر یکی از سالن های تئاتر شهر کجاست و شگفت زده میشوم در بازسازی هایی که انجام شده، آن مشاور هنری این موضوع را نادیده گرفته که باعث شده تماشاگر ردیف عقب، روی صحنه را نبیند.

این یعنی مشاور هنری، از نظر فنی تخصص لازم را نداشته است. بنابراین بهترین مشاور، دوستان فنی تئاتر شهر هستند که به مواردی مانند وضعیت لوله های آتش نشانی، کابل ها و ... آگاهند. قبلا یک بازسازی بدون مشورت انجام شده است. به طوری که الان در راهروهای پایین وقتی افراد صحبت می کنند، صدایشان به تالار اصلی می رود در حالیکه در گذشته به این فکر شده و از ماده ای استفاده شده بود که مانع ورود صدا میشد ولی بعدها آن را تغییر دادند.

او ادامه می دهد: در بحث ضمانت که صحبت شد، از لحاظ مهندسی، شخصا میتوانم بگویم در چند جلسه ای که در خدمت دوستانی مانند مهندس جان نثار و ... بوده ام، اطمینان پیدا کرده ام که کاملا به این مسائل اشراف دارند و به نگاه شان اعتقاد دارم که بسیار درست و دلسوزانه است. حال اگر در بخش هنری کوتاهی کنیم، اگر ایده هایمان بدون مطالعه و صرفا براساس سلیقه باشد، باز همان اتفاق ناخوشایند رخ می دهد ولی اگر بتوانیم ایده هایمان را به اشتراک بگذاریم و به طور کامل بررسی کنیم، به نتیجه خوبی می رسیم.

ضمن اینکه برای دریافت و بررسی ایده های گوناگون حتی آمادگی انتشار فراخوان داریم و با آغوش باز پذیرای ایده هایی برای بهبود وضعیت راهروها و سرویس های بهداشتی هستیم که مناسب هویت اصلی اینجا باشد و آمادگی داریم کمیته ای برای گردآوری نظرات دوستان تشکیل بدهیم که بهترین اتفاق رخ بدهد که بعدها درباره این تجربه به بدی از ما یاد نشود.

جان نثار اما در این زمینه تجربه ای را که در بازسازی موزه هنرهای معاصر رخ داده بود، تشریح می کند: در بازسازی موزه هنرهای معاصر یک تیم ایده پردازی معرفی کردند ولی نظرات آنقدر متنوع و متفاوت بود که صورت مساله پاک شد. بعد در مدیریت بعدی، با این نظریه جلو رفتند که مشکلات بهره بردار را جویا شدند و تیم ما به بهره بردار وصل شد. ما طرح می دادیم و مشکلات را با آنان مطرح می کردیم. رفت و برگشت ایده ها با خود بهره بردار، بهترین جواب را می دهد.

این کارشناس درباره تاریخ شروع و پایان بازسازی اولیه تئاتر شهر که شامل سرویس های بهداشتی و سقف راهروهاست، توضیح می دهد: این فاز را تا قبل از شهریور آغاز می کنیم که قطعا تا پیش از برگزاری جشنواره تئاتر فجر به پایان می رسد.

در ادامه از طاهری درباره وضعیت تمیزی تئاتر شهر هم می پرسیم.

به او می گوییم جدای از بحث بازسازی، به نظر می رسد تمیزی مجموعه هم خیلی مهم نبوده در حالیکه این موضوع نه نیازمند نامه نگاری است و نه بودجه بالایی می خواهد. با این همه، یکی از گروه هایی که پیش از کرونا در مجموعه اجرا داشت، عنوان کرد که پشت صحنه تالار چهارسو جسد سه موش پیدا شده، کلید پریزها جدا شده بوده... به طوری که آن گروه شخصا وارد عمل شدند. اینها نیازمند بودجه نیست و شما به عنوان مدیر مجموعه برای مسائل روزمره تئاتر شهر که خیلی هم پیش پا افتاده به نظر می رسد، چه برنامه ای دارید؟

طاهری در پاسخ به این پرسش می گوید: اولین چیزی که می توانم اشاره خیلی مستقیمی به آن داشته باشیم کنم، همین شیشه های اتاق مدیریت است که می گویند شاید ده سالی است از بیرون تمیز نشده. در حالیکه انجام این کار، نهایتا نیازمند یک بالابر بوده که این موضوع بتازگی عملیاتی شده است. شخصا نسبت به مقوله تمیزی مجموعه تاکید بسیاری دارم اما فراموش نکنیم نیروهای خدماتی ما از صبح دو شیفت در اینجا کار می کنند. به مسئول خدمات گفته ام هر 45 دقیقه موظف به سرکشی هستید و هر کجا نیاز بود، تمیز کنید.

بحث نظافت اصلا شوخی بردار نیست اما درباره بحث موش، شنیده ام در مجموعه موش هست. دوستان ما تلاش کرده اند با چسب موش و تله موش، آنها را بگیرند چون بجز کثیفی، خطرناک است. اگر این موش ها کابل های مجموعه را بجوند، می تواند خطرآفرین باشد ولی بحث نظافت، یکی از دغدغه های اصلی ماست. تمنای من است اگر کسی در جایی از مجموعه متوجه شد نظافت رعایت نشده یا چیزی خارج از شان مجموعه دید، بدون هیچگونه ملاحظه ای سریعا انتقال دهد و من قطع به یقین بازخواست میکنم و حتی تا مرز اخراج هم می روم.

همه باید کار خود را بدرستی انجام بدهند. البته این را هم بگویم که بنای این مجموعه تقریبا 5 هزار متر است و بارها تقاضای نیروی اضافه خدماتی کرده ایم. کل این مجموعه با 4 نیروی خدماتی اداره می شود که ممکن است به همه جا نرسند. هرچند همه با جان و دل کار می کنند ولی برای پاکیزگی این مجموعه دست کم به 8 نیروی خدماتی نیاز است. در بخش راهنمای سالن ها هم کمبود نیرو داریم. در حال حاضر پیش از شروع هر اجرا، همه مجموعه برای ورود تماشاگران بسیج می شوند. بارها تقاضای افزایش نیرو داده ایم ولی متاسفانه می گویند نمی توانیم استخدام داشته باشیم. اگر قرار است نیروگیری شود، باید از نیروهای وزارتخانه یا انجمن جذب شوند که چنین اتفاقی نیفتاده است. اینها محدودیت های ماست. با این همه تلاش می کنیم با همین شرایط هم، بهترین نتیجه را داشته باشیم.