آشنایی با تاریخچه گوجه فرنگی در ایران و جهان

امروزه از گوجه فرنگی در تهیه غذاها و سالادها بسیار بهره می برند. اما، آیا تاکنون به اسم این گیاه پر خاصیت توجه کرده اید؟ چرا به گوجه نسبت فرنگی داده اند؟ یا این گیاه اصلا از کجا آمده و در ابتدا در کدام منطقه کشت میشده است؟ منظور از واژه فرنگ در زمان قاجار، کشور فرانسه بوده و کم کم این اصطلاح شامل کشورهای دیگر اروپایی هم شد. ولی آیا واقعا اصالت گوجه فرنگی به فرانسه یا کشورهای دیگر اروپا برمیگردد؟ با ما در مقاله تاریخچه گوجه فرنگی در ایران و جهان همراه شوید تا برایتان از تاریخچه ورود گوجه فرنگی به ایران سخن بگوییم.

خاستگاه اصلی گوجه فرنگی کجا بوده است؟

ریشه اصلی گوجه فرنگی رشته کوه آند، پرو و اکوادور بوده، قبل از کلمبیا در مکزیک اهلی شده و بطور کلی از گذشته های دور در آمریکای جنوبی دیده شده است. اسپانیایی ها اولین اروپائیانی بودند که با گوجه فرنگی آشنا شدند. این اتفاق در قرن 16 و همزمان با استعمارات آن دوره و حضور اسپانیایی ها در آمریکای جنوبی رخ داد و آنها این محصول را به اروپا آورده و به مردم معرفی کردند. اولین کسانی که در اروپا از گوجه تحت نام غذا بهره بردند، اسپانیایی ها و ایتالیایی ها بودند.

پزشک انگلیسی به نام جان جرالد تحقیقاتی را روی گوجه فرنگی انجام داد و سپس، این گیاه را سمی دانسته و اعلام کرد که نباید آن را خورد. این باور باعث شد تا مدتها در آمریکای شمالی و انگلیس از این گیاه استفاده غذایی نشود. در شمال اروپا و فرانسه هم این گیاه به عنوان گیاه زینتی استفاده شده و رفته رفته مصرف خوراکی آن رایج گشت.

نامگذاری گوجه فرنگی در بین کشورها چگونه انجام شد؟

هر محصول جدید که شناخته می شود، احتیاج به یک اسم دارد. کشورهای مختلف از راههای گوناگونی اقدام به نامگذاری محصولات می کنند. در زبان انگلیسی به گوجه (Tomato) گفته می شود که در اصل، از لغت آزتکی (Tomatl) گرفته شده است. ایتالیایی ها برای گوجه لغت (pomodoro) را برگزیدند که به مفهوم سیب طلایی هست. در پی این نامگذاری، این فکر بوجود می آید که گوجه ها در اروپا ابتدا به رنگ زرد بوده اند. در فرانسه هم گوجه فرنگی را سیب عشق می نامیدند. در دنیای امروز و در اغلب زبانها بر طبق ریشه اصلی آن که (Tomatal) بوده، نامگذاری می شود. براساس براساس تاریخچه گوجه فرنگی در ایران و جهان باید بدانید که در بعضی زبانهای محلی ایران نیز هنوز لغتی شبیه (Tomato) بکار می رود.

داستان ورود گوجه فرنگی به ایران

براساس تاریخچه ورود گوجه فرنگی به ایران باید بدانید که این گیاه در ابتدای سفر از اروپا به آسیا، به کشورهای ترکیه و ارمنستان وارد شد. در دوره ناصرالدین شاه و در پی رفت و آمد شاهزادگان به اروپا، گوجه فرنگی به ایران آمد. بنابراین، از ورود گوجه به ایران کمتر از دو قرن می گذرد. ترس از سمی بودن این گیاه در ایران باعث شده بود تا در ابتدا این محصول را با احتیاط مصرف کنند، اما بتدریج آن را با غذاهای ایرانی ترکیب کردند. جالب است بدانید که از آن جهت که این محصول در ابتدا از ارمنستان به ایران آمده، به آن بادمجان ارمنی می گفتند.

بعدها با در نظر گرفتن اینکه گوجه از اروپا آمده، نام آن را گوجه فرنگی گذاشتند، در صورتیکه گوجه اولین بار در آمریکای جنوبی دیده شد نه در اروپا. خانواده معیری اولین کسانی بودند که در مزرعه خود گوجه را پرورش دادند. براساس تاریخچه گوجه فرنگی جالب است بدانید که این مزرعه نزدیک فرودگاه مهرآباد امروزی بوده و در برخی منابع تاریخی، باغ فردوس به عنوان اولین مزرعه گوجه در ایران معرفی شده است.