روند تحول مسجد الحرام به چه صورت بوده است؟

ایسنا/ بدنبال آخرین خبرهای بدست رسیده، این سوال مطرح می شود که روند تحول مسجد الحرام به چه صورت بوده است؟

در قرن بیست و یکم میانگین سالانه حدود دو میلیون زائر از سراسر جهان به مکه سفر کردند، جمعیتی که ویروس کرونا آن را در سال 2022 به کمتر از نصف رساند.

صدها سال پیش، سفر به مکه تجربه ای به مراتب متفاوت تر بود؛ برای چندین قرن متمادی مسیر سفر به مکه دشوار و خطرناک بود. زائران به کاروان های عظیمی می پیوستند که از قاهره و دمشق برای یک سفر چند هفته ای و یا حتی چند ماهه راهی مکه میشدند. سفر در گروه های پرتعداد، خطر کشته شدن یا غارت شدن توسط سارقان و راهزنانی که برای زائران کمین میکردند را کاهش میداد، اما نگرانی مرگ بر اثر بیماری، تشنگی یا گرسنگی همچنان پابرجا بود. در آن زمان، شرکت در حج ضمانتی برای بازگشت به خانه نداشت.

حتی در مکه هم خطراتی وجود داشت، براساس برآوردهای صورت گرفته، همه گیری وبا در سال 1865 جان حدود 15,000 نفر از 90,000 زائر را گرفت.

در اواخر قرن نوزدهم میلادی، کشتی های بخار و راه آهن مسیر سفر به مکه را تغییر دادند. راه آهن حجاز توسط عثمانی ها برای اتصال استانبول به مدینه ساخته شد.

نخستین عکس های شناخته شده از حج در سال 1861 توسط محمد صادق، یک مهندس مصری ثبت شده است. عبد الغفار، یکی از شهروندان مکه در فاصله 1886 تا 1889 میلادی بیش از 250 عکس به ثبت رساند. این عکس ها برای نخستین بار در آلمان منتشر شدند و در آنها شهری به تصویر کشیده شده بود که با گذشت صدها سال، تغییرات کمی در آن ایجاد شده بود.

حتی در اوایل قرن بیستم نیز این شهر شاهد تغییرات اندکی بود، اما با ظهور سفر هوایی و جت های مسافرتی حج نیز دچار تحول شد. سفر چند هفته ای به یک سفر چند ساعته و آسوده تبدیل شد.

عکس های دهه 60 میلادی نیز مکه و مسجد الحرام را مملو از زائران به تصویر کشیده است. در دهه 80 میلادی، سالانه نزدیک به یک میلیون نفر به مکه سفر میکردند.

دولت عربستان سعودی در طول 60 سال اخیر بطور قابل توجهی مسجد الحرام را توسعه داده است، این توسعه از سال 2008 آغاز شد. ظرفیت مسجد الحرام از 700 هزار نفر به 2.5 میلیون نفر افزایش داده شد و در اطراف کعبه گذرگاه های مرتفع ایجاد شد.

مناره های بیشتر به مجموعه اضافه شد و تعداد آنها به یازده عدد رسید. تهویه هوا و سیستم گرمایش کف پوش برای فصول سرد نیز در فاصله 1988 تا 2005 میلادی به این مکان اضافه شد.

در سال 2012 میلادی، پروژه ابراج البیت به پایان رسید و در نتیجه آن، هفت هتل بر فراز مسجد الحرام ساخته شد. در آن سال 3.5 میلیون زائر در حج شرکت کردند و پس از آن، مقام های عربستان شمار زئران را محدود کردند.

پیشرفت های دیگری نیز حاصل شده است، چادر زائران در منطقه عرفات و منا اکنون به سیستم تهویه هوا مجهز هستند.

ستون های جمرات، محلی که زائران به آن سنگ پرتاب می کنند نیز با یک دیوار جایگزین شده تا ازدحام جمعیت کنترل شود. پل نزدیک این مکان نیز تعریض شده است.

مقام های عربستان همواره باید بین 1.8 میلیارد مسلمان متقاضی شرکت در حج و ظرفیت مناسب برای حج ایمن تعادل برقرار کنند. البته، از سال 2020 تاکنون برگزاری حج ایمن به دلیل همه گیری کرونا چالش برانگیزتر نیز شده است.