افزایش تعداد بانوان تذهیب کار در عصر معاصر

ایلنا/ براساس آخرین خبرهای بدست رسیده، افزایش تعداد بانوان تذهیب کار در عصر معاصر مشاهده می شود.

این روزها نمایشگاه زرین نگاره های قرآنی در محل وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی برگزار شده و تا 14 اردیبهشت 1401 از ساعت 9 تا 14 بجز پنجشنبه و جمعه میزبان بازدیدکنندگان است.

سید عبدالمجید شریف زاده (رئیس پژوهشکده هنرهای سنتی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری) با اشاره به آنکه در این نمایشگاه 45 اثر تذهیب از 25 هنرمند شاخص در این رشته به نمایش درآمده ، گفت: این آثار متعلق به هنرمندان معاصر هستند که همه آنها از جمله هنرمندان خاص و شاخص کشور هستند. این کارها انتخاب شده و بسیار برجسته هستند و میتوان آنها را کارهای منحصر بفردی در حوزه تذهیب نامید. از این هنرمندان برای شرکت در این نمایشگاه دعوت بعمل آمده است و از میان آثاری که خلق کرده بودند چند اثر را برای نمایش در نمایشگاه انتخاب و ارسال کردند. کار خاصی از سوی ما سفارش داده نشده بود و هنرمندان متناسب با آثاری که در حوزه تذهیب قرآن داشتند از جمله سرلوح، عطف قرآن، اسماء الله، فاتح الکتاب و... ارسال کردند.

او درخصوص این مهم که آیا انتخاب این آثار با هدف خاصی انجام گرفته یا فلسفه خاصی در پس برگزاری این نمایشگاه وجود دارد، گفت: یکی از مهمترین ویژگی های تذهیب آن است که از ابتدای امر برای تزیین قرآن مورد استفاده بود و از این رو ارتباط تذهیب با قرآن و کتابت قرآن بسیار نزدیک است. برخی از تذهیب ها برای تاکیداتی که در کتابت وجوددارد و حتی برای سر لوحه ها مورد استفاده بود و البته در طول تاریخ دچار تحولاتی شده که بنابر شرایط و ویژگی های اجتماعی و روحیات هنرمند رقم خورده است.

اما در کل میتوان گفت هیچگاه این ارتباط تنگاتنگ بین قرآن و تذهیب کم رنگ نشده است. این مهمترین ویژگی است که معمولا در حوزه کتابت قرآن کریم مورد توجه قرار میگیرد. از این رو همواره تذهیب کاران در رابطه با قرآن فعالیت های خاص خود را دارند و آثاری در این حوزه خلق می کنند. از دیگر سو این روزها با قرار گرفتن در ماه مبارک رمضان و البته شبهای احیا توجه بیشتر به قرآن و کتابت آن مدنظر قرار گرفته است.

شریف زاده در پاسخ به این سوال که کتابت و تذهیب قرآن کریم طی قرن ها با فراز و فرودهای خاصی که ناشی از شرایط اجتماعی و اقتصادی بوده همراه شده است، اکنون و در عصر معاصر این تغییرات چگونه است، گفت: نمونه کارهایی که در دوره معاصر انجام می گیرد، پرکارتر و زیباتر است. هرچه جلوتر می رویم شاهد آن هستیم که هنرمندان سعی می کنند کارها را زیباتر خلق کنند از این رو شاهد آن هستیم که در عصر معاصر، آثار تذهیب خلق شده نسبت به عصرهای گذشته از تکنیک قوی تر و بهتر و البته رنگهای متنوع تر و طرح های جدیدتر برخوردار هستند. در واقع میتوان گفت علاوه بر پیشرفت در تکنیک به کار گرفته شده در تذهیب شاهد تنوع در طرح ها و نقش های تذهیب کاران نیز هستیم. ظرافت و زیبایی آن نیز قابل توجه است.

او با اشاره به آنکه استفاده از رنگ هایی مانند طلا و لاجورد در تذهیب های عصر حاضر بیشتر شده ، گفت: از آنجا که امکان دسترسی به طلا بیشتر شده از این رو طلا اندازی در کارها بیشتر دیده می شود.

به گفته رئیس پژوهشکده هنرهای سنتی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، بیشتر آثاری که در این نمایشگاه به نمایش گذاشته شده است از آن بانوان است و این روزها شاهد روی آوردن هنرمندان خانم به این حوزه هستیم و حتی تعداد بانوان تذهیب کار از آقایان بیشتر شده است. شاید بتوان دقت عمل و ظریف کاری و حوصله بیشتر خانم ها یکی از دلایل روی آوردن آنها به کار تذهیب دانست.

شریف زاده در ادامه در پاسخ به این سوال که آیا در عصر حاضر همانند قرون میانی، سفارش کار تذهیب و کتابت قرآن کریم به هنرمندان قابل توجه است و آیا می توانند از این راه امرار معاش کنند، گفت: خیر. متاسفانه اینگونه نیست. وضعیت معیشت هنرمندان در عصر معاصر بسیار سخت و دشوار شده و آنهایی که فعال هستند از روی عشق و علاقه فعال هستند و اینکه بتوانند از این راه امرار معاش کنند امکان ندارد و بیشتر آنها شغل دیگری دارند و در کنار آن شغل، تذهیب نیز کار می کنند.

رئیس پژوهشکده هنرهای سنتی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری درخصوص فعالیت هایی که این مجموعه می تواند در حوزه هنرهای سنتی داشته باشد نیز گفت: بیشترین فعالیت ما در حوزه معرفی و شناخت این هنرمندان و آثارشان است و همچنین می توانیم فضایی برای نمایش آثار آنها و معرفی ایجاد کنیم.