کتابخانه های تاریخی | حسی متفاوت از سفر در دل کتاب های قدیمی

هر شهر و کشوری در روی این کره خاکی برای خود اسناد و کتاب هایی با ارزش و مهم دارد که نگهداری از آن ها یکی از مهم ترین وظیفه دولتمردان می باشد. امروزه در اکثر شهر های جهان شاهد کتابخانه هایی هستیم که هر کدام به نحوی دارای زیبایی و اسناد و نوشته های مهم و قدیمی و یا حتی جدید می باشند. قرار گرفتن نسخه های تاریخی و قدیمی در کنار مدرن ترین و به روزترین نوشته ها در یک مکان، پارادوکس زیبایی را به وجود آورده است که هر نوع انسانی با هر نوع ذوق و سلیقه ای را به سمت خود جذب می کند. علاوه بر مهم بودن اسناد و کتاب های موجود، کتابخانه هایی یافت می شوند که از ادوار گذشته به یادگار مانده اند و علاوه بر تاریخی بودن بنا، تاریخی و قدیمی بودن نوشته ها نیز در آن ها به چشم می خورد که این دو ویژگی باعث می شود تا کتابخانه های تاریخی جهان از جاذبه های گردشگری نیز به شمار روند. اگر طرفدار بهترین کتابخانه های دنیا هستید، با ما در مجله گردشگری همگردی همراه باشید تا به اتفاق یکدیگر سری به بهترین کتابخانه های جهان بزنیم که در قرون وسطی ساخته شده اند و از آن زمان تاکنون قطب مهمی در بیان تاریخ و حوادث شهر و کشور خود می باشند.

کتابخانه های تاریخی احداث شده در قرون وسطی

اگر بخواهیم از قرون وسطی سخن به میان آوریم، باید گفت از قرونی بوده است که بیشتر چیزها در سطح ابتدایی خود بوده اند و پیشرفت زیادی در آن زمان دیده نمی شد. با این حساب این امر که کتاب ها برای تکثیر توسط دست نوشته می شدند و کاری بس سخت بوده است، بسیار منطقی است. نسخه هایی که این چنین با زحمت و سختی تکثیر و نوشته شده اند، مستحق بهترین نوع در نگهداری و حفاظت می باشند. با این حساب در ادوار دور که روش های نگهداری امنیت زیادی را با خود به دنبال نداشت، تنها کاری که برای این مشکل انجام می دادند این بود که کتابخانه هایی را احداث کنند و کتاب ها را توسط زنجیر هایی به قفسه ها متصل کنند که از دزدیده شدن مصون بمانند. افرادی که در آن زمان زندگی می کردند برای بهره بردن از این نسخه هایی که امروزه از تاریخی ترین و قدیمی ترین نوشته ها به شمار می آیند، به کتابخانه های تاریخی جهان مراجعه می کردند و در همان جا با همان زنجیر های همیشه متصل، به مطالعه و کسب علم و آگاهی می پرداختند. اگر بخواهیم به شرح بیشتر این زنجیر ها بپردازیم باید گفت که در این کتابخانه ها، زنجیر هایی که محافظ و وصل کننده کتاب های قدیمی و یا دست نویس به قفسه ها بودند، در اصل توسط حلقه هایی که قطر زیادی هم نداشتند به قسمتی از کتاب ها متصل بود. شاید برایتان جای سوال باشد که در این مکان تاریخی در گذشته چگونه با وجود زنجیر هایی نسخه ها را از قفسه ها برمی داشتند؛ در این مورد نیز باید گفت که در هنگام انتخاب این زنجیر ها، به طول آن ها بسیار توجه می شد و معمولا زنجیر های بلند را برای این کار برمی گزیدند. نکته دیگر در مورد این نسخه های قدیمی و تاریخی جدا کردن آن ها از زنجیرها بود که این کار فقط توسط کتابدار ها انجام می شد. نحوه متصل کردن این زنجیرها به گونه ای بود که استفاده از آن ها بسیار راحت بوده است.

کتابخانه کلیسای جامع هرفورد؛ بزرگ ترین کتابخانه زنجیری

در بالا سخن از کتابخانه های تاریخی جهان و زنجیری به میان آورده شد، بد نیست تا با بزرگ ترین مکان از بهترین کتابخانه های جهان در این نوع آشنا شویم. کتابخانه ای به نام کلیسای جامع هرفورد این لقب را در سراسر جهان از آن خود کرده است. موقعیت این کتابخانه تاریخی و قدیمی در شهر لندن به ثبت رسیده است که امروزه علاوه بر فعالیت این مکان در زمینه تاریخی، یکی از جاذبه های گردشگری لندن نیز به شمار می آید. این کتابخانه که در دل یک کلیسای پرقدمت به چشم می خورد، نوشته هایی را در خود جای داده است که در نوع دست نویس و موضوعات تاریخی خود بی نظیرند. در مورد سال احداث این کتابخانه که از بهترین کتابخانه های دنیا است، نیز می توان ادعا کرد که طبق آمار قدمت این مکان به 407 سال پیش باز می گردد. اگر به شهر لندن سفر کردید، حتما سفر خود را به هزارتوی نسخه های قدیمی زنجیر شده در این مکان تاریخی بکشانید تا سفر خود را راز آلود کنید.
برای شرح بیشتر نسخه های قدیمی این مکان تاریخی می توان گفت که با رفتن به این کتابخانه شاهد دو یادگاری باستانی خواهیم بود که ما را به سفر در زمان محکوم می کنند. این دو کتاب قدیمی در واقع انجیل هرفورد و دیگری کپی تاریخی هرفورد می باشد. برای آگاهی بیشتر از این دو نسخه باید گفت که اولی یعنی انجیل هرفورد قدمتش به 1238 سال پیش مربوط می شود که یکی از قدیمی ترین و با ارزش ترین نوشته های تاریخی محسوب می شود و در مورد خط به کار رفته در این کتاب باید به خطی با حروفی به نام آنگلوساکسونی اشاره کرد. در مورد کتاب دوم نیز می توان گفت که دیدن آن ما را به قرن 13 خواهد برد؛ درست زمانی که مناجات نامه های زیبایی در حال نوشته شدن بودند که این نوشته نیز قسمتی از آن مناجات نامه ها می باشد. اگر به دنبال قدیمی ترین و تاریخی ترین نسخه در این کتابخانه پر رمز و راز می باشید، به کتاب انجیلی که در بالاتر اشاره شد مراجعه کنید. ناگفته نماند که تنها این دو نوشته در این کتابخانه نیستند که از ارزش بالایی برخوردارند؛ چرا که کتاب هایی نظیر Hereford Breviary و انجیل وایکلیف نیز حال و هوای این مکان تاریخی را خاص و دگرگون کرده اند. وجود چنین نسخه های قدیمی در یک مکان باستانی، می تواند خالق ماهری در خلق تجارب و خاطرات جاودانه باشد.
گردشگرانی که به این کتابخانه مراجعه می کنند، تنها به بازدید از نسخه ها و نوشته ها محکوم نمی شوند. چرا که وجود اشیایی با ارزش و قدیمی در این مکان تاریخی بر طرفداران آن روز به روز افزوده است. در مورد این شی با ارزش می توان توصیفات زیر را ارائه داد:
این شی در اصل یک جعبه می باشد که از بلوط ساخته شده است. در این جعبه اشیایی نگهداری می شود که بنا بر عقاید بومیان متبرک و مقدس می باشند. این جعبه متعلق به فردی به نام کانن راسل بوده است. البته این جعبه از ابتدا به او متعلق نبوده و از خانواده ای دیگر به دست او رسیده است که افرادی که صاحب اصلی این جعبه بوده اند به خوبی از این جعبه طی سال های متوالی نگهداری کرده بودند. بسیاری از افراد اکنون با خواندن این مطلب کنجکاو شده اند که در این جعبه تاریخی چه چیزی می تواند وجود داشته باشد که انقدر با ارزش و پر طرفدار است؟ در جواب این افراد باید گفت که در این جعبه در واقع شرح مرگ و مراسم خاکسپاری فردی به نام توماس بکث توسط صفحاتی از جنس لعاب (لیموژ) و مس به چشم می خورد. این فرد در واقع بزرگترین اسقف کلیسایی به نام کانتربری بوده است.

فرانسیس تریگ؛ کتابخانه ای دیگر در نوع زنجیری

اگر به کشور انگلستان سفر کنید و از مردم این کشور در مورد اولین کتابخانه ای که تأسیس شد سوال کنید، بی شک نام این بنای تاریخی را خواهید شنید. این مکان لقب اولین کتابخانه ای که برای استفاده عموم مردم آزاد بود را به خود اختصاص داده است. برای درک موقعیت دقیق تر و بهتر این مکان باید گفت که شهری به نام گرانتام در همین کشور این کتابخانه قدیمی را در دل خود جای داده است و امروزه به یکی از بهترین کتابخانه های جهان و پرطرفدارترین کتابخانه های تاریخی تبدیل شده است. این کتابخانه قدیمی که قدمتش به سال 1598 باز می گردد، دارای ورودی های جدا از هم می باشد که هر کدام به بهترین نحو ممکن دسته بندی و فهرست بندی شده اند. اگر به دنبال آمار دقیق تر از این مدخل ها می باشید، می توان ادعا کرد که از 365 مدخلی که در این مکان به چشم می خورد، 285 تای آن ها زنجیرهایشان از بین رفته و 80 تا مدخل با زنجیر به چشم می خورد. در چندین سال پیش بخش هایی از این کتابخانه تاریخی و قدیمی بازسازی و ترمیم شده اند و از ابزار به روز در ترمیم آن استفاده کرده اند که این نیز خود نوعی تنوع و جاذبه به شمار می رود. کافی است تا سری به این مکان قدیمی از زیباترین کتابخانه های تاریخی جهان و در عین حال پر رمز و راز بزنید تا خود را در هزارتوی نوشته های باستانی و نایاب در سراسر جهان بیابید.

زوتفن؛ کتابخانه ای زنجیری با قدمت دیرینه

اگر برای سفر به دنبال مکان هایی با قدمت دیرینه و کتابخانه های تاریخی جهان می باشید، کتابخانه ای به نام زوتفن به این علاقه شما پاسخ خوبی خواهد داد. در مورد سال احداث این بنای تاریخی و قدیمی به 5 قرن پیش باید اشاره نمود. برای دیدن این مکان باستانی و نسخه های تاریخی اش کافی است تا خود را به کشور هلند برسانید. موقعیت دقیق تر آن نیز در شهری به نام زوتفن واقع در ایالتی به نام خلدرلاند گزارش شده است که هر ساله گردشگران زیادی از سراسر جهان برای بازدید از یکی از بهترین کتابخانه های جهان و این مکان پرقدمت به این ایالت سفر می کنند. این کتابخانه در دل کلیسایی قرار گرفته است که سال احداث آن به قرن 11 مربوط می شود. نام این کلیسای زیبا و قدیمی سنت والبرجیس می باشد. این کتابخانه یکی از بهترین کتابخانه های دنیا و از جمله مکان هایی است که از زمان احداثش تا به امروز تغییر زیادی نکرده است و نوشته ها و فضاها، حال و هوای خاص خود را از ادوار گذشته حفظ کرده است. با سفر به این شهر در واقع هم از کلیسایی پر قدمت دیدن خواهید کرد، هم از کتاب هایی زنجیر شده به میزهایی از جنس چوب. در سفر به هلند حتما بازدید از این مکان را در لا به لای دیگر جاذبه های گردشگری خود بگنجایند.

گرامر سلطنتی؛ کتابخانه ای زنجیری در دل یک مدرسه

یکی از بهترین کتابخانه های جهان که در این قسمت به شرح آن خواهیم پرداخت در اصل در دل یک مدرسه ساخته شده است که قفسه های قدیمی و باستانی اش به تنهایی یکی از زیباترین بخش های این کتابخانه به شمار می رود. در کشور انگلستان شهری به نام گیلفورد به چشم می خورد که میزبان این کتابخانه و نوشته های قدیمی می باشد. هر مکانی مدتی از زمان احداث تا امروزه خود را در اوج سپری کرده است و زبان زد عام و خاص بوده است. این کتابخانه قدیمی نیز از قرن 16 تا 218 سال پیش در اصل پذیرای با ارزش ترین مجموعه های خود بوده است. هنگامی که گردشگران به این مکان های باستانی سفر می کنند، اکثرشان به دنبال قدیمی ترین کتاب در کتابخانه های تاریخی جهان می باشند. اگر به این مکان سفر کردید و به دنبال قدیمی ترین نوشته بودید، در پی پیدا کردن کتابی با مشخصه سال نگارش 1480 باشید. پس از پیدا کردن این نسخه بی شک به شهر ونیز سفری خیالی خواهید داشت؛ چرا که یادگار نویسنده ای از ونیز می باشد. البته تنها این نوشته حال و هوای باستانی را به این مکان هدیه نداده است؛ چرا که وجود نوشته های دیگری از جمله کتابی با اصالت انگلیسی که توسط فردی به نام Wynkyn de worde اشاره نمود که لقب قدیمی ترین کتاب انگلیسی را به خود اختصاص داده است. قدمت نسخه مذکور نیز به سال 1500 مربوط می شود.

Biblioteca Malatestiana؛ کتابخانه ای زنجیری در صومعه

تا به این جا بهترین کتابخانه های جهان در مکان های مختلفی نظیر مدرسه و کلیسا بوده اند. کتابخانه ای که در این قسمت به توضیح آن خواهم پرداخت، خود را در دل یک صومعه قدیمی جای داده است. پس از تحقیق بر روی این کتابخانه نتایجی به دست آمد که حاکی از احداث آن در سال 1454 می باشد. موقعیت این کتابخانه قدیمی و تاریخی در کشور ایتالیا به ثبت رسیده است که برای بازدید از آن کافی است تا خود را به شهری به نام چزنا در این کشور برسانید. صومعه ای که میزبان این مکان تاریخی و با ارزش است، در اصل به فرانسیسکن ها تعلق دارد. اگر به ایتالیا سفر کردید، حتما بازدید و گشت و گذار در این بنای تاریخی از برترین کتابخانه های تاریخی جهان را در لا به لای دیگر جاذبه های این کشور قرار دهید تا از دیدن کتاب هایی با زنجیر های متصل به میز شیب دار نهایت لذت را ببرید. این زنجیر ها فرفوژه می باشند. قدم زدن در کتابخانه ای قدیمی از بهترین کتابخانه های دنیا در دل یک صومعه ای باستانی می تواند یکی از بهترین تجارب در زندگی باشد.

ویمبورن مینیستر؛ دومین کتابخانه بزرگ زنجیری

برای مقایسه از نظر بزرگی و وسعت کتابخانه های زنجیری و قدیمی، این کتابخانه در جایگاه دوم در بین بهترین کتابخانه های دنیا قرار دارد. جایگاه اول بهترین کتابخانه های جهان نیز که در بالاتر به آن اشاره شد، متعلق به کلیسای جامع هرفورد می باشد. اصالت این کتابخانه نیز انگلیسی می باشد. طبق آماری که از شمارش نسخه های موجود در این مکان تاریخی به دست آمده است، 150 جلد کتاب را در این مکان مشاهده خواهیم کرد که همه آن ها توسط زنجیر هایی به قفسه ها متصل شده است. قدمت این بنا نیز به سال 1686 مربوط می شود که از آن زمان تا کنون جایگاه خود را در وسعت و بزرگی حفظ کرده است و با وجود نوشته ها و سبک معماری جالب روز به روز بر طرفدارانش اضافه می کند.

جامع ولز؛ کتابخانه زنجیری دیگر در دل یک کلیسا

باز هم در این قسمت یکی از بهترین کتابخانه های دنیا را معرفی خواهیم کرد که خود را در آغوش یک کلیسای قدیمی جای داده است و نسخه هایی را در خود دارد که هر کدام از این کتاب ها طرفداران خاصی را به خود اختصاص داده اند. در مورد آمار و تعداد این کتاب ها می توان ادعا کرد که حدود 2800 نسخه را در آغوش خود کشیده است. قدمت نوشته هایی که در این مکان تاریخی به چشم می خورد همگی تقریبا به قبل از سال 1800 تعلق دارند که هر کدام در نوع خود بی نظیرند. با قدم زدن در دل این مکان قدیمی، موضوعات مختلفی نظیر الهیات، علم، تاریخ، طبابت و... توجهمان را به خود جلب خواهد کرد که همگی یادگاری هایی از دانشمندان و نویسندگان قدیمی می باشند و بازدید از آن ها در واقع بلیط سفر به سال های دور را برای ما صادر خواهد کرد. همان گونه که در دیگر کتابخانه های تاریخی جهان، قدیمی ترین کتاب را معرفی کردیم، در این مکان نیز به معرفی و شرح آن خواهیم پرداخت.
مجموعه کتابی به نام Pliny Naturalis Historiae در این بنای باستانی، لقب قدیمی ترین مجموعه را در هزارتوی دیگر مجموعه ها از آن خود کرده است. این کتاب که یادگاری از شهر ونیز می باشد، قدمتش به سال 1472 باز می گردد که با قدمت دیرینه خود حال و هوای این مکان را تحت تأثیر قرار داده است. چنان چه این مکان را مقصد مورد نظر در جاذبه های گردشگری خود قرار دادید، حتما از این نسخه و مجموعه کتاب دیدن کنید.
ناگفته نماند که تنها وجود این مجموعه شهرت این کتابخانه را از آن خود نکرده است؛ چرا که کتاب های قدیمی دیگری نظیر Vesalius De Humanis Corporis Fabrica نیز دز این مکان به چشم می خورند که طرفداران زیادی را تا به امروز جذب خود کرده اند. در مورد قدمت این نوشته باید گفت که در اصل یادگاری از سال 1555 می باشد. موضوعی که در این کتابخانه از بهترین کتابخانه های دنیا به چشم می خورد در اصل علم زیست شناسی را مدیون خود کرده است؛ به این دلیل که با توضیحات کامل و اساسی درباره آناتومی بدن انسان توانسته کمک شایانی را به دانشمندان و دیگر افراد فعال در این زمینه کند.
یکی دیگر از کتاب هایی که بر شهرت این کتابخانه افزوده و آن را تبدیل به یکی از بهترین کتابخانه های دنیا کرده است، اولین اطلس در جهان می باشد که تکمیل است. این کتاب با قدمت و ارزشمند که توسط فردی به نام آبراهام اورتلیوس نوشته شده است، امروزه از دسته کتاب هایی است که توانسته با وجود خود به یک مکان شهرت ببخشد. زبانی که در نوشتن این کتاب به کار گرفته شده، انگلیسی بوده است. سال تحریر و نگارش این کتاب قدیمی و تاریخی نیز در سال 1606 به ثبت رسیده است. این کتابخانه با این تفاسیر از جمله مکان هایی است که دیدن و پرسه زنی در آن یکی از بهترین خاطرات و تجربه ها در زندگی خواهد شد. پس بازدید از این مکان را در انگلستان هرگز از دست ندهید!

سخن آخر

همیشه گشت و گذار نباید در دل طبیعت و شهرهای مدرن باشد، گاهی اوقات چندین ساعت قدم زدن در یک مکان تاریخی و یا بهترین کتابخانه های جهان می تواند حال و هوایمان را کلی تغییر دهد و از یکنواختی روزمرگی و تفریحاتمان بکاهد. یکی از این مکان هایی که می تواند سفر و گشت و گذار ما را راز آلود کند، کتابخانه هایی است که در سال های دور احداث شده و از آن زمان تا به امروز توانسته گردشگران بسیاری را به خود اختصاص دهد. سپری کردن یک روز یا حتی ساعاتی از یک روز در لا به لای هزاران کتاب زنجیر شده و زنجیر نشده، قدیمی و باستانی، سالم و یا حتی تخریب شده می تواند حس خوبی را به هر انسانی با هر ذوق و سلیقه ای منتقل کند. برای یکبار هم که شده، پرسه زنی در هزارتوی نوشته های قدیمی را در دیگر برنامه های سفر خود بگنجانید تا از حال و هوای حضور در آن شگفت زده شوید!!