خوراک های محلی حلقه مفقوده گردشگری استان اردبیل هستند

ایرنا/ براساس آخرین خبرهای بدست آمده، خوراک های محلی حلقه مفقوده گردشگری استان اردبیل هستند.

اگرچه خوراک و غذا از گذشته های دور از انگیزه های سفر بوده اند، اما این امر در سالهای اخیر زیر عنوان صنعت گردشگری با نام گردشگری خوراک رونق و جایگاه خاصی پیدا کرده است.

استان اردبیل هم با وجود تاریخ و فرهنگ غنی در کنار تنوع اقلیمی ظرفیت قابل توجهی در زمینه خوراک های بومی محلی دارد و غذاها و نوشیدنی های رایج آن مانند سفره ای رنگارنگ از شمال تا جنوب آن گسترده است.

برخورداری از ظرفیت حدود 100 نوع غذا و نوشیدنی در بسیاری نقاط استان خود به تنهایی عاملی برای جذب گردشگر بوده است در کشورهای پیشرو در صنعت گردشگری در این زمینه برنامه ریزی و سرمایه گذاری قابل توجهی صورت گرفته است اما به اذعان کارشناسان و گردشگران، استان اردبیل به وجود ظرفیت های قابل توجهی که دارند از منابع و مزایای این نوع از گردشگری بهره کافی نبرده است.

گردشگری خوراک در واقع زنجیره ای عظیم از خدمات را شامل می شود که یکی از مراحل مقدماتی رونق آن، ثبت ملی نمونه های واجد پیشینه تاریخی بشمار می رود و در این راه گامهایی نیز از سوی دستگاه های ذی ربط برداشته شده است.

ثبت خوراک ها البته دشواری ها و پیچیدگی هایی دارد، چرا که دسترسی به سابقه تاریخی آنها برخلاف بناها به سادگی امکان پذیر نیست اما این امر مقدمه کار است و برای جای دادن خوراک های بومی در سفره گردشگران و در نهایت رونق گردشگری خوراک گام های دیگری هم باید برداشته شود.

با این وجود کار در استان اردبیل در مراحل ابتدایی در جریان است و تاکنون خوراکهایی مانند قوورما، گیلدیک آشی، قره شیقالات، روسته، خشیل، دوشاب حالواسی، یارما شیله سی، زنجفیل حالواسی، ساج ایچی/قاتق شورباشی، سوتدی پلو، چگوری، چیغیرتما، مشکوفی، باسدیرما پلو، کته نان با سبزیجات، پیچاق قیمه، قره حالوا، قیماق، هدیک آشی/دیشلیق، فطیر، قوروت، آیران آشی و اوماج آشی در فهرست میراث ناملموس ملی ثبت شده است.

پرونده چند خوراک دیگر مانند بایرام یومورتاسی، نخود قورماسی، خینگل، خشیل و ایمام آشی در دست تهیه است اما در حال حاضر آش دوغ، حلوا سیاه، پیچاق قیمه و عسل جز معدود خوراکی هایی هستند که به صورت عمده به مسافران داخلی و گردشگران خارجی عرضه می شوند و کسانی که به اردبیل سفر می کنند، تجربه ای در مورد انواع خوراک های متنوع استان ندارند.

عدنان حدیدییکی، از مسافرانی که نوروز امسال برای نخستین بار به اردبیل سفر کرده بود، پیرامون اینکه خوراک های محلی حلقه مفقوده گردشگری استان اردبیل هستند، گفت: بازدید از آثار تاریخی مهم در کنار طبیعت زیبای منطقه تجربه ای خوشایند بود. با این وجود در بحث غذا احساس کردم استان اردبیل از سایر نقاط عقب مانده است و رستورانهای معدودی پیدا می شوند که خدمات با کیفیت و استانداردی به گردشگران ارائه کنند.

وی پیرامون اینکه خوراک های محلی حلقه مفقوده گردشگری استان اردبیل هستند، بیان کرد: رستورانهای فعال و خوب موجود هم بیشتر به عرضه غذاهایی می پردازند که در سایر نقاط کشور هم در دسترس است و در این میان خبری از غذاهای بومی محلی استان نیست.

یکی دیگر از مسافران استان اردبیل در این زمینه اظهار کرد: تعداد زیاد مراکز عرضه غذاهای فوری و کبابی ها در منطقه توی ذوق می زند؛ باید برای هر ذائقه ای آمادگی ارائه خدمات وجود داشته باشد اما در اردبیل چنین نیست.

شکیبا هاشمی افزود: علت سفر افراد به سایر نقاط آشنایی از نزدیک با آداب، رسوم، فرهنگ و تاریخ مقصد است که غذا هم جزوی از آن محسوب می شود؛ اما در استان اردبیل این مساله نادیده گرفته شده است.

وی با اشاره به سفر خانوادگی خود به استان اردبیل اظهار کرد: منزل یکی از اقوام میهمان هستیم و شرایط چنان است که در این چند روز جز آش دوغ، حتی یکبار هم طعم غذاهای بومی را نچشیدیم و بیشتر غذاهای سرو شده مشابه با سایر نقاط بود؛ درحالیکه به عنوان یک فرد اصالتا اردبیلی میدانم این منطقه چه سفره رنگارنگی از تنوع غذایی دارد.

مسافری دیگر گفت: چندین بار به استان اردبیل سفر کردم و در خانه دوستان و آشنایان غذاهای محلی را خوردیم و لذت بریم اما این تجربه برای همه مسافران امکان پذیر نیست.

میلاد فعال افزود: تجربه سفر به نقاط مختلف کشور دارم و جز چند استان مانند هرمزگان و گیلان که در آنها میتوان غذاهای محلی را در دسترس یافت، در نقاط دیگر شرایط از این نظر خوب نیست و در بهترین شرایط تنها چند نوع غذای انگشت شمار محلی عرضه می شود.

وی بیان کرد: همه ذائقه ها یکسان نیست و شاید عده ای مایل به استفاده از غذاهایی مانند چلوکباب یا پیتزا باشند اما به هر دلیل مسافری شاید بخواهد غذاها و نوشیدنی های بومی یک منطقه را امتحان کند که باید این امکان نیز برای این افراد فراهم شود که در حال حاضر چنین امکانی در نقاطی مانند اردبیل نداریم.

جای خالی غذاهای بومی در منوی رستوران ها

معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان هم با تاکید بر لزوم احیای مکتب مطبخ اردبیل در این زمینه گفت: جای خالی غذاهای بومی محلی در منوی رستورانهای استان بویژه در شهرهای گردشگرپذیر مانند اردبیل خالی است.

صغری فرشی افزود: بیشتر رستوران ها و غذاخوری های استان اردبیل غذاهای بومی و محلی را در منوی غذایی خود جای ندادند، درحالیکه همین می تواند در جذب بیشتر مسافر و گردشگر موثر باشد و باید مورد توجه فعالان این بخش قرار گیرد.

وی بیان کرد: نقطه آغازین این حرکت با پیشنهاد معاونت گردشگری و توسط هتل لاله سرعین انجام گرفت که در آن برای میزبانی از میهمانان 2 رویداد مهم بین المللی (کنفرانس گردشگری سلامت کشورهای عضو اکو و مسابقات لیگ والیبال ملت ها) غذاهای بومی در منوی این هتل قرار گرفت.

معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اضافه کرد: غذاهایی مانند پیچاق قیمه، سوتلی پلو با خرما، قیساوا، یارما آشی و اوماج آشی از غذاهای بومی استان بشمار می رود که جای خالی آنها در منوی غذای رستوران ها محسوس است.

وی اظهار کرد: در این راستا برگزاری جشنواره های متعدد به منظور معرفی غذاهای استان اردبیل در سطح ملی برنامه ریزی شده که از جمله جشنواره آش نیر در منطقه نمونه گردشگری بولاغلار با هدف معرفی قابلیت های استان های مختلف بویژه اردبیل در بخش آش و غذاهای سنتی است.

فرشی با اشاره به شناسایی ده ها غذای سنتی در شهرهای مختلف استان تشریح کرد: با توجه به طولانی بودن سرما در این منطقه بخش عمده غذاها از گذشته در آب و هوای سرد مورد استفاده قرار میگرفت که بخشی فراموش شده و بخش دیگر هم به دلیل استفاده از غذاهای فوری کمتر مورد استفاده قرار میگیرد.

وی یادآورشد: گردشگری غذا در راستای ترویج سلامتی و معرفی الگوی صحیح تغذیه انجام می شود علاوه بر این گردشگری غذا جاذبه گردشگری است که می تواند ماندگاری مسافران را در استان افزایش دهد.

معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اردبیل ادامه داد: بر این اساس برنامه های پیش بینی شده در نیمه دوم سال با محوریت زمستان بیدار فرصتی برای معرفی جاذبه های گردشگری غذا فراهم خواهد ساخت و در قالب جشنواره زمستانی و سایر رویدادها میتوان توانمندی اردبیل در حوزه گردشگری غذا را معرفی کرد.

وی تشکیل کمیته ای به منظور مطالعه و معرفی غذاهای سنتی را یادآور شد و با اشاره به ضرورت برندسازی در حوزه گردشگری غذا با مشارکت بخش خصوصی گفت: به منظور معرفی غذاهای سنتی از ظرفیت رستوران ها و غذاخوری های سنتی استفاده خواهد شد.

ضرورت گذر از گردشگری غذا به خوراک

رئیس گروه تبلیغات و بازاریابی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اردبیل نیز با اشاره به وجود 2 هزار و 500 غذای سنتی و بیش از 100 نوع نوشیدنی در نقاط مختلف کشور گفت: تنها حدود 800 مورد در کتاب های آشپزی و مقالات تحقیقی مرتبط درج شده و هموطنان تنها با حدود 20 تا 30 مورد آنها آشنا هستند.

روانبخش نایب پاشایی افزود: یکی از عوامل این شرایط به خانواده ها باز می گردد؛ چرا که امروزه مشغله کاری موجب شده تا بسیاری از غذاهای آرام پز از میان برود و افراد برای پخت غذا زمان کافی نگذارند و به تدریج خوراک ها فراموش شود.

وی تشریح کرد: غذاهای سنتی که در شمال تا جنوب استان اردبیل طبخ می شود، ارزش بسیاری دارد اما گردشگری خوراک در استان مقوله ای شناخته نشده است و از همین رو از چند سال گذشته اقدامی در سازمان میراث فرهنگی با عنوان تهیه اطلس گردشگری خوراک آغاز شده است.

رئیس گروه تبلیغات و بازاریابی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اردبیل به تفاوت های گردشگری خوراک و غذا اشاره و اظهار کرد: در گردشگری غذا، گردشگر داخلی در هتل یا اماکن اقامتی می ماند اما در رستوران غذا می خورد و 10 تا 15 درصد هزینه سفرش را به غذا اختصاص میداد.

وی اضافه کرد: در چند سال اخیر اما عنوان گردشگری خوراک مطرح شد که در قالب آن دیگر تنها خوردن غذا مطرح نیست و حتی بازدید از مزرعه های گردشگرپذیر، آموزش آشپزی و مشارکت در نحوه پخت را نیز شامل می شود.

نایب پاشایی بیان کرد: انواع چاشنی و ادویه، نوشیدنی، دمنوش و گرمنوش نیز در این تعریف جدید جزوی از گردشگری خوراک بشمار می آید که به چند بخش تقسیم می شود.

رئیس گروه تبلیغات و بازاریابی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اردبیل افزود: در این چارچوب میتوان تورهایی برای گردشگران داخلی و خارجی تحت عنوان مشارکت در آموزش غذاهای سنتی به استان اردبیل جذب کرد یا تورهایی طبیعت گردی برگزار و نحوه پخت برخی غذاها را در قالب آن آموزش داد.

وی گفت: حتی گردشگران را میتوان در آموزشگاه ها یا خانه های روستایی در تهیه و خرید مواد اولیه ارگانیک خوراک ها نیز مشارکت داد و با این روش هدف و مقصد جدید گردشگری برای استان اردبیل تعریف کرد؛ این شیوه باید تغییر یابد تا در گردشگری خوراک به موفقیت برسیم.

آموزش گروه های هدف، پیش نیاز رونق گردشگری خوراک

رئیس گروه تبلیغات و بازاریابی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اردبیل آب و هوا، تولیدات کشاورزی و دامی و فصول را عوامل تاثیرگذار در تهیه انواع خوراک عنوان کرد و افزود: گردشگری خوراک نیازمند آموزش است اما در این زمینه کم کار شده و باید در رستوران ها، تاسیسات گردشگری و واحدهای بومگردی روستایی مورد توجه باشد.

وی بیان کرد: برگزاری رویدادهای جذاب مرتبط با گردشگری خوراک شامل پیش غذا، غذا، پس غذا، ادویه و چاشنی، دمنوش و نوشیدنی های سرد در سطح ملی و بین المللی می تواند موجب آشنایی بیشتر مردم با این خوراک ها شود.

نایب پاشایی با بیان اینکه کمیت و کیفیت غذاهای سنتی نیاز به بازنگری دارد، گفت: با گذر زمان تا حدودی ذائقه ها تغییر کرده و در مرحله بعد سفره آرایی و تزیین غذا از اهمیت ویژه ای برخوردار است تا خوراک ها مطابق با ذائقه گردشگران داخلی و خارجی به شکلی موفقیت آمیز ارائه شود.

وی ادامه داد: پس از این مراحل نوبت ورود خوراک های سنتی به منوی رستوران ها و تاسیسات گردشگری است؛ در حال حاضر اگر گردشگری خارجی از شمال تا جنوب ایران سفر کند، تنها تعداد معدودی غذا در منوها به چشمش می خورد که جای تاسف دارد.

رئیس گروه تبلیغات و بازاریابی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اردبیل اظهار کرد: برگزاری تورهای گردشگری تخصصی خوراک و تبلیغات مناسب بر روی تورها و خوراک ها و رویدادها در سطح استانی، ملی و بین المللی باید گسترش یابد و در مرحله آخر پس از معرفی خوراک ها بومی و تسهیل دسترسی برای تهیه مواد اولیه یا خرید خود آن، میتوان علاوه بر هتل ها و رستوران ها، بازارچه های خیابانی و ایستگاه های شکم گردی راه اندازی کرد تا افراد با طعم های سنتی آشنا شوند.

وی تاکید کرد: ممکن است در ابتدای راه مشکلاتی وجود داشته باشد، اما این امر در نهایت با استقبال مسافران داخلی و گردشگران خارجی روبرو خواهد شد؛ چون خوراک بخش مهمی از صنعت گردشگری را به خود اختصاص می دهد و توجه به همین موضوع می تواند موجب افزایش ماندگاری مسافران شود.

نایب پاشایی برندینگ را نیز مساله ای مهم دانست و گفت: آشپزی ایرانی در دنیا سبکی منحصر بفرد است و سرآشپزهای خوب و معروفی در ایران داریم که شناخته شده نیستند، درحالیکه برندینگ در دنیا از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

وی تصریح کرد: ریشه همه این مسائل به آموزش بازمی گردد و اصلاح شرایط به عزم ملی نیاز دارد و باید مردم و مسئولان دست به دست هم دهند تا به تدریج شاهد تغییرات مثبت و ملموسی باشیم.