سنگ نگاره آنوبانی نی نشانی از اصالت و تاریخ کهن سرپل ذهاب است

خبرگزاری مهر/ براساس آخرین گزارش های بدست آمده، سنگ نگاره آنوبانی نی نشانی از اصالت و تاریخ کهن سرپل ذهاب است.

سرپل ذهاب یکی از شهرهای مهم استان کرمانشاه و در فاصله 140 کیلومتری کرمانشاه قرار دارد و مردم این شهر کرد هستند و به زبان کردی سخن می گویند و این شهر تاریخی با قدمتی چند هزار ساله و دارای آثاری باستانی است که نشان از آبادانی در روزگار گذشته را دارد و در کتب تاریخی آمده که سرپل ذهاب یکی از پایتخت های زمان مادها بوده است.

وجود آثار تاریخی دوران پارینه سنگی و نوسنگی و هزاره های پیش از میلاد و دوران پیش از اسلام و پس از اسلام و آثاری از دوران ماده ها، ساسانیان، ایلخانان و وجود خانه ها و پل های تاریخی و غارها و قلعه ها و گوردخمه های و محوطه ها و نقش برجسته های تاریخی شهرستان سرپل ذهاب‏ نشان از تاریخ کهن این سرزمین است.

از آثار باستانی و دیدنی شهرستان سرپل ذهاب میتوان به نقش آنوبانی نی که کهن ترین کتیبه سنگی آسیا است و دکان داوود، طاق گرا، قلعه گبری، آرامگاه احمد بن اسحاق، سراب گرم، آبشار پیران و ده ها اثر باستانی، تاریخی و آثار دیدنی و جاذبه های گردشگری این شهرستان اشاره کرد.

گستردگی بازه تاریخی آثار باستانی در سرپل ذهاب به روشنی گویای تداوم تمدن در این شهر در طول تاریخ است که اصالت و فرهنگ دیرینه این سرزمین را بازگو می کند.

سرپل ذهاب، شهری دارای تاریخ کهن و آثار تاریخی چند هزار ساله

سرپل ذهاب یا سرپل ذهاو در طول تاریخ کهن خود با اسامی مختلفی شناخته شده از جمله پاتیر که مربوط به دوران لولوبی ها و مادها است و نیز حلوان که بیش از بقیه نام ها معروف است و برخی این اسم را برگرفته از اسم رود گذرنده از این شهر (الوند) می دانند. آشوری ها از این شهر به نام کالمانو یاد کرده اند و در زمان ساسانیان این ناحیه استانی به نام خسرو شادفیروز بوده و در کتابهای تاریخی و جغرافیا، ذهاب را به صورت زهاو نگاشته اند و آن را مرکز ناحیه حلوان معرفی کرده اند.

در دوران خلفای عباسی این ناحیه تابع حکومت بغداد بود ولی بعدها به استثنای دوران زندیه و قاجاریه که توسط پادشاهان عثمانی اداره میشد همیشه جز قلمرو ایران بوده است. حلوان شهر مهم ساسانی ها و پایتخت 156 ساله بنوعنازیان است و ابن خلدون قدیمی ترین آثار تمدن آسیا را در این شهر مشاهده کرد و راویلینسون آن را یکی از هشت شهر باستانی دنیا می داند.

از آثار تاریخی برجسته سرپل ذهاب سنگ نگاره آنوبانی نی است، سنگ نگاره یا نقش برجسته آنوبانی نی یکی از نقش برجسته های متعلق به یکی از چهار عنصر قومی زاگرس نشین در هزاره سوم پیش از میلاد به نام لولوبیان است که پیش از آریایی ها در این محل سکونت داشتند.

نقش برجسته آنوبانی نی در 120 کیلومتری کرمانشاه و در شهر سرپل ذهاب قرار دارد و در حدود 2 هزار و 300 سال پیش از میلاد تراشیده شده است.

نوشته نقش برجسته آنوبانی نی نشان می دهد که لولوبیان در نیمه دوم هزاره سوم قبل از میلاد دارای دولتی بوده و در نتیجه جامعه ای طبقاتی داشتند ولی چنانکه از منابع آشوری برمی آید، علائم تأسیس و قوام دولت در قبایل مذکور فقط در آغاز هزاره اول قبل از میلاد مشاهده شده است.

لولوبیان یا لولویان قومی باستانی در ایران بودند که از حدود چهار هزار سال پیش از میلاد در سرزمینی واقع در استان کرمانشاه و قسمت هایی از کردستان و آذربایجان سکونت داشتند و بیش از دو هزار سال در این نواحی می زیسته اند.

قبایل لولویی بخش وسیعی از کوه ها و کوهپایه ها را از قسمت علیای دیاله تا دریاچه ارومیه را تحت اشغال خود داشتند و محل تمرکز اصلی لولوبیان در استان کرمانشاه بود.

معروفترین پیشوای لولوبیان، شاه آنوبانی نی بوده و نقش برجسته آنوبانی نی در سرپل ذهاب واقع در استان کرمانشاه پرده ای است که در آن سردار در برابر شاهی ایستاده و پشت سر شاه ستاره ایشتار می درخشد که نشان می دهد ایشتار او را در مقابل دشمنان پیروزی داده و شاه پای خود را بر بدن دشمن مغلوب نهاده است و کمان و تبرزینی به دست دارد و سردار با طنابی 2 اسیر را در بند نگه داشته و در دست دیگر حلقه ای که نشان حکومت و قدرت است به دست گرفته است.

آنوبانی نی، کهن ترین کتیبه سنگی

آنوبانی نی از قدیمی ترین سنگ نبشته های ایران با قدمتی حدوداً چهار هزار و 800 سال است و این نقش برجسته پرده ای است که در آن شاه در برابر ایزدبانو ایشتار ایستاده و پای خود را بر بدن دشمن مغلوب نهاده و ملکه حلقه ای به دست دارد و به دست دیگر طناب یا زنجیری گرفته و2 اسیر از بینی در بند هستند و علاوه بر شاه و ملکه، 9 اسیر برهنه نیز در تصویر قابل مشاهده است.

این سنگ نگاره در سینه کوهی به بلندای 35 متر منتسب به پادشاه لولوبی است که پای چپ را بر روی پیکر اسیری گذاشته و از ایزدبانوی اینانا 2 اسیر دیگر را میگیرد.

در این تصویر صور 6 اسیر دیگر هم کنده کاری شده و سنگتراشی بخش پایین که دربردارنده تصویر اسیران است همگی برهنه نشان داده شده اند و درحالیکه دست هر کدام از پشت بسته است از چپ به راست پشت سر پادشاهی که تاج بر سر دارد، مشابه با کلاه مادی های شرقی و پارسیانی که حدود هزار و 500 سال بعد به حکومت رسیدند و در حرکت است.

در زیر این صحنه هم سنگ نگاره ای که نشانگر پیروزی آنوبانی نی است، تراشیده شد و این اثر مربوط به قرن 22 پیش از میلاد که شباهت بسیاری به سنگ نگاره مشهور نارام سین آکدی دارد از لحاظ تاریخی با فاصله نزدیکی با آن پدید آمده و ممکن است پس از تضعیف قدرت نارام سین و فرزند وی شارکالی شاری توسط حاکم لولوبی پدید آمده باشد.

نام آنوبانی نی آکدی بوده و نوشته مربوط به سنگ نگاره نیز به زبان آکدی است و در نتیجه این گمان وجود دارد که حاکم مزبور ممکن است یک حاکم دست نشانده آکدی باشد و اینکه نام محل سنگ نگاره به صراحت ذکر شده و به ظاهر نشان می دهد که این محل در مرکز متصرفات آنوبانی نی نبوده و شاید صحنه پیروزی یا مرز متصرفات وی بوده است.

این اثر به سنگ نبشته بیستون که در حدود 2 هزار سال پس از آن ساخته شده شباهت دارد و به عقیده برخی محققان داریوش بزرگ سنگ نبشته بیستون را با الهام از این اثر ساخته است.

2 نفر از اسیران که بزرگتر از سایر اسیران تصویر شده اند در پشت الهه اینانا (ایشتار) قرار دارند و دیگر اسیران در صف زیرین قرار گرفته اند و همگی برهنه که دستانشان از پشت بسته شده است و در زیر پای پادشاه اسیری دیگر لگدکوب شده و کتیبه ای به زبان اکدی با این مضمون نقل شده و این اثر در شهر سرپل ذهاب در ارتفاع 16 متری و بر صخره ای به نام میان کل قرار دارد.