کلیسای سرکیس مقدس تهران؛ عبادتگاهی امن برای ارامنه پایتخت

با وجود اینکه اکثریت ملت ایران شیعه هستند، اما اقلیتهای دیگر مذهبی نیز در ایران وجود دارند. مسیحیان یکی از این اقلیتها بوده که اکثرا ترجیح می دهند که در کنار هم در محله های خاص خود زندگی کنند. کلیساها محل عبادت این مردم دوست داشتنی بوده و یکی از کلیساهای محبوب آنان، کلیسای سرکیس مقدس تهران هست. کلیسای سرکیس مقدس در تهران با هزینه شخصی مارکار سرکیسیان، فردی خیر از ارامنه مقیم ایران در خیابان کریم خان زند ساخته شد. شروع ساخت این بنا مربوط به سال 1343 بوده و در سال 1349 افتتاح شد. با ما در این مقاله جذاب و خواندنی همراه شوید تا شما را علاوه بر معماری و تاریخچه، از ساعات بازدید از کلیسای سرکیس مقدس آگاه کنیم.

علت نامگذاری

سرکیس مقدس از قدیسان کلیسای حواری ارمنی در اوایل سده چهارم میلادی بود. سرکیس مقدس از سرداران ارتش روم نیز بود که به علت اینکه مذهب مسیح را داشت، تحت تعقیب قرار گرفت. سرکیس به همراه پسرش ماردیروس گریخت و به ارمنستان پناه برد. در آن زمان تیران پادشاه ارمنستان بود. تیران تحت فشار امپراطوری روم قرار گرفت و ناچار به اخراج سرکیس و پسرش از ارمنستان شد. آن دو از ارمنستان رفته و به خدمت شاپور دوم که آن زمان با کوشانها در جنگ بود، درآمدند.

شاپور از خدمات سرکیس مقدس و پسرش بسیار راضی و خرسند بود، اما حسودان بدنظر به سرکیس و پسرش اتهام تبلیغ مسیحیت در بین سپاهیان را زدند. پس، شاه دستور قتل سرکیس و پسرش و همچنین جمعی دیگر از سپاهیان را صادر کرد. مردم ارامنه برای زنده نگه داشتن یاد سرکیس، در تقویم خود روزی را به او اختصاص داده اند و جوانان ارامنه نیز در این روز برای او مراسم خاصی را برگزار می کنند. نام این کلیسا را نیز به احترام سرکیس مقدس به این نام می خوانند.

معماری

بنای کلیسای سرکیس مقدس در تهران دارای طول 36/5 متر و عرض 17/8 متر هست. پلان بازیلیکا در آن تک ناوی بوده و بر روی صفحه ای با ارتفاع کم بنا شده است. کلیسا از داخل به شکل صلیب بوده و دیوارهای خارجی با سنگ مرمر سفید رنگ آذین شده اند. مهندس آفتاندلیاس در طراحی این بنا از معماری قرون وسطی و عصر جدید در ارمنستان پیروی کرد، اما او با جسارت تغییراتی را نیز در این دو نوع معماری ایجاد کرده است. آفتاندلیاس گنبدی را برای کلیسا ساخت که ظاهرا هیچ تکیه گاهی نداشته و معلق به نظر می رسد. نوع ساختمان در اینگونه بناهای کوچک اجازه داشتن گنبد را از آنها می گیرد، اما آفتاندلیس با تاثیر از معماری کلیساهای تک ناوی و آمیختن آن با معماری بناهای گنبد دار، کلیسا را با گنبدی بزرگ آذین نمود.

محراب کلیسا

محراب کلیسای سرکیس به صورت نیم دایره بوده و در نیمه شرقی کلیسا بنا شده است. کف محراب بالاتر از کف صحن کلیسا بوده و دارای سه نورگیر است. در دو طرف محراب، امانت خانه ها قرار دارند که هر کدام دارای نورگیرهایی کوچک هستند. امانت خانه ها علاوه بر در ورودی، ورودی مجزایی نیز به سمت محوطه بیرون دارند. نقاشی هایی که دیوارهای محراب را آذین نموده اند، برگرفته از کتاب مقدس هستند.

بزرگداشت نسل کشی ارامنه

در کلیسای سرکیس مقدس تهران بنای یادمانی برای نسل کشی ارامنه از جنس سنگ مرمر سفید ساخته شده است. بلندی این بنا سه و نیم متر بوده که بر پایه ای از جنس همان سنگ مرمر به ابعاد 162 در 77 سانت و به ارتفاع 82 سانت قرار دارد. روی پایه یادمان کتیبه ای قرار گرفته که 77 سانت پهنا و 66 سانت بلندی دارد. بر روی کتیبه به خط خوش نستعلیق فارسی نوشته شده است: یادبود شهدای ارامنه و زیر آن به زبان ارمنی نوشته شده است: 24 آوریل 1915. این بنای یادبود در تاریخ 1352/02/13 خورشیدی و در پنجاه و هشتمین سالگرد نسل کشی ارامنه رونمایی شد.

نقش صلیب روی این بنا نماد مسیح و نشانگر شهادت و خیزش است، دیگر نقش ها نیز روحیه آزادی خواهی، پایداری، پایبندی و ایمان به دین و اعتقاد به پیروزی حتمی حق را بیان می کنند. تمام این نمادها و این بنا نشانگر ایمان ارامنه به حق و حقیقت هستند. ارامنه در ایران و در کشور خودشان به راحتی و آرامش زندگی کرده و در این کلیساها به عبادت مشغول می شوند. این اتفاق در زمان جنگ جهانی اول توسط دولتمردان عثمانی و رهبران قیام ترکان صورت گرفت. این کشتار بسیار بزرگ و غم انگیز بود و با نام هولوکاست ارامنه نیز از آن یاد می شود. در کنار بنای یادبود، مقبره اسقف آرداک مانوکیان که خلیفه پیشین ارامنه مقیم تهران بود، قرار دارد و از طرف ارامنه تقدیس می شود.

اطلاعات کلی

آدرس کلیسای سرکیس مقدس: خیابان کریم خان زند، ابتدای خیابان نجات اللهی

شماره تلفن کلیسای سرکیس مقدس: 02188901634

ساعات بازدید از کلیسای سرکیس مقدس: همه روزه از ساعت 13 الی 16