ماجرای شی محراب مانند در دل آبهای خلیج فارس چه بود؟

ایسنا/ بدنبال آخرین اخبار واصله، این پرسش مطرح می گردد که ماجرای شی محراب مانند در دل آبهای خلیج فارس چه بود؟

همه چیز از یک غواصی شروع شد، وقتی مربی غواص و شاگرد او که از قضا باستان شناس هم بود برای تمرین به دل آبهای خلیج فارس در محدوده قشم زدند و با شی محراب مانندی مواجه شدند که بواسطه قرار گرفتن آن روی تکه های مرجانی ته دریا و لایه های جرم و جلبک های پوسته شده روی آن احتمال قدیمی بودن برایشان مطرح شد.

با طرح این احتمال که چنین شی در خلیج فارس می تواند یک شی نویافته باشد که نیاز به بررسی های طولانی مدت دارد و بدون هیچ اظهارنظر رسمی درباره قدمت این شی ، خبر آن به نقل از سمانه لشگری، دانش آموخته باستان شناسی که آن را به چشم دیده و روی آن انجام بررسی داده بود و به گفته خودش، با پیگیری هایی که از منطقه آزاد قشم و میراث فرهنگی انجام داده بود و هیچ کدام از این دو دستگاه آن را آشنا نمی دیدند، منتشر شد.

بعد از انتشار این خبر، اسنادی از ساخت این شی در سال 92 توسط یک جانباز در استان هرمزگان منتشر شد که حالا خودش هم معتقد است درباره آن درست اطلاع رسانی درستی انجام نشد. غواص یابنده این محراب می گوید این موضوع و همچنین سکوت مسئولان محلی موجب شد تا او آن را به عنوان یک شی نویافته معرفی کند. حالا با دو شخص مرتبط با این شی که یکی آن را ته دریا انداخته و دیگری آن را بالا آورده، گفت وگو شده و توضیح آنها درباره این شی محرابی شکل ارائه می شود.

سمانه لشگری، دانش آموخته کارشناسی ارشد باستان شناسی که بعد از دیدن این شی و بررسی های مورد نیاز و اطلاع رسانی به میراث فرهنگی قشم و مسئولان منطقه آزاد قشم، وجود آن را به عنوان شی ناشناخته در آبهای خلیج فارس خبری کرد، در توضیح جداگانه ای بعد از اعلام معاصر بودن این سازه که توسط اسماعیل دلشاد در سال 1392 ساخته شده گفت: ما غواصیم، در محوطه غواصی می کردیم که آن شی را به صورت اتفاقی دیدیم. ما باستان شناسان هر چه را می بینیم و فکر می کنیم که از نظر تاریخی اهمیت دارد، بررسی و در صورت رسیدن به قطعیتی نسبی، آن مورد را اطلاع رسانی می کنیم.

او پیرامون ماجرای شی محراب مانند در دل آبهای خلیج فارس چه بود؟ توضیح داد: با این وجود طبیعی است که وجود چنین شی برای افراد دیگری مانند من کنجکاوی برانگیزد. اولین کار این بود که تصاویر و فیلم هایی را که گرفته بودم به اساتید باستان شناس و غواص خود نشان دادم؛ اما هیچکس نمی دانست آن چیست. بعد از این قضیه من این گزارش را مکتوب کردم و با توجه به تصاویری که داشتم، با آقای دشتی زاده، رئیس میراث فرهنگی منطقه آزاد قشم و آقای زارعی، معاونت گردشگری میراث فرهنگی قشم ارتباط گرفتم، با آنها در جلسات حضوری صحبت کردم و عکس ها و فیلم ها کاملا مشخص و واضح بودند و تمام اطلاعات، سایز، متریال و... را گفتم. اما آنها گفتند نه چنین چیزی را تا کنون دیده اند و نه شنیده اند و درباره آن هیچ اطلاعاتی ندارند.

لشگری با اشاره به جست وجوهایی که در شبکه های جست وجوگر مانند گوگل داشته تا شاید بتواند قبل از رسانه ای کردن آن اطلاعاتی بدست آورد، اما تلاش هایش بی نتیجه بوده است، گفت: این قصور و کم کاری میراث فرهنگی و منطقه آزاد قشم است که هیچ نام و نشانی از این شی را در اختیار پژوهشگر قرار ندادند. در این شرایط من گزارش خود را مکتوب کردم، اقدامی که در باستان شناسی طبق چیزی که آموخته ام، یک شیوه کار درست و مناسب است. چون یک اثر را دیده ایم که ظاهرا قدمت دارد و هیچکس اطلاعی از آن ندارد و المان های موجود روی آن مذهبی و فرهنگی هستند که می تواند این مفهوم را برساند؛ در باستان شناسی مدرن دنیا، این اثر باستان شناسانه است.

او با بیان اینکه المان های قرار گرفته کنار یکدیگر روی این شی برای استادان او بسیار عجیب بوده، افزود: برخی المان های استفاده شده روی این شی اصلا عرف نبوده اند، مانند المانی که برای اسلام مشخص شده بود. معمولا زمانیکه بخواهیم برای نشان دادن شیعه المانی انتخاب کنیم از کلمات مقدسی مانند «الله» یا «علی» استفاده می کنیم، یا اگر قرار باشد طبق رسوم سنی گری کلمه ای استفاده شود، تصویر ماه کشیده می شود، اما در این شی طاق ضربی کشیده اند. در صحبت هایی که با رئیس پژوهشکده باستان شناسی داشتم، برای وی نیز بسیار عجیب بود که چطور چنین المان هایی کنار هم قرار گرفته اند.

او با اشاره به اینکه در فیلم های منتشر شده از سوی آقای دلشاد، فرم و شکل کامل مشخص نیست و همه تصاویر از کنار گرفته شده اند، بیان کرد در صحبت با اسماعیل دلشاد به وی اعتراض کرد که چرا هیچ خبر یا نکته درستی از اقدام وی منتشر نشده که وی نیز این اشتباه را متوجه مسئولان سابق منطقه آزاد قشم دانسته است.

اسماعیل دلشاد، مسئول سابق کمیته غواصی استان فارس که سال 1392 این شی را ساخته و در منطقه ای مشخص در آبهای خلیج فارس قرار داده است، گفت: بدنبال ایده ای که در ذهن خود داشتم، فکر کردم به واسطه آنچه در قرآن آمده که «ما کل حیات را از آب آفریدیم»، ادیان مختلف چطور می توانند دور یکدیگر نیایش کنند، آن هم با توجه به دیدی که در برخی از کشورهای اروپایی نسبت به دین اسلام بوجود امده است، با اجازه مراجع تقلید برای نخستین بار در تاریخ اسلام، نماز جماعت را در زیر آب برگزار کردیم که برای انجام این کار، نیاز به انجام اقداماتی بود.

او گفت: این محراب بعد از ساخته شدن در سال 1392، به وسیله جرثقیل تا پلاژ زیتون در منطقه منتقل شد و همان جا داخل آب قرار گرفت و جلو کلوب های غواصی نصب شد، به همین دلیل نیز به غواصان عضو این کلوب اطلاع دادیم که این محراب اینجاست، در آن زمان برخی از شبکه های خارجی و شبکه قرآن هم خبر آن را منتشر کردند.

دلشاد انجام این اقدامات را نخست ساخت محرابی با دو و نیم تن وزن دانست که نشان دهد نمایندگان چهار دین معرفی شده در قرآن کریم در کنار یکدیگر در حال عبادت هستند و توضیح داد: محرابی مشخص به شکل کره زمین و در وسط طرح ساخته و قرار شد تا نماد چهار دین معرفی شده در قرآن یعنی یهودیت، مسیحیت، دین زرتشت و اسلام در دو گروه سنی و شیعه را دور یک محراب جمع کنیم و آنها عبادت دینی خود را دور این محراب بجا آورند، به همین واسطه و در قدم دوم در مکاتبه با مسئولان این چهار دین از آنها خواستیم تا هر کدام یک نماینده معرفی کنند که این کار نیز انجام شد، بنابراین به نمایندگان معرفی شده در جزیره قشم آموزش غواصی دادیم.

او با اشاره به اینکه هر کدام از نمایندگان ادیان با پوشیدن ردای دین خود به زیر آب رفته و در محراب این جسم که در مرکز دایره قرار گرفته است، عبادت کردند، گفت: نماینده کلیمی ها کتاب تورات خود را که پرس شده بود، زیر آب برده و نماز خواند، نماینده مسیحی ها صلیب کشید و دعا کرد و نماینده زرتشتی ها نیز به روش خود و نماینده مسلمانان در دو بخش شیعه و سنی هر کدام به روش خود در زیر آب نماز خواندند.

دلشاد ادامه داد: هدف این بود که یک کار مذهبی انجام شود، سختی های زیادی برای اجرایی شدن این کار به ما وارد کردند، بخصوص مدیران منطقه آزاد سابق و دیگر مسئولان که هیچ همکاری با ما نداشتند و فقط برای اجرایی شدن کار سنگ اندازی کردند. در نهایت شاید به همین دلیل هم اطلاع رسانی درستی انجام نشد.