استانهای کویری موزه دار می شوند

خبرگزاری مهر/ براساس آخرین خبرهای بدست رسیده و گزارشات منتشر شده، استانهای کویری موزه دار می شوند.

ساخت موزه منطقه ای کویر بیش از یک دهه پیش از سوی وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به عنوان یک موزه مدرن و بزرگ در ابعاد منطقه ای در جنوب شرق کشور در دستور کار قرار گرفت.

این موزه قرار بود محل نمایش آثار تاریخی و فرهنگی و خصوصیات منطقه ای هفت استان کویری کشور باشد و مکان یابی اولیه آن خارج از شهر یزد در ورودی شمال شهر بود.

قرار بود این موزه با زیربنای 14 هزار متر طی دو تا سه سال به بهره برداری برسد تا محلی برای معرفی استان های کویری از لحاظ باستان شناسی، مردم شناسی و زیست محیطی باشد اما به نتیجه نرسید.

مکان یابی نادرست، دسترسی نامناسب، نبود آرامش و قرار گرفتن در مسیر آلاینده های استان از چالش هایی بود که باعث شد ساخت این موزه متوقف شود، چرا که همه موزه های منطقه ای در مرکز شهر با دسترسی آسان قرار دارند.

یزد خاستگاه یکی از 13 موزه منطقه ای کشور

بهرام رضایی، مدیرکل وقت اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان در همان سالها یعنی اوایل دهه 90 اعلام کرده بود که با توجه به اینکه براساس برنامه چهارم توسعه، 13 موزه منطقه ای و تخصصی در کشور به تصویب رسیده، موزه منطقه ای کویر هم در یزد احداث می شود.

این همان موزه ای بود که قرار بود در ورودی شمالی یزد در مسیر ترانزیتی اجرا شود و مطالعات آن در دو فاز تعریف و حتی فاز اول هم انجام شده بود و قرار بود بستری مناسب برای بازشناسی و یادآوری ابعاد هویت فرهنگی و تمدن ایرانی باشد. این همان موزه ای بود که قرار بود محل مطالعه و معرفی توانمندی ها و پتانسیل های فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی استان های حاشیه کویر باشد و ….

معرفی ظرفیت ایجاد این موزه

در همان سال مقاله ای با موضوع موزه منطقه ای کویر منتشر شد که در آن عنوان شده بود که با تنوع فراوان و موضوعات مختلف تخصصی و مردم شناسی در استان یزد، ظرفیت ایجاد موزه منطقه ای کویر در استان وجود دارد. در این مقاله ضمن معرفی کویر و جاذبه های آن به تشریح موقعیت استان یزد در منطقه کویری با در نظر گرفتن ویژگی های خاص طبیعی، تاریخی، فرهنگ و آداب و رسوم مردم آن، پیشنهاداتی در زمینه چگونگی بازنمایی و یادآوری این جاذبه ها و سنت ها در موزه منطقه ای کویر ارائه شد.

تغییر محل از خارج از شهر به بافت تاریخی

اما باز هم خبری از پایان مطالعات و ساخت موزه نبود. در سال 94 مسئولان به این نتیجه رسیدند که قطعاً مکانیابی صورت گرفته صحیح نبوده و موزه باید به قلب شهر یعنی بافت تاریخی منتقل شود از این رو خانه تاریخی صدرالعلماء هدف اجرای موزه منطقه ای کویر قرار گرفت و عملیات مرمت و بازسازی آن آغاز شد، چرا که به باور کارشناسان موزه ها باید در درون یا نزدیک به بافت های تاریخی ساخته شوند تا گردشگران در کنار بازدید از بافت و خانه ها و بناهای تاریخی از نزدیک مجموعه اشیای تاریخی مرتبط را نیز ببینند و این محل خانه صدرالعلماء بود.

خانه صدرالعلما که سال 89 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است، بنایی بازمانده از دولت صفویه به بعد است که در دوره های مختلف تاریخ تغییر کرده است.

به این ترتیب مقرر شد موزه در قالب هیأت امنایی متشکل از استاندار، مدیر بنیاد فرهنگی صدوق، معاون میراث فرهنگی سازمان کشور، مدیرکل میراث فرهنگی استان یزد و سه نفر اشخاص حقیقی با تفاهم استاندار و بنیاد صدوق و با حکم رئیس سازمان میراث فرهنگی کشور اداره شود.

مشارکت با آلمان برای ایجاد موزه

در ادامه، اقدامات اولیه شامل تخلیه کامل بنای مذکور و موریانه زدایی انجام شده و مقدمات طراحی آن نیز فراهم شد و در این حین خبری مبنی بر ساخت این موزه با همکاری تالار هنر آلمان به میان آمد.

برن هان اشپیس، مدیر تالار هنر و نمایشگاه های کشور آلمان در سفر به یزد برای تکمیل این موزه اعلام آمادگی کرده بود و مسئولان استان امیدوار شدند که با این مشارکت بتوانند تکنولوژی روز موزه داری جهان را در این مجموعه تاریخی پیاده کنند که آلمان به تعهداتشان عمل کرده و طرح های محتوایی موزه را براساس تفاهم نامه آماده کرده و در انتظار اتمام عملیات مرمت این خانه است.

آغاز مرمت خانه صدرالعلماء با اعتبارات محدود

اقدامات مرمتی در حال انجام است اما ساخت این موزه با توجه به وسعت و کارکردهایی که برای آن تعریف شده، هم نیاز به زمان و هم نیاز به اعتبار هنگفتی دارد که مسئله زمان را میتوان با تخصیص اعتبار مناسب، حل کرد اما کمبود اعتبار همیشه اصلی ترین چالش طرح های این چنینی بوده و خواهد بود.

سفر هیأت دولت به استان یزد و حضور عزت الله ضرغامی، اندکی از این نگرانی کاست. در این سفر که وزیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در بافت تاریخی یزد قدم زد، مباحث این بافت به ویژه موزه منطقه ای کویر با نام جدید موزه مرکزی یزد مورد توجه ویژه قرار گرفت.

تخصیص اعتبار 25 میلیاردی برای تکمیل

سرپرست سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان یزد از تخصیص 25 میلیارد تومان اعتبار از محل سفر هیأت دولت به استان یزد برای موزه مرکزی یزد خبر داد.

سید علیرضا سالار حسینی با بیان اینکه در این سفر 105 میلیارد تومان برای بخش میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان در نظر گرفته شده و قرار است در دو مرحله در سال 1401 و 1402 تخصیص یابد، اظهار داشت: دولت بخشی از این اعتبار را با توجه به پیشنهادات استانی امسال تخصیص داده که موزه مرکزی یزد هم در زمره آنها قرار دارد.

وی پیرامون اینکه استانهای کویری موزه دار می شوند، ادامه داد: اعتبار تخصیص یافته به موزه مرکزی یزد قرار است در جهت مرمت و بازسازی موزه مرکزی یزد به عنوان بزرگترین موزه مرکز کشور در خانه صدر العلماء هزینه شود.

سرپرست سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان یزد بیان کرد: پیشرفت این پروژه در حال حاضر 35 درصد است و اعتبار سالانه آن نیز تا قبل از این مصوبه، سالی 2 میلیارد تومان بود که امیدواریم با این افزایش اعتبار، شاهد تسریع در تکمیل عملیات مرمت خانه صدرالعلماء در آینده نزدیک باشیم.

وی پیرامون اینکه استانهای کویری موزه دار می شوند، اظهار داشت: این خانه ارزشمند تاریخی حدود 6 هزار مترمربع وسعت دارد و با تخصیص 60 میلیارد تومان اعتبار در طول سه سال آینده، عملیات مرمت آن پایان می یابد و باید برای تجهیز اقدام شود.

سالارحسینی یکی از مشکلات در مسیر اجرای طرح را مشکلات مربوط به تملک اعلام کرد و افزود: این ملک دارای معارض است و بخشی از اعتباراتی که در این سفر اختصاص یافته باید برای تملک سهام باقی مانده از این پلاک هزینه شود و سپس مصوبه را اجرا کنیم.

ظرفیت های موزه مرکزی یزد

سرپرست سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان یزد ساخت این موزه در یزد که سرشار از ظرفیت های تاریخی و طبیعی و بازمانده های ارزشمندی از هویت تاریخی این دیار کویری است را ضروری دانست و گفت: موقعیت جغرافیایی استان هم مؤید موقعیت مناسب ساخت موزه مرکزی در یزد است.

سالارحسینی گفت: این موزه قرار است فراتر از یک منطقه فرهنگی به لحاظ مردم شناسی، باستان شناسی، هنر و.. باشد و به مردم شناسی و باستان شناسی، تاریخ شهر، فرهنگ، تمدن منطقه کویری ایران بپردازد.

با ساخت این موزه، فرصت بیشتری برای معرفی ظرفیت های تاریخی شهر یزد نه تنها در سطح کشور بلکه در بعد بین الملل فراهم خواهد شد و امید است که با تخصیص به موقع اعتبارات و تکمیل هرچه سریع تر آن، تأثیر آن در گردشگری استان محسوس شود.