شهرستان خوی مهد کهن تولید زین و یراق اسب است

میراث آریا/ براساس آخرین اخبار و گزارشات بدست رسیده، شهرستان خوی مهد کهن تولید زین و یراق اسب است.

در بازار خوی که قدمت آن به دوره صفوی برمی گردد راسته ای به نام «سراجان» وجود دارد که سالهاست صنایع چرم دوزی در آن تولید می شود و به فروش می رسد و از آنجا که خوی یک شهرستان مرزی بوده و پادگانهای نظامی زیادی در این منطقه وجود داشته است به دلیل استفاده ارتش از لوازم سوارکاری در رسته سوارکاران این راسته، تا اوایل پهلوی یکی از فعال ترین راسته های بازار تاریخی خوی بود.

اما بعد از ورود خودرو و تغییر زندگی مردم و حذف رشته سوارکاری از ارتش، تولید یراق و لوازم سوارکاری نیز کمتر شد و گرچه با تغییر حرفه و کاربری در این راسته مغازه داران آن در تولید و فروش لوازم چرمی و بویژه کیف و کمر فعالیت می کنند اما همچنان تولید و فروش یراق و زین در راسته ادامه دارد و امروزه زین اسب یکی از تولیدات اصلی هنرمندان رشته چرم دوزی است که مردم محلی به آن «یهر» نیز می گویند.

هنرمندان این رشته بعد از تهیه چرم و شاسی چوبی توسط نجاران و قالب گیری چرم و دوخت و دوز دستی اقدام به نصب چرم بر روی آن می کنند. از دیگر تولیدات لوازم سوارکاری در خوی میتوان به تولید سینه بند، کمر زیر دم، بند رکاب شلاق، دهنی اسب، کمر سوارکاری و غیره نیز اشاره کرد که تولید آن در هر کارگاه به طور متوسط هر هفته 10 زین و لوازم متعلق به آن بوده که تولید سالانه کارگاه های چرم دوزی در حدود 2 هزار زین است.

میزان اشتغالزایی در این واحدها در هر کارگاه چهار نفر بوده و اکثر کارگاه ها از ظرفیت های مشاغل خانگی در تولید لوازم سوارکاری نیز استفاده می کنند.

در حال حاضر از 30 مغازه راسته سراجان دو مغازه در امر تولید زین و یراق و بقیه در فروش لوازم چرمی شامل کیف و کمر فعال هستند، بقیه واحدهای تولیدی نیز در سطح شهر پراکنده هستند.

ویژگی های زین تولیدی این شهرستان ساده و بادوام بون، استفاده از مرغوب ترین چرم ایرانی، استفاده از شاسی استاندارد و متناسب با پشت اسب و زیبایی خاص و از همه مهمتر ارزانتر بودن آن هستند بطوریکه اکثر هنرمندان سایر شهرها با خرید زین خوی اقدام به انجام حکاکی بر روی چرم و زین های آماده کرده و با ایجاد ارزش افزوده زین خریداری شده به مبلغ 30 میلیون ریال همان زین ها را به قیمت 80 میلیون ریال به فروش می رسانند.

60 درصد تولیدات این رشته مصرف داخلی داشته و بقیه به کشورهای خارجی بویژه کشورهای همسایه ترکیه، عراق، ارمنستان و آذربایجان به صورت بار مسافر و قاچاقی صادر می شود و این یکی از مشکلات مهم هنرمندان این رشته است.

همچنین عمده مشکلات هنرمندان این حوزه مشکلات مربوط به بازاریابی است بطوریکه دلالان با نازلترین قیمت از تولیدکنندگان خرید کرده و با قیمت های گزاف آنها را به فروش می رسانند.

نبود تسهیلات گمرکی نیز از دیگر مشکلات این حوزه است بطور مثال کشور ترکیه از ورود زین اسب جلوگیری می کند و در نتیجه صادرات به این کشور از طریق قاچاق صورت می گیرد.

همچنین واردات بی رویه زین و یراق از کشورهای خارجی و نبود بیمه هنرمندان این رسته از دیگر مشکلات است.

در حال حاضر، با توجه به اینکه رشته سوارکاری در اکثر شهرهای ایران راه اندازی شده و تولید زین و یراق پس از سالها رونق دوباره ای گرفته برای حمایت از هنرمندان این رشته نیاز است که حمایت های جدی از سوی مسئولان صورت بگیرد تا تولیدات ایرانی در رشته های سوارکاری و سایر رشته های ورزشی مرتبط با اسب مورد استفاده قرار بگیرد.