تمرکز بر میراث مشترک نوروز روابط با سازمان شانگهای را تقویت می کند

ایرنا/ براساس سخنان پژوهشگر مطالعات فرهنگی بین المللی، تمرکز بر میراث مشترک نوروز روابط با سازمان شانگهای را تقویت می کند.

عضویت جمهوری اسلامی ایران در سازمان همکاری شانگهای در بیست و یکمین نشست سران همزمان با بیستمین سالگرد تاسیس این سازمان 26 شهریور 1400 در شهر دوشنبه پایتخت تاجیکستان تصویب شد. سازمان همکاری شانگهای سازمانی بین المللی و بین دولتی است که با هدف همکاری های چند جانبه امنیتی، اقتصادی و فرهنگی در سال 2001 میلادی تاسیس شد.

در حال حاضر کشورهای چین، روسیه، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ازبکستان، هند، پاکستان و ایران اعضای رسمی سازمان همکاری شانگهای و کشورهای افغانستان، مغولستان، و بلاروس اعضای ناظر و جمهوری آذربایجان، ارمنستان، کامبوج، نپال، ترکیه، و سریلانکا از شرکای طرف گفت وگوی این سازمان هستند.

همکاری فرهنگی مشترک، همگرایی منطقه ای کشورهای شانگهای را تقویت می کند

مریم سه دهی درباره مزیت عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای (Shanghai Cooperation Organisation) اظهار داشت: پیوستن ایران به این سازمان مزیت های امنیتی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی به همراه خواهد داشت، اما یکی از مهمترین راهکارهای تعمیق و تقویت روابط میان کشورهای عضو این سازمان، فعالیت های برنامه ریزی شده در مورد سنت ها و آیین های مشترک فرهنگی، هنری و تمدنی است.

پژوهشگر مطالعات فرهنگی بین المللی پیرامون اینکه تمرکز بر میراث مشترک نوروز روابط با سازمان شانگهای را تقویت می کند، گفت: سازمان شانگهای از مهمترین نهادهای منطقه ای و جهانی در حوزه ژئواکونومیک و ژئوپلیتیک است که مساحت سرزمین های تحت حاکمیت کشورهای عضو و ناظر آن بیش از 35میلیون کیلومترمربع و جمعیتی بیش از سه میلیارد نفر را در بر می گیرد.

گسترش تعاملات وهمکاری مشترک ایران با کشورهای عضو سازمان شانگهای در زمینه فرهنگی و هنری علاوه بر معرفی صحیح جاذبه های تاریخی و تمدنی ایران راهکارهای موثر برای توسعه دیپلماسی فرهنگی و سیاست گذاری هدفمند برای رونق صنعت گردشگری را فراهم و منجر به تقویت همگرایی منطقه ای ایران با کشورهای عضو این سازمان می شود.

نوروز، سنتی مشترک میان کشورهای عضو سازمان شانگهای

سه دهی با بیان اینکه همکاری های فرهنگی بخشی از چارچوب فعالیتی سازمان همکاری شانگهای است، گفت: وزیران فرهنگ کشورهای عضو این سازمان برای نخستین بار در آوریل 2002 سند همکاری مشترک فرهنگی را در نشست پکن امضا کردند. یکی از راهکارهای تقویت روابط فرهنگی ایران با کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای، تمرکز بر روی سنت ها و نمادهای مشترک فرهنگی، هنری و تمدنی است که جشن نوروز یکی از همین سنت هاست و در میان همه کشورهای عضو رسمی سازمان همکاری شانگهای آیینی مشترک بوده و نماد صلح جهانی و هم افزایی فرهنگی ایران با همسایگان خود بشمار می رود.

ثبت نوروز در تقویم مجمع عمومی سازمان ملل

سه دهی بیان کرد: اهمیت نوروز به اندازه ای است که در 4 اسفند 1388 مجمع عمومی سازمان ملل متحد با تصویب قطعنامه ای روز 21 مارس را به عنوان روز جهانی نوروز به تصویب رساند و در تقویم خود درج کرد و برای نخستین بار در تاریخ این سازمان نوروز به عنوان مناسبتی بین المللی به رسمیت شناخته شد.

پژوهشگر مطالعات فرهنگی بین المللی افزود: قطعنامه نوروز به ابتکار نماینده ایران در سازمان ملل متحد و با همکاری جمهوری آذربایجان، افغانستان، تاجیکستان، ترکمنستان، قزاقستان، قرقیزستان آماده و به مجمع عمومی ارائه شد و در مرحله بعد هند، آلبانی و مقدونیه به آن پیوستند.

ثبت نوروز در فهرست میراث فرهنگی ناملموس یونسکو

سه دهی اظهار داشت: پرونده نوروز در مهر 1388 توسط 7 کشور تمدنی حوزه نوروز (ایران، جمهوری آذربایجان، هند، قرقیزستان، پاکستان، ترکیه و ازبکستان) در فهرست جهانی میراث فرهنگی ناملموس یونسکو به ثبت رسید که حکایت از ظرفیت های بزرگ این رخداد در پیوند ملت ها داشت. در سال 1393 هم با تقاضای الحاق 5 کشور (افغانستان، عراق، قزاقستان، تاجیکستان و ترکمنستان) این پرونده دوباره تدوین و به یونسکو ارسال شد و در 10 آذر 1395 مجدد به ثبت رسید.

نوروز با قدمتی 3 هزار ساله در ایران

سه دهی به قدمت 3 هزار ساله نوروز در ایران اشاره کرد و گفت: چهار روز اول فروردین، تعطیلات رسمی نوروز در ایران است. رویاندن سبزه، چهارشنبه سوری، خوردن سبزی پلو با ماهی در شب عید، پختن سمنو و کلوچه های خانگی، چیدن هفت سین، دید و بازدید، هدیه دادن، سیزده به در از جمله مهمترین سنت های مشترک ایرانیان برای عید نوروز است.

بهار چینی و عید نوروز

سه دهی بیان کرد: نوروز در بیش از 20 کشور جهان از جمله ایران، آذربایجان، ازبکستان، تاجیکستان، ترکمنستان، قرقیزستان، قزاقستان، استان های غربی چین، مناطق کردنشین ترکیه، مغولستان، هند، پاکستان، روسیه (تاتارستان، باشقیرستان، داغستان)، بوسنی و هرزگوین، مقدونیه جشن گرفته می شود و در برخی از کشورهای یاد شده تعطیل رسمی است.

مدیرمسئول پایگاه خبری عالی گرد درباره سنت های مشترک نوروز در میان کشورهای عضو شانگهای گفت: در چین، بهار چین با عید نوروز شباهت های زیادی دارد. عید بهار چینی بین روزهای 21 ژانویه و 20 فوریه برگزار می شود که به معنای خداحافظی با سال گذشته و استقبال از سال نو است.

وی افزود: مردم چین در عید بهار همچون ایرانی ها در نوروز، لباس نو می پوشند، به دیدن اقوام می روند و جملاتی مانند «عید بهار مبارک» را می گویند. شام شب سال نو برای چینی ها اهمیت زیادی دارد، زیرا آن را عاملی برای جمع شدن افراد خانواده می دانند. یکی از غذاهای مرسوم در شب عید، ماهی است که نماد ثروت، سلامت و خوش شانسی برای چینی ها بحساب می آید.

نوروز یا پاتتی در هند / قداست نوروز برای شیعیان هندی

سه دهی گفت: در هندوستان، زنده شدن طبیعت به عنوان نوروز یا آغاز سال جدید توسط پارسیان هند جشن گرفته می شود. جشن های ایرانی به ویژه نوروز میان مردم شبه قاره به خصوص در دربار پادشاهان تیموری به اوج خود رسید که این موضوع متاثر از وجود پارسیان و زرتشتیان مهاجر به هند بود.

در حال حاضر سال نو ایرانی در هند با دو عنوان نوروز یا پاتتی شناخته می شود و بیشتر در ایالت های گجرات و ماهاراشترا و کشمیر جشن گرفته می شود. تهیه لباس های نو، طبخ غذاهای متنوع، تزئین خانه و محله، بازدید از اقوام از آیین های نوروز در هند است که از رسوم نوروزی مشترک بین هند و دیگر کشورهای این حوزه است. فالوده شیر و گلاب، ماهی نادور، مرغ و شلغم از جمله غذاهای محبوب هندی ها در ایام نوروز است.

مدیرمسئول پایگاه خبری عالی گرد توضیح داد: نوروز برای شیعیان هند از قداست خاصی برخوردار است، زیرا براساس اسناد اسلامی اتفاق های زیادی در این روز پیش آمد؛ برای نمونه کشتی نوح در کوه جودی آرام گرفته، پیامبر (ص) کعبه را از بت ها پاک کرده و غدیرخم (18 ذی الحجه) مصادف با نوروز بوده است. به همین دلیل بعضی مسلمانان هند نوروز را روزه می گیرند، قصیده های منتسب به امام علی (ع) را می خوانند و نذری می دهند. این سنت ها میان شیعیان پاکستان هم رواج دارد.

نوروز در میان شیعیان و زرتشتیان پاکستان

سه دهی درباره آیین های نوروز در پاکستان گفت: در پاکستان، جشن های نوروز در مناطقی از ایالت های بلوچستان، گلگیت-بلتستان، خیبرپختونخوا (شهرهای پیشاور، سوات، بنو) و شهرهای مختلف ایالت پنجاب برگزار می شود. جامعه زرتشتیان که بیشتر در کراچی پاکستان هستند، عید نوروز را با دیدارهای خانوادگی و حضور در پارک ها جشن می گیرند.

پژوهشگر مطالعات فرهنگی بین المللی اظهار داشت: از آداب و رسوم جشن نوروز در میان مردم پاکستان می توان به خانه تکانی، پوشیدن لباس نو، پخت انواع غذا و شیرینی مانند شکرپاره، سوهان حلوا، لدو اشاره کرد. شیعیان پاکستان این ایام را منتسب به امیرالمومنین (ع) می دانند که در حقیقت همان جشن عید غدیرخم است و بطور معمول در 21 مارس (اول فروردین) برگزار می شود.

نوروز، یکی از اعیاد مقدس قرقیزها

سه دهی با بیان اینکه در قرقیزستان، روز 21 مارس عید نوروز و تعطیل رسمی است، اظهار داشت: نوروز برای قرقیزها از مقدس ترین اعیاد است، آنها آیین های نوروزی را با شکوه تمام برگزار می کنند. نوروز در این سرزمین تنها یک روز است که در 21 مارس برگزار می شود. مدیرمسئول پایگاه خبری عالی گرد افزود: در ایام نوروز جوانان بازی های ملی مثل اولاق تارتیش یا کوک بورو (بزکشی) برگزار می کنند. طبق سنت قرقیزی ها در ایام نوروز بهترین غذاها را تهیه می کنند مهمترین مراسم نوروزی قرقیزها، سمنوپزی است که قرقیزها به آن سومولوک می گویند.

«جشن نوروز» یا «مارس نوروز» در قزاقستان

پژوهشگر مطالعات فرهنگی بین المللی گفت: در قزاقستان، به دلیل تقارن روز 22 مارس با روز اول فروردین، جشن نوروز به نام مارس نوروز خوانده می شود و تعطیل رسمی است. نوروز در قزاقستان از 14 تا 23 مارس است و هر روز با یک عنوان ویژه مثل روز سلام، روز طبیعت، روز یادبود و... گرامی داشته می شود.

سه دهی افزود: برپایی خیمه های بزرگ، برگزاری نمایش در مورد فرهنگ قزاق ها در نوروز، پوشیدن لباس های محلی، رقص و پایکوبی، اسب دوانی، و مشاعره از برنامه های جشن نوروز در قزاقستان است.

وی اظهار داشت: پختن غذایی با نام نوروز کوژه (کوژه به معنی آش) که به معنای خداحافظی با زمستان است با هفت نوع ماده غذایی در میان مردم رواج دارد. عدد هفت در فرهنگ مردم قزاق جایگاه خاصی دارد.

«سمنوپزی» یکی از جاذبه های نوروزی ازبکستان

سه دهی گفت: نوروز یکی از با ارزش ترین تعطیلات در ازبکستان و پختن سمنو یکی از اصلی ترین جاذبه های نوروز این کشور است؛ زنان محلی دور دیگ سمنو جمع شده و آواز می خوانند، سمنو را هم می زنند و صبح آن را میان اقوام و همسایگان خود پخش می کنند. خانه تکانی، پوشیدن لباس های سنتی، آماده کردن سفره های رنگی و پر از خوراکی، پختن نان سنتی نیشالدا و پلوی معطر سامساپفکی از جمله رسوم مشترک در میان اقوام مختلف ازبک است.

«نوروز» جشن محبوب تاتارهای روسیه

سه دهی درباره برگزاری آیین های نوروز در روسیه اظهار داشت: در بسیاری از مناطق روسیه مانند چچن، اینگوشیا، اوستیای شمالی، آدیغه، داغستان نوروز را جشن می گیرند. دولت روسیه نگاه ویژه ای به نوروز دارد به گونه ای که ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری این کشور هرساله به مناسبت نوروز پیام منتشر می کند. مقامات روسیه، نوروز را عاملی برای اتحاد میان ملل و اقوام گوناگون روسیه می دانند.

نوروز یکی از محبوب ترین جشن ها نزد تاتارهای روسی است. تاتارها برای نوروز، هفت نوع غذا از سبزیجات تهیه می کنند که مشهورترین آنها سمنو است. همچنین جشنواره ای به نام پُلو نیز برگزار می شود که در آن 10ها آشپز حدود یک تن پلو می پزند و در حین تهیه آن، فنون پخت این غذا در میان ملل مختلف نشان داده می شود.

پژوهشگر مطالعات فرهنگی بین المللی گفت: در شهر مسکو هم جشن نوروز با حضور هزاران نفر در مجموعه نمایشگاهی روسیه و پارک ودنخا جشن گرفته می شود. این پارک دارای مجسمه های بزرگ با طراحی فوق العاده توسط مجسمه سازان سرشناس مسکو، دریاچه شبیه سازی شده، گل خانه، شهربازی، و چندین میدان با نمادهای ملی مسکو است.

«نوروز» یا «جشن بزرگ» در تاجیکستان

سه دهی با بیان اینکه نوروز در تاجیکستان به نام جشن بزرگ مشهور است، توضیح داد: در تاجیکستان، پنج روز اول بهار هرسال به مناسبت جشن های نوروزی تعطیل است. برنامه های نوروز با آتش بازی در پارک های شهر دوشنبه در اولین روز آغاز و با برپایی جشن در نوروزگاه ادامه پیدا می کند. خانه تکانی(جاروب بندان)، سمنوپزان(سمنو یا سَمَنک)، گل گردانی از جمله مهمترین آیین های نوروزی در این کشور است.

«نوروز» میراث مشترک کشورهای عضو شانگهای

سه دهی با بیان اینکه نوروز در همه کشورهای عضو رسمی سازمان همکاری شانگهای جشن گرفته می شود، گفت: در همه این کشورها تمرکز بر روی آیین های سنتی نوروز مانند خانه تکانی، پوشیدن لباس نو، تهیه شیرینی و غذاهای خانگی، استفاده از لباس ها و صنایع دستی محلی و بازی های محلی است؛ بنابراین با توجه به انتخاب شعار گردشگری برای رشد فراگیر توسط سازمان جهانی گردشگری در سال 2021 و بهره گیری از ظرفیت های مشترک و فراگیر فرهنگی نوروز می توان فعالیت های فرهنگی بین المللی و منطقه ای مناسب برای توسعه گردشگری میان کشورهای عضو این سازمان را برنامه ریزی کرد.

پژوهشگر مطالعات فرهنگی بین المللی گفت: فعالیت های فرهنگی هنری با محوریت نوروز را میتوان به 5 بخش هنرهای نمایشی، هنرهای ترسیمی و تجسمی، هنرهای ادبی، فیلم و سینما، و بین الملل تقسیم کرد. در بخش هنرهای نمایشی می توان به اجرای موسیقی، تئاتر زنده و عروسکی، نمایش هایی آیینی با موضوع نوروز یا ساخت قطعه موسیقی نوروز با همکاری کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای پرداخت.

مدیرمسئول پایگاه خبری عالی گرد افزود: همچنین می توان علاوه بر دعوت از هنرمندان عرصه موسیقی برای ساخت قطعات موسیقی در مورد نوروز، از اهالی هنر که در زمینه نوروز قطعه موسیقی و آهنگ ساخته اند، تجلیل کرد.

در بخش هنرهای ترسیمی و تجسمی، برگزاری نمایشگاه های نقاشی، طراحی، عکس، کاریکاتور، خوشنویسی با موضوع نوروز و محیط زیست، جنبه های آیینی و ورزشی نوروز و همچنین برگزاری جشنواره مجسمه سازی برای نمادهای فرهنگی نوروز، از جمله رویدادهایی است که به تقویت روابط هنرمندان کشورهای حوزه نوروز به ویژه اعضای سازمان شانگهای کمک می کند. دیوارنگاری و ساخت و معرفی نمادهای فرهنگی، آیین ها و سنت های تمدنی نوروز در پایتخت ها و شهرهای بزرگ کشورهای عضو سازمان شانگهای در تقویت ارتباطات فرهنگی و هنری میان ملت ها به ویژه جامعه هنرمندان و فرهیختگان این حوزه کمک می کند.

تشکیل کمیته بررسی همکاری های فرهنگی اعضای شانگهای / تاسیس مجمع جهانی نوروز

سه دهی گفت: در بخش هنرهای ادبی با برگزاری جشنواره های شعر، داستان و خاطره نویسی، تدوین تاریخ شفاهی فرهنگ نوروز در کشورهای عضو سازمان شانگهای، تجلیل از اهالی قلم که در حوزه نوروز، فیلم نامه، شعر و داستان نوشته اند، زمینه آشنایی فرهیختگان این حوزه و تولید آثار مشترک بین المللی را فراهم می کند.

مدیرمسئول پایگاه خبری عالی گردبه اهمیت و تاثیرگذاری فیلم و سینما در توسعه تعاملات فرهنگی اشاره و بیان کرد: ساخت فیلم کوتاه، سریال، مستند سینمایی و انیمیشن های دو زبانه با محوریت تاریخچه، آیین ها و رسوم مشترک نوروز و همچنین برگزاری جشنواره های مرتبط با نوروز در زمینه آیین ها و سنت ها، لباس و غذاهای محلی به صورت دوره ای و هر سال در یکی از کشورهای عضو سازمان شانگهای در چارچوب دیپلماسی نوروز در تعمیق روابط فرهنگی و هنر مردم حوزه تمدنی نوروز و کشورهای عضو سازمان شانگهای موثر است.

وی با اشاره به توسعه گردشگری خوراک در جهان گفت: کشورهایی مانند مالزی، چین، تایلند و ترکیه در دو دهه گذشته سرمایه گذاری های بسیاری روی صنعت خوراک و گردشگری خوراک انجام داده اند، با تولید و انتشار محصولات فرهنگی مانند فیلم و کتاب و تبلیغات و بازاریابی هدفمند، گردشگران بسیاری را جذب کرده اند؛ با توجه به تنوع غذاهای محلی و سنتی اقوام در کشورهای عضو سازمان شانگهای از ظرفیت و جاذبه های خوراک و نوشیدنی در چارچوب دیپلماسی خوراک نوروزی میتوان به گردشگری در کشورهای عضو این سازمان رونق بخشید.

سه دهی با پیشنهاد تاسیس مجمع جهانی نوروز گفت: در بخش بین الملل تاسیس مجمع جهانی نوروز نقش مهمی در توسعه روابط فرهنگی اجتماعی و اقتصادی کشورهای حوزه نوروز خواهد داشت.

پژوهشگر مطالعات فرهنگی بین المللی بر ضرورت بهره برداری از ظرفیت دیپلماسی فرهنگی برای برقراری صلح جهانی و تحکیم روابط منطقه ای تاکید کرد و گفت: برای بهره برداری از ظرفیت های همکاری های مشترک فرهنگی هنری میان کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای لازم است کمیته ای مطالعاتی در وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و با مشارکت سازمان های مرتبط مانند وزارت امور خارجه، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، سازمان صدا و سیما، تشکیل شود.