چرا فراعنه مصر باستان از ساخت اهرام دست کشیدند؟

ایرنا/ بدنبال آخرین خبرهای بدست رسیده، این پرسش مطرح می شود که چرا فراعنه مصر باستان از ساخت اهرام دست کشیدند؟

فراعنه از زمان پادشاهی شاه جوزر (2630 تا 2611 سال قبل از میلاد) که یک هرم پلکانی در سقاره ساخت تا زمان حکمرانی شاه احمس یکم (1550 تا 1525 سال قبل از میلاد) که آخرین هرم سلطنتی مصر را در ابیدوس ساخت، هرم می ساختند و اجسادشان معمولا در دل این بناهای عظیم یا زیر آنها دفن می شد.

این هرم های معروف قدرت و ثروت فراعنه را به تصویر می کشیدند و تبلیغی بودند برای اعتقادات و باورهای دینی آنها. پس چرا مصریان باستان در مدت کوتاهی پس از آغاز پادشاهی نوین (New Kingdom) از ساختن اهرام دست کشیدند؟

رسم ساخت اهرام در دوران مصر باستان پس از فرمانروایی احمس به آخر رسید و فراعنه از آن پس در دره پادشاهان (Valley of the Kings) در نزدیکی تبای (تبس) پایتخت باستانی مصر یا همان الاقصر کنونی به خاک سپرده می شدند. اولین مقبره سلطنتی در این دره توسط تحوتموس یکم ساخته شد که از سال 1504 تا 1492 بر مصر حکمرانی می کرد. آمنهوتپ یکم که پیش از او یعنی از سال 1525 تا 1504 پیش از میلاد فرعون مصر بود نیز احتمالا مقبره خود را در دره پادشاهان ساخته است. البته مصرشناسان در این باره اتفاق نظر ندارند.

چرا ساخت اهرام متوقف شد؟

روشن نیست چرا فراعنه دست از ساخت هرم های سلطنتی برداشتند اما نگرانی های امنیتی می تواند یکی از فاکتورهای تاثیرگذار در این زمینه بوده باشد.

پیتر در مانولیان (Peter Der Manuelian)، استاد مصرشناسی در دانشگاه هاروارد عنوان کرد: نظریه های بسیاری در این باره وجود دارد اما از آنجا که اهرام بسیار غارت می شدند، پنهان کردن مقبره های سلطنتی در یک دره دورافتاده، کنده کاری کردن مقبره ها در دل سنگ و در محلی که توسط نگهبانان فراوان حراست می شد، در این مورد نقش مهمی ایفا کرد.

به گفته آیدان دادسون (Aidan Dodson)، استاد مصرشناسی در دانشگاه بریستول، مصریان باستان حتی پیش از آن که از خیر ساختن اهرام برای پادشاهان بگذرند هم دیگر گورخانه های سلطنتی را در زیر هرم ها قرار نمی دادند. به عنوان نمونه، گورخانه آخرین هرم پادشاهی که به احمس اول تعلق داشت، بیش از نیم کیلومتر پشت هرم و در عمق زیاد صحرا قرار داده شد.

یک سند تاریخی که نشانه های مهمی در این باره دارد، توسط مردی به نام ایننی (Ineni) نوشته شد که مسئول ساخت مقبره تحوتموس یکم در دره پادشاهان بود. ایننی می نویسد: من تنها ناظر حفاری مقبره صخره ای اعلی حضرت بودم، نه کسی چیزی دید و نه چیزی شنید. به گفته آن میسی راث (Ann Macy Roth) استاد تاریخ هنر در دانشگاه نیویورک این نوشته به روشنی نشان می دهد مخفی کاری در این مورد موضوع بسیار مهمی بوده است.

ویژگی های جغرافیایی دره پادشاهان خود گواه آن است که چرا این منطقه به موقعیت محبوب برای قرار گرفتن آرامگاه های سلطنتی تبدیل شد. دره پادشاهان کوهی به نام القرن (el-Qurn) دارد که شبیه به هرم است.

میروسلاو بارتا (Miroslav Bárta)، مصرشناس دانشگاه چارلز در جمهوری چک می گوید: این قله خیلی شبیه به یک هرم است بنابراین همه مقبره های سلطنتی که در این دره ساخته شدند، به نوعی در زیر یک هرم ساخته شده بودند.

آنطور که در کتاب اهرام کامل: حل معماهای باستانی نوشته مارک لهنر (Mark Lehner) آمده است: اهمیت اهرام برای فراعنه مصر در آن بود که هرم را محل معراج به حیات پس از مرگ می دانستند.

ویژگی های جغرافیایی الاقصر که در دوران پادشاهی نوین (1550 تا 1070 سال قبل از میلاد) به پایتخت مصر تبدیل شد نیز میتوان در افول سنت ساخت اهرام موثر بوده باشد.

به گفته دادسون، این منطقه از لحاظ مساحت محدود است و خیلی پستی و بلندی دارد. به عبارت دیگر پایتخت باستانی مصر هم خیلی کوچک و هم خیلی ناهموار بود تا محل ساخت اهرام جدید باشد.

علاوه بر اینها، تغییرات دینی را که بر ساخت مقبره در زیر زمین تاکید می کرد میتوان یکی دیگر از دلایل ممکن برای خداحافظی مصریان باستان با ساخت اهرام بزرگ دانست.

بارتا می گوید: در دوران پادشاهی نوین مفهوم سفر شبانه پادشاه از دل عالم اموات (Netherworld) خیلی محبوب شده بود و برای اینکه این سفر محقق شود باید آرامگاه ها در سنگ های زیرزمینی کنده می شدند. مقبره های زیرزمینی که در دره پادشاهان کنده شدند، به خوبی با این ایده هماهنگی داشتند.