استرداد بقایای گنجینه غارت شده به ایران

ایسنا/ براساس آخرین خبر و گزارش های بدست آمده، استرداد بقایای گنجینه غارت شده به ایران صورت گرفت.

اخیرا دو آجر بزرگ از این مجموعه به ایران بازگردانده شده اند و پیشتر در سال 1399 هم 49 آجر باستانی لعابدار به موزه ملی ایران تحویل مسترد شده بود.

این 51 آجر لعابدار کشف شده که اندازه اغلب آنها تقریبا بیش از 30 سانتیمتر مربع است، دارای انواع مختلفی از نقوش شامل شیرها و گاوهای بالدار با سر انسان، چهره های اساطیری، پرندگان شکاری، گوزن ها و طرح های گلدار یا هندسی هستند که از قلایچی، یکی از مهمترین محوطه های باستان شناسی در غرب ایران واقع در شمال شهر بوکان در نزدیکی مرز عراق به سرقت رفته بودند. قلایچی پایتخت پادشاهی ماناییان بود.

در دهه 1970، کشاورزی از منطقه قلایچی که مشغول شخم زدن بود با این آجرهای تزئین شده برخورد کرد که احتمالا متعلق به تالار ستون دار ارگ قلایچی است. این کشف منجر به حفاری های غیرقانونی بسیار مخرب شد و در برخی موارد از بولدوزر استفاده شد. سرانجام در سال 1985 یک حفاری رسمی نجات آغاز شد، اما بدلیل تشدید جنگ ایران و عراق به سرعت متوقف شد. برای مدت 14 سال تا 1999 هم حفاری های غیرقانونی انجام می شد تا زمانیکه یک حفاری رسمی دیگر کلید خورد، اما ماحصل آن تنها کشف قطعات کوچکی از آجرهای شکسته بود.

در سال 1991 یک فروشنده آثار باستانی ایرانی که در سوئیس زندگی می کرد با جان کرتیس، مسئول بخش خاورمیانه موزه بریتانیا در آن زمان برای فروش مجموعه ای از آجرهای باستانی قلایچی تماس گرفت. کرتیس به انباری در چیاسو در نزدیکی مرز ایتالیا سفر کرد و به فروشنده هشدار داد که ممکن است آجرها بطور غیرقانونی از ایران صادر شده باشند و توصیه کرد که باید آنها را پس داد، اما این توصیه ها نادیده گرفته شد.

آجرها در این انبار باقی ماندند اما در سال 2008 صاحبان انبارها پس از پرداخت نشدن صورت حساب انبار اقدام کردند. انبار برای توقیف محتویات مجوز گرفت و با پیدا کردن آجرها مقام های سوئیسی از موضوع باخبر شدند. کرتیس همراه با جرمی اسکات، وکیل مستقر در لندن با موزه ملی تهران تماس گرفتند و در نهایت، تهران درخواست رسمی برای بازگشت این آثار را ارائه کرد.

کشف این آجرهای تزئین شده منجر به تجدید نظر در مورد تمدن مانایی شد، چرا که نشان می دهد مردم آن هنرمندان بسیار ماهری بوده اند. طرح های آنها همچون گاوهای بالدار با سر انسان نیز حاکی از تاثیر گرفتن فراوان از آشوری هاست. قرار است با بهبود شرایط کرونایی، نمایشگاهی از این آجرهای باستانی تزئینی ابتدا در موزه حقیقی بوکان و سپس در موزه ملی ایران برگزار شود.