از فعالیت بدنی کودکان پیش از ورود به 5 سالگی تا تکامل مغزی تمام و کمال

امروزه در دنیایی زندگی می کنیم که به هیچ وجه نباید اهمیت رشد سواد جسمی را در اوایل دوران کودکی نادیده گرفت.

با وجود آن که همیشه از نظر علمی به افزایش فعالیت فیزیکی در کودکان و نوجوانان توصیه فراوان می شود، اما این مسئله در خصوص بچه های زیر 5 سال از اهمیت بیشتری برخوردار خواهد بود و در ادامه مفصل به آن خواهیم پرداخت. از طرفی زندگی در دنیای تکنولوژیک امروزی به رغم مزایای متعدد آن، با معایب مختلفی نیز همراه بوده است. در این میان می توان از کاهش سطح فعالیت بدنی کودکان و نوجوانان نام برد.

بر اساس مقاله منتشر شده توسط نشریه ماهانه علمی ساینتیفیک آمریکن، از هر 5 کودک و نوجوان کانادایی کمتر از یک نفر به گایدلاین های معتبر فعالیت بدنی و خواب کافی متناسب با شرایط سنی عمل می کند. طبق توضیحات انجمن بین المللی سواد بدنی، "سواد بدنی" به صورت انگیزه، اعتماد به نفس، شایستگی جسمانی، دانش و درک مسئولیت پذیری در فعالیت ها بدنی برای زندگی بهتر تعریف می شود.

محققان دانشگاه ویرجینیا معتقد هستند که پیگیری دقیق و منظم فعالیت بدنی برای کودکان زیر 5 سال اهمیت بیشتری خواهد داشت. با استناد به نتایج به دست آمده از مطالعات مختلف، کودکانی که در دوران خردسالی خود از جانب والدین به فعالیت بدنی مداوم تشویق می شوند در اسکن های مغزی خود نیز سیر تکاملی سریعتر و همچنین بی نقص تری را نشان می دهند.

مسیرهای عصبی

امروزه در دنیایی زندگی می کنیم که به هیچ وجه نباید اهمیت رشد سواد جسمی را در اوایل دوران کودکی نادیده گرفت. اتصالات نورونی و مسیرهای عصبی که تا پیش از 5 سالگی شکل می گیرند، پایه و اساس رشد مغز و عملکرد بهینه آن در تمام طول زندگی محسوب می شوند. با توجه به مطالعه ای که از طریق کتابخانه دیجیتال ساینس دایرکت قابل دسترسی است این موضوع نه تنها به هسته های مغزی دخیل در زمینه توسعه مهارت های اجتماعی، عاطفی و شناختی مربوط می شود، بلکه به حوزه های فیزیکی نیز ورود خواهد کرد.

بدین ترتیب هرچند فعالیت های بدنی در قالب بازی و تفریح دارای فواید بیشمار هستند، اما برای در اختیار داشتن ذهنی پویاتر و قویتر باید این دسته از فعالیت ها به طور سازماندهی شده، منظم و تحت عنوان رشته های ورزشی حرفه ای دنبال شوند. اطلاعات کامل این پژوهش به وسیله مرکز سلامت، رفتار و تکامل کودک دانشگاه واشینگتن در اختیار علاقه مندان قرار گرفته است.

علاوه بر نکات مذکور، شروع ورزش حرفه ای و نیمه حرفه ای قبل از 5 سالگی منتج به بهبود هماهنگی مغز با اندام ها، اندام ها با یکدیگر و همینطور تناسب فیزیکی در دوران بزرگسالی خواهد شد. هر یک از اینها در ادامه می توانند به تقویت روابط اجتماعی و کشف نقاط اشتراک متعدد با دیگران منتهی شوند. طی بررسی علمی دیگری که در مجله سالنامه های روانشناسی به چاپ رسیده به یک سری فواید شناختی هم اشاره شده است. از جمله مهم ترین این مزایا می توان از افزایش بازه های زمانی حفظ تمرکز، مهارت بیشتر در راستای حل مسئله و پایداری بهتر در انجام کارها نام برد.

نقش حیاتی و غیر قابل انکار والدین

قطعا سفری که هر انسان در مسیر دست یابی کامل به سواد بدنی طی می کند با دیگری متفاوت خواهد بود و شرایط منحصر به فرد خود را خواهد داشت. اما این بزرگسالان شامل اعضای خانواده و به خصوص پدر و مادر هستند که می توانند با معرفی یک سبک زندگی سالم و الگوسازی برای فرزندان خود، سفر آنها را تبدیل به تجربه ای متمایز کنند.

با استناد به جدیدترین پژوهش های منتشر شده به وسیله مجله روانشناسی کودکان، نهادینه سازی عادات مثبت در فرزندان از همان دوران خردسالی به ویژه سواد بدنی در قالب تعهد به فعالیت فیزیکی منظم جز به دست والدین انجام نخواهد شد.

در یکی از مقالات چاپ شده از طریق ناشر بین المللی اشپرینگر ساینس+بیزینس مدیا، مشکل اصلی کاهش سطح فعالیت بدنی در کودکان خردسال و یا حتی نوجوانان به کم کاری های والدین باز می گردد. در بررسی گسترده ای دیده شد که کودکان به طور میانگین در یک روز آخر هفته معمولی نسبت به روزهای حضور در مدرسه یا مهدکودک، 3 هزار و 604 قدم کمتر راه می روند. از آن جایی که والدین در میزان فعالیت بدنی کودکان نقش قابل ملاحظه ای دارند و فرزندان نیز معمولا آخر هفته را با والدین خود سپری می کنند، یافتن راهی به منظور ورزش خانوادگی در روزهای تعطیل ضروری خواهد بود.

در گزارشی از ناشر آنلاین WebMD آمده است که باید فرآیند آشنا سازی کودکان زیر 5 سال با مفهوم فعالیت بدنی نیمه حرفه ای و حرفه ای به صورت تدریجی انجام شود. برای مثال شما می توانید به عنوان یک پدر یا مادر دلسوز مرحله به مرحله وارد عمل شوید و به مرور زمان ذهن فرزندتان را برای مشارکت در فعالیت های بدنی سازمان یافته آماده کنید.

اکثر روانشناسان توصیه می کنند که برای اقدام اولیه از یک سری فعالیت های بدنی در قالب بازی استفاده شود. به گفته جمعی از دانشمندان دانشگاه توهوکو ژاپن، فرهنگ سازی ابتدایی در کودکان خردسال از مسیر بازی می تواند نتایج شگفت انگیزی به همراه داشته باشد. تنها کافیست فرصتی برای فعال بودن در اختیار فرزندتان قرار دهید و تدریجا سطح فعالیت بدنی وی را افزایش دهید. این رویکرد باعث می شود که ظرف مدت زمانی نسبتا کوتاه قادر به علاقه مند سازی کودک حداقل به یکی از رشته های ورزشی شوید.

و اما نکته ای دیگر: یکی دیگر از استراتژی های مفید در این زمینه کمک گرفتن از افرادی است که خود از سواد بدنی بالایی برخوردار هستند. آنها می توانند به طرزی فوق العاده کودکان خردسال را تحت تاثیر قرار دهند و مزایای ورزش سازمان یافته را در ذهنشان چندین برابر بزرگتر کنند.