نگاه دولت سیزدهم همسو با حفاظت از میراث فرهنگی و توسعه گردشگری است

ایسنا/ براساس سخنان عضو هیات مدیره انجمن صنفی مرمتگران، نگاه دولت سیزدهم همسو با حفاظت از میراث فرهنگی و توسعه گردشگری است.

مجید علومی پیرامون اینکه نگاه دولت سیزدهم همسو با حفاظت از میراث فرهنگی و توسعه گردشگری است، تصریح کرد: نگاه های دهه 60 به پایان رسیده و دیگر نگاه سیاستمداران گذشته در شرایط کنونی کشور وجود ندارد بطوریکه امروز میراث فرهنگی مسئله ای فراتر از جناح سیاسی است و به عنوان اولویت به آن نگاه می شود.

وی تصریح کرد: امروز دنیای گسترده با فضای مجازی و رسانه ها، قدرت لازم برای جلوگیری از هجمه های اتفاق افتاده را دارد و از طرفی آگاهی عمومی اقشار مختلف نیز ارتقا یافت، بطوریکه همه می دانند میراث فرهنگی و گردشگری راه تعامل بین المللی است.

این مسئول با اشاره به اینکه در نگاه کلان شاهد کج سلیقگی ها نخواهیم بود، گفت: خوشبختانه، نگاه کلان دولت سیزدهم نیز همسو با حفاظت از میراث فرهنگی و توسعه گردشگری است اما نگران سطح خرد این نگاه خصوصاً در سطح شهرها هستیم.

وی تصریح کرد: در حالی قبلا شهرداری ها خود یکی از عوامل تخریب میراث فرهنگی بودند که در دوره های اخیر شاهد تعامل خوب شهرداری ها و متولیان میراث فرهنگی هستیم که امیدواریم این تعامل در دوره جدید نیز ایجاد شود.

مرمت به شرط اصالت

علومی با اشاره به اینکه توجه به بافت تاریخی یزد و مرمت این بافت بعد از ثبت جهانی آن با تبدیل خانه های تاریخی به هتل های سنتی آغاز شد، اظهار کرد: در جریان این توجهات، گردشگران به بافت تاریخی بیشتر جذب شده و زمین ها و خانه های این عرصه، ارزش افزوده پیدا کردند، بسیاری با خرید خانه های این بافت تاریخی نسبت به مرمت آنها دست به کار شدند، بطوریکه به یک باره، نهضت مرمت در این بافت راه افتاد.

وی با اشاره به اینکه تقاضا در بافت تاریخی افزایش چشمگیری یافته، گفت: البته با افزایش تقاضا، مرمت های نامناسبی را هم در بافت تاریخی شاهد بودیم بطوریکه بعضا پایبند به اصالت بنا نبود و تنها نوسازی و زیباسازی خانه های تاریخی محسوب می شد.

این مسئول در همین رابطه یادآور شد: مرمت نه تنها در یزد بلکه در برخی شهرهای تاریخی کشور نیز به رغم کسب جوایزی در این حوزه، رضایت بخش نیست و بعضا با اصالت معماری بومی بنا همخوانی ندارند.

وی به تطبیق معماری بومی و بعضاً دست بردن استادکاران در اصل معماری بنا اشاره کرد و گفت: مرمت بومی یزد در تزئینات با سایر شهرهایی مانند کاشان متفاوت است، اما گاها برخی از استادکاران با پیاده کردن معماری شهرهای دیگر در خانه های تاریخی یزد، آنها را از اصالت خارج می کنند؛ البته با مواردی که گزارش شود، برخورد می کنیم. علومی با بیان اینکه نظارت دقیق تری برای بافت تاریخی لازم است، تصریح کرد: باید اصالت بنا در اصل مرمت حفظ شود و مشاوران و استادکاران به حفظ اصالت ابنیه احترام بگذارند.

راه نجات بافت های تاریخی

جانشین پایگاه میراث تاریخی شهر جهانی یزد با اشاره به ضرورت تداوم حیات بافت تاریخی یزد، خاطرنشان کرد: خواه ناخواه این بافت تاریخی به سمت اقتصادی شدن و تبدیل شدن به شهری مانند ونیز خواهد رفت مگر اینکه هر چه زودتر از این مسئله جلوگیری شود تا شاهد مرگ بافت تاریخی و اصالت آن نباشیم.

وی با تاکید بر اینکه بافت تاریخی بدون حیات و سکونت مردم کالبدی خشتی خواهد بود، گفت: خوشبختانه از حدود هر هشت طرحی که در کمیته فنی مورد بررسی قرار می گیرد، یک طرح مربوط به سکونت در این بافت است و این مسئله نشان می دهد مردم مشتاق به زندگی در بافت تاریخی یزد هستند.

علومی با اشاره به لازمه جلوگیری از موزه ای شدن بافت تاریخی با توجه جدی به مردم آن گفت: تنوع گردشگری مسئله مهمی است که در احیای بافت تاریخی موثر خواهد بود و می تواند به تداوم حیات و سکونت در بافت کمک کند اما از همه مهمتر ذی نفع شدن مردم در این زمینه است.

وی تصریح کرد: اگر مردم جریانساز و مجری تنوع گردشگری باشند و از خارج شهر و بافت برای رویدادها، کاربری های اقتصادی و سایر مسائل مربوط به این بافت تاریخی اقدام نکنیم، مردم هم ساکن بافت تاریخی خواهند بود.

وی با بیان اینکه حفاظت و مرمت از بافت تاریخی هم با ذی نفع شدن مردم مسیر بهتری را در پیش خواهد داشت، مجددا خاطرنشان کرد: بعضا شاهد این مسئله هستیم که برخی از افراد با معماری خانه های قاجاری را به دوره های قبلی مانند صفوی تغییر می دهند و این مسئله را موثر در ارتقای ارزش آن می دانند.

عضو هیات مدیره انجمن صنفی سراسری مرمتگران آثار فرهنگی و هنری ایران نسبت به این مسئله که گویا تاکنون موارد زیادی نداشته است، گفت: برگرداندن خانه به سبک های قبلی بیشتر مربوط به خانه هایی بوده که الحاقاتی از قبل داشته اند یعنی خانه ای صفوی که با الحاقاتی در دوران قاجاری تغییر سبک داده است و استادکار و معمار این الحاقات را منشا بازگرداندن معماری می داند.

علومی با اشاره به اینکه باید به الحاقات و تغییرات معماری در دوران گذشته نیز احترام بگذاریم، بیان کرد: هر چند این مسئله سلیقه ای است و در برخی موارد نیز قابل قبول نیست اما متاسفانه اتفاق میافتد و به کالبد بنا احترام گذاشته نمی شود.

وی با بیان اینکه بازسازی سبکی از مرمت گذشته در بنایی با اصالتی متفاوت در صورت گزارش دادن نقد می شود، گفت: باید استادکاران و متولیان این مسئله بپذیرند که این تغییر معماری و سبک بخشی از اصالت و هویت بناست و اگر توجیه شوند به درک این تغییرات می رسند، در عین حال باید بدانند که ما نسبت به آیندگان خود نیز پاسخگو هستیم.

تقاضای بالای مرمت با جهانی شدن

این مسئول با بیان اینکه دنیا نیز به سمت و سوی حفظ اصالت ها و حفظ معماری پایدار و بومی و متناسب با اقلیم و محیط زیست پیش می رود، گفت: با ثبت جهانی این مسئله در یزد اتفاق افتاد اما با وجود قوانین و مسائل متعدد، گاهی براساس مصلحت های سیاسی و اجتماعی و دیگر موارد برخی موافقت ها صادر شد که اصالت بافت تاریخی را زیرسوال برده و درشان این شهر میراث جهانی نیست.

وی البته به تغییر چنین طرح هایی اشاره کرد و گفت: مواردی را در یزد شاهد هستیم که با بافت تاریخی همخوانی ندارند و مصادیق آن از چشم مردم پوشیده نیست، اما امروز میراث فرهنگی با همه سختی هایش بازویی قوی و همراه دارد و جای نگرانی نداریم.

جانشین پایگاه میراث جهانی شهر تاریخی یزد، تصریح کرد: نسبتاً مدیریت خوبی را در این زمینه داشتیم هر چند که کرونا اتفاق افتاد، اما منجر شد تا برخلاف رکود گردشگری، فرصتی برای تنفس بافت تاریخی و جلوگیری از حجم گسترده مرمت ها از سوی مردم شود.

وی با اشاره به اینکه مردم یزد در چنین مسائلی بسیار رشد کرده اند، تصریح کرد: هر چند گاهی با ناراحتی و مقاومت نیز روبرو می شویم اما با احتیاط با مسائل مربوط به مرمت و حفظ اصالت و سبک بنا در بافت تاریخی در کمیته فنی برخورد می کنیم.

علومی با مرور اوایل دوران ثبت جهانی بافت تاریخی گفت: اوایل ثبت جهانی ما بسیار مشکل داشتیم و پدیده ثبت منجر شده بود تا با حجمه زیادی از مخالفت ها خصوصا از سوی مردم روبرو شویم، مردمی که تمایل به تغییر داشتند اما در زمان نه چندان زیادی مردم هم همراه شدند.

وی با بیان اینکه کمبود نیرو و امکانات و اعتبارات میراث فرهنگی از مشکلات اثرگذار در خصوص مرمت هاست، گفت: گستردگی حریم و عرصه بافت جهانی و تاریخی در یزد بسیار زیاد است و این نیروها که تنها با تعدادی کمتر از انگشتان دست هستند، مسئولیت حفاظت و مراقبت از بافت را برعهده دارند.

وی افزود: از طرفی تقاضای بالای مرمت هم مسئله دیگری بود که امان میراث فرهنگی را بریده بود و کرونا فرصتی برای تنفس و کاهش مرمت ها شد.

عضو هیات مدیره انجمن صنفی سراسری مرمتگران آثار فرهنگی و هنری ایران با اشاره به اینکه یزد قابلیت و ظرفیت تبدیل شدن به قطب مرمت کشور را دارد، گفت: اکنون نیز در خصوص مرمت از جایگاه بسیار خوبی در سطح کشور برخورداریم.