گردشگران خزر مراقب پدیده موج مرده باشند

ایسنا/ براساس سخنان معاون پژوهش و فناوری پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی، گردشگران خزر مراقب پدیده موج مرده باشند.

دکتر حمید علیزاده لاهیجانی در وبینار اثر مخاطرات دریایی خزر بر گردشگری ساحلی، با بیان اینکه دریای خزر علیرغم آنکه دریاچه است، ولی ویژگی های دریا را دارد، افزود: طول این دریاچه هزار تا 1200 کیلومتر، عرض آن 196 تا 435 کیلومتر است و نواحی جنوبی خزر نیز دارای بیشترین عمق است و در میان خزر میانی و جنوبی کوهی از جمهوری آذربایجان تا ترکمنستان قرار دارد.

وی با بیان اینکه در سواحل ایرانی خزر 62 رودخانه به خزر منتهی می شود، اظهار کرد: برداشت آب در این رودخانه ها بسیار بالا است.

علیزاده با تاکید بر اینکه که در سواحل خزر به ویژه در گیلان و مازندران پشته های ماسه ای دیده می شود که این قابلیت را دارند در طی سال جابجا شوند، ادامه داد: این پشته ها مخاطراتی را برای گردشگران دارند.

معاون پژوهش و فناوری پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی،"نوسانات بلند مدت تراز آب"، "نوسانات کوتاه مدت تراز آب"، "امواج ناشی از باد"، "امواح بلند (سونامی)" و "جریان های شکافنده" را از جمله مخاطرات موجود در دریای خزر نام برد و یادآور شد: دلیل اصلی حرکت آب در دریای خزر پدیده های جوی است که به دو صورت جریان ناشی از باد در لایه سطحی (100 متر اول) و جریان های چگالی (ترموهالین) در همه ستون آب دیده می شود.

وی با اشاره به جریان های ناشی از جزر و مد آب در خزر، با بیان اینکه حداکثر تراز آب 12 سانتیمتر در هر 12 ساعت است، خاطرنشان کرد: طغیان آب خزر مربوط به فصل بهار است و در ماههای دی و آذر خزر کمترین تراز آب را تجربه می کند.

خطر کم سونامی در ایران

علیزاده امواج ناشی از سونامی را به دلیل وقوع زلزله در دریا دانست و یادآور شد: سونامی می تواند امواجی به ارتفاع 2 متر ایجاد کند و مطالعاتی که از سوی یکی از محققان روسی براساس مدل سازی انجام شده، نشان می دهد که امواج ناشی از سونامی در خزر شمالی و میانی در مدت 5 ساعت به آبهای ایران می رسد و از آنجایی که بین خزر جنوبی و میانی، کوهی در زیر آب واقع شده است، مانع از ورود این امواج به آبهای ایران می شود. از این رو، امواج ناشی از سونامی مخاطره ای برای سواحل ایران ندارد.

به گفته این محقق سونامی در خزر بیشتر در سواحل ترکمنستان و قزاقستان رخ می دهد و براساس سوابق تاریخی در سال 1902 در باکو وقوع سونامی گزارش شده است.

وی خیزاب را از دیگر مخاطرات دریای خزر نام برد و یادآور شد: در سواحل روسیه و کشورهای قزاقستان، خیزاب ها تراز آب را تا 4 متر افزایش می دهند. این مخاطره بیشتر در خزر شمالی رخ می دهد.

عضو هیات علمی پژوهشگاه اقیانوس شناسی دلایل نوسانات آب در دریای خزر را مربوط به رودخانه ولگا دانست و ادامه داد: ولی بدلیل گرمایش جهانی، افزایش دمای سطح آب و تبخیر بالا، تراز آب در خزر افزایش نیافته است.

خطرات پدیده موج مرده

معاون پژوهش و فناوری پژوهشگاه اقیانوس شناسی با اشاره به وجود پدیده ای به نام "موج مرده" یا "موج دورا" (Swell) در دریای خزر در این باره توضیح داد: این پدیده در سواحل ماسه ای خزر رخ می دهد و برای گردشگران مخاطره آمیز است، چرا که وقتی گردشگران در یک روز آفتابی با ساحل آرام و بدون باد مواجه می شوند، تصور می کنند که دریا آرام است، ولی وقتی باد شدیدی شروع به وزیدن می کند، امواجی را ایجاد می کند و در برخی مواقع این امواج جمع می شوند و موج بزرگی را به سمت ساحل هدایت می کنند.

وی با تاکید بر اینکه این پدیده مخاطره آمیز است، بر ضرورت توجه به هشدارهای هواشناسی برای ورود به سواحل تاکید کرد و یادآور شد: این پدیده در ساحل مکران وجود دارد و دریای خزر نیز از این مخاطره به دور نیست.

جریان های شکافنده مخاطره دیگری که در انتظار گردشگران هستند

علیزاده جریانهای شکافنده را از دیگر مخاطرات دریای خزر نام برد و گفت: این جریان ها، جریان های موازی با ساحل است که برای شناگران حتی برای شناگرانی که دارای مدل المپیک هستند، بسیار خطرناک است، چرا که سرعت برگشتی آب در این جریان بیشتر از توان شناگران است. وی پیرامون اینکه گردشگران خزر مراقب پدیده موج مرده باشند، ادامه داد: در برخی از مواقع که بیشتر 3 ماه فصل تابستان است، این آمار به 400 نفر نیز می رسد.