بازدید از مردان نمکی زنجان در عمارت ذوالفقاری زنجان

عمارت ذوالفقاری زنجان، در مرکز بافت قدیمی شهر و در محله ای موسوم به محله "دالان آلتی" در ضلع شمالی سبزه میدان که به روایتی توسط سردار اسعدالدوله (پدر محمودخان) در اواخر حکومت قاجار با کاربرد مسکونی و اداری در دو طبقه بنا گردیده و از مجموعه بناهای اندرونی و بیرونی و بخش های مختلف تشکیل شده بود ولی در حال حاضر قسمت هایی از آن از بین رفته یا از بین برده شده است. این بنا در حال حاضر موزه باستان شناسی و موزه مردان نمکی زنجان است و شامل دو طبقه و چند بخش می باشد. پس با ما در مجله همگردی همراه باشید برای بازدید از مردان نمکی در زنجان.

دوران پیش از تاریخ

به دوره ای اطلاق می شود که مرز آن با دوره ی تاریخی "اختراع خط" است. دوره ای که علی رغم سپری شدن 99 درصد زندگی بشر از بدو پیدایش در آن، به دلیل فقدان سیستم نوشتاری، ناتوانی انسان در ثبت و گزارش زندگی و از بین رفتن تجربه ها و دستاوردها، دوره ای تاریک از لحاظ اطلاعاتی محسوب می شود. در بخش پیش از تاریخ موزه (طبقه همکف)، اشیای متنوعی از دوره پارینه سنگی تا شروع دوران تاریخی (35000 تا 5000 سال پیش) به چشم می خورد. آثار دوره مس سنگ پیش از تاریخ، دوره ی مفرغ قدیم و اواخر دوره نوسنگی با قدمت 8000 ساله نمایش گذاشته شده است. طبقه دوم موزه شامل اشیای دوران تاریخی، پیش از اسلام و اسلامی در عمارت ذوالفقاری زنجان می باشد.

عصرآهن

عصرآهن (1500 تا 550 ق.م) با ورود اقوام آریایی به ایران و شروع فرهنگ جدید در این سرزمین همراه بوده است. فلزآهن برای اولین بار در این برهه زمانی ظهور کرد. تعدد و تنوع اشیای این عصر، سالم بودن آثار به دست آمده، ساخته شدن اشیا این دوره از جنس مفرغ، کشف تعداد زیادی گورستان و کشف آثار این دوره از گورستان ها از ویژگی های بارز این عصر است.

بخش اسلامی موزه

در این بخش آثار به دست آمده از دوران اسلامی در مردان نمکی در زنجان به نمایش گذاشته شده. پی سوزها و شیشه ها از جمله مهم ترین اشیای این دوره هستند. شیشه ها به دلیل تکنیک های خاص طراحی و نمایش تکنولوژی ساخت گونه ی جدیدی از اشیا، بسیار جالب توجه و حائز اهمیت می باشند. شیشه های دوران اسلامی اغلب شامل ظروف کوچک مثل عطردان و محفظه های نگهداری دارو و مایعات می باشند.

دوره تاریخی

آغاز این دوره از زندگی بشر با اختراع خط همراه بوده. این دوره علی رغم پیشرفت های فراوان خود فقط یک درصد از زندگی انسان را به خود اختصاص داده.

سردیس ایلخانی

در بین آثار تاریخی، چهره سنگی بزرگ به شکل انسان از معبد داش کسن توجه هر بیننده ای را به خود جلب می کند. در مورد پیشینه این اثر احتمال می رود با توجه به بودایی بودن معبد و تمایل پادشاهان ایلخانی به نگهداری پیکره ای از بودا در معابد، سردیس یکی از حکمرانان ایلخانی بوده و یا این که یک اثر اهدایی به معبد باشد. برخی محققین نیز بر این باورند که این نقش برجسته احتمالا متعلق به چهره مهر باشد.

مردان نمکی زنجان

مومیایی های شش گانه معدن نمک زنجان و میراث ماندگار جهانی که حاصل همکاری بی نظیر طبیعت با تاریخ است در عمارت تاریخی ذوالفقاری یا موزه مردان نمکی زنجان در معرض دید گردشگران قرار گرفته اند.

مردان نمکی شماره 1

به صورت کاملا تصادفی در سال 1372 در معدن نمک یافت شد. این مومیایی شامل سر یک مرد میان سال متعلق به اوایل دوره ساسانی با ریش و موی بلند، یک پا داخل چکمه و تعدادی از اشیا و ابزار است که در حال حاضر در موزه ایران باستان نگهداری می شود.

مرد نمکی شماره 4

کامل ترین مومیایی معدن نمک، متعلق به نوجوانی 16 ساله از دوره هخامنشی با لباس کامل شامل بالاپوشی بلند، یک شلوار و کفش چرمی است. گوشواره، چاقوی فلزی با دسته ی استخوانی که در غلافی چرمی به کمربند پارچه ای این مومیایی بسته شده است، از اشیای همراه این مرد نمکی است.

مرد نمکی شماره 6

جمجمه ای متعلق به یک انسان از اواخر دوره ساسانی که بر اساس مطالعات ژنتیکی این فرد ایرانی نبوده و شباهت زیادی به اروپاییان به خصوص افراد اروپای شرقی دارد. برای دلیل حضور این فرد در ایران احتمال می رود یا اجدادش ایرانی بوده اند یا خود و نیاکانش به دلایلی مانند جنگ و مسائل دیگر در برهه ای از زمان در این مکان استقرار یافته اند.

بخش بافته ها (پارچه ها)

این بخش شامل کمیاب ترین آثار دوره هخامنشی و ساسانی است. این موزه تنها مکان در دنیاست که بافته ای از دوران هخامنشی دارد. تنوع بافت، رنگ، طرح، نقش و جنس این پارچه ها نشان از ظرافت و دقت آمیخته با هنر در صنعت نساجی ایران باستان دارد. نمونه ی بارز این ظرافت را در کمربند مرد نمکی شماره 3 می توان دید.

اشیای شاخص عمارت ذوالفقاری زنجان

قاشق تراشیده شده از جنس استخوان متعلق به تپه ای از دوران نوسنگی در استان زنجان از بی نظیرترین و منحصر به فردترین آثار این بخش موزه مردان نمکی زنجان است که به ندرت می توان چنین اثر شاخصی از نظر ظرافت یافت.
پیکرک انسانی الهه مادر (هزاره پنجم پیش از میلاد، تپه نور سلطانیه) در میان اشیای پیش از تاریخ موزه از شاهکارترین و بی بدیل ترین آثاری است که می توان یافت. پیکرکی که با شیارها و خراش های سطح خود برای اولین بار لباس یک الهه مادر را با ظرافت خاصی به تجسم درآورده است.
قفل فلزی دوره قاجار
تنگ فلزی (گلدان) برنجی متعلق به دوره سلجوقی قرن ششم هجری
کمربند مرد نمکی شماره 3
سردیس ایلخانی

اطلاعات کاربردی عمارت ذوالفقاری زنجان

نشانی موزه مردان نمکی در زنجان: زنجان، تقاطع خیابان زینبیه و طالقانی، عمارت تاریخی ذوالفقاری
تلفن: 33336121-024
سایت: www.miraszanjan.ir

شش ماهه اول سال: 9 صبح الی 20 شب
شش ماهه دوم سال: 9 صبح الی 18 عصر
- روزهای تعطیلی موزه
14 خرداد، رحلت امام خمینی (ره)
21 رمضان، شهادت امام علی (ع)
25 شوال، شهادت امام جعفر صادق (ع)
9-10 محرم، تاسوعا و عاشورای حسینی
28 صفر، رحلت پیامبر اکرم (ص) و شهادت امام حسن مجتبی (ع)