خفه کردن شپش سر با سس مایونز
شپش چیست؟
وقتی نامش را می شنویم، گمان میکنیم حتما کسی که به شپش سر مبتلا شده، بهداشت فردی را رعایت نکرده است، اما مسئله شپش سر چندان ربطی به رعایت کردن بهداشت فردی ندارد.
به گزارش بهداشت نیوز، شپش ها موجودات بسیار کوچک، حدود سه میلی متر و بدون بال، با رنگ قهوه ای یا خاکستری هستند که در میان «مو» زندگی کرده و از خون کف سر تغذیه می کنند.
برای شپش ها سن و سال، طبقه و نژاد انسان ها فرقی ندارد، مثل هر نوع آلودگی دیگری، ممکن است هر کسی را درگیر کنند از کودک دبستانی تا پیرمرد و پیرزن ها! اما این موجودات به کودکان 3 تا 11 ساله، خاصه دخترها، علاقه بیشتری دارند. احتمالا به این دلیل که دخترها معمولا موهای بلندتری داشته و ممکن است از گیره و بورس سر مشترک با دیگران استفاده کنند.
آمارها نشان می دهد که شپش سر بیشتر در میان کودکان ابتدایی، خانواده ی و مراقبین آنها وجود دارد. معلمان و همکلاسی ها نیز معمولا در این دسته جا می شوند.
شپش ها نیاز به گرما دارند تا بتوانند زنده بمانند چون بیرون از بدن انسان کمتر از 36 ساعت دوام می آورند. پس تا آنجا که می توانند خودشان را به پوست کف سر نزدیک کرده و روزانه بین 5 تا 10 تخم بیضی شکل کوچک می گذارند که به تارهای مو می چسبند.
آلوده ترین مکان ها
گفته شد که کودکان دبستان و پیش دبستانی بیشترین گروهی هستند که با شپش سر درگیر می شوند. بنابراین آلوده ترین مکان، خانه ی فردی است که شپش سر دارد، مدرسه، سالن های ورزشی، اردوگاه و خوابگاه در مرحله ی دوم آلودگی قرار دارند.
راه انتقال شپش
شپش ها همان طور که گفته شد، بدون بالند، پس نمی توانند پرواز کنند، به همین دلیل اصلی ترین راه ابتلا، تماس مستقیم است. استفاده از وسایل مشترک است؛ مثل بورس سر، گیره، هدفون، بالش، روسری، کلاه، مبل و ...! به همین دلیل است که اگر یکی از افراد خانواده یا یک نفر در یک کلاس درس مبتلا شود، دیگران هم احتمالا به شپش سر درگیر خواهند شد. درست است که شپش ها بال ندارند تا بپرند، اما شانه زدن مو ممکن است آنها را تا یک متر هم پرتاب کرده و باعث ابتلای بقیه افراد شود.
شاید از خودتان بپرسید که آیا خوابیدن روی تخت فردی که به شپش مبتلاست، باعث انتقال می شود؟ بله! قطعا این اتفاق خواهد افتاد. دراز کشیدن روی تخت، کاناپه یا استفاده از ملافه ی آلوده، باعث انتقال شپش می شود.
حیوانات خانگی شپش دارند؟
حیوانات خانگی به خودی خود، دچار شپش نمی شوند، مگر اینکه با انسان دارای شپش در تماس مستقیم بوده باشند که در این صورت آنها هم ناقل این موجود ریز و سمج هستند. بد نیست بدانید که تنها میزبان شپش سر، انسان است.
تفاوت شپش و شوره سر
ممکن است شپش را با شوره سر اشتباه بگیرید؛ تفاوت شپش و شوره سر در این است که شوره، با شانه زدن جدا می شود اما شپش چسبندگی زیادی دارد و با شانه زدن از موها جدا نمی شود.
علائم داشتن شپش سر
منتظر علامت خاص بیماری در خود نباشید. شپش سر باعث بیمار نشده و ممکن است بدون علامت باشد. علائم دیگر، همچون خارش شدید پوست برای برخی از افراد اتفاق می افتد و برخی دیگر علامتی ندارند. اغلب کودکان هستند که دچار خارش شدید می شود. بین یک تا چهار هفته ممکن است طول بکشد تا فرد خارش شدید را تجربه کند.
1. خارش شدید پوست سر؛ اصلی ترین جایی که شپش ها جمع می شوند، پشت گوش و پشت سر است. بنابراین اگر در این قسمت ها احساس خارش شدید داشتید، ممکن است دچار شپش شده باشید.
2. احساس حرکت کردن چیزی در نزدیکی کف سر، یا حس قلقلک.
3. خراشیدگی کف سر: گفتیم که شپش ها روزی چند بار از خون کف سر تغذیه می کنند، این باعث ایجاد خراشیدگی در پوست سر می شود.
4. دیدن تخم شپش: خود شپش به نور حساسیت دارد و سریع خودش را به کف سر می رساند، اما تخم های خالی آن کمرنگ ترند و امکان حرکت ندارند، پس ممکن است در اطراف گوش و یا خط مو دیده شوند. بنابراین راحت ترین و مطمئن ترین راه تشخیص شپش سر دیدن آنها در پشت گوش است.
5. اختلال خواب؛ به طور محدود، شپش سر در بعضی از افراد اختلال خواب و بی خوابی ایجاد می کند.
درمان شپش سر
شپش ها معمولا سمج و چسبنده اند، حتی اگر یک تخم آن در میان موهایتان باشد، یعنی هنوز به آن گرفتارید و رها شدن از دستشان کار دارد. برای پیشگیری از مبتلا شدن به شپش، لازم است که از تماس مستقیم با افراد آلوده بپرهیزید. اگر کسی در میان دوستان یا خانواده تان مبتلا شده اند، سریع به پزشک مراجعه کنید. از وسایل مشترک با دیگران استفاده نکنید؛ همان وسایلی که در بالا ذکر شد.
برای درمان شپش سر، از داروخانه می تواند شانه ضد شپش تهیه کنید. شانه ای کوچک با دندانه های فلزی. شانه زدن با این شانه مخصوص، باعث جدا شدن شپش از مو می شود. بهترین زمان برای استفاده از این شانه، بعد از بیرون آمدن از حمام و زمانی که موها مرطوبند، است. هرگز از شانه پلاستیکی استفاده نکنید.
ریشه کن کردن شپش سر
برای ریشه کن کردن شپش سر، باید هشیار باشید. خاصه اگر کودک دبستانی در خانه دارید. درمان شپش را پشت گوش نیندازید. این مسئله چیزی نیست که با گذر زمان و بی توجهی بتوان آن را درمان و ریشه کن کرد. پس اگر نشانه های شپش را در موی سر کودکتان دیدید؛ با همان نشانه هایی که در بالا ذکر شد، باید تمام اعضای خانواده و کسانی که ارتباط نزدیک با او داشتند بررسی شوند و تمام آن هایی که بعد از بررسی مشخص می شود به آلوده شده اند باید تحت درمان سریع قرار بگیرند. تمام افرادی که به شپش مبتلا می شوند باید همزمان درمانشان را شروع کنند. یعنی اینطور نیست که با خودتان بگویید: «اول کودکم را درمان می کنم، او واجب تر است، بعد به خودم می رسم»
مهمترین نکته برای ریشه کن کردن شپش سر، عدم استفاده از وسایل شخصی مشترک است. حتی از کلاه، شال گردن، روسری، ملافه، تخت و بالش مشترک هم استفاده نکنید. تمام وسایل شخصی را مرتبا با قرار دادن در آب و صابون و سپش شستشوی در آب گرم، ضدعفونی کنید. برای اطمینان وسایل قابل اتو شدن را اتو بکشید. شپش و تخم آن وقتی که در درمای بالا قرار می گیرند از بین می روند. پس این امیدواری وجود دارد که پس از ضدعفونی و شستشو با اتوکشیدن، محکم کار کرده و به ریشه کن شدن آنها کمک کرده باشید.
هنگامی که مطمئن شدید که درمان اتفاق افتاده است، پس از گذشت 8 تا 12 ساعت، مجددا بررسی هایتان را شروع کنید، در صورتی که شپش زنده پیدا کردید، روش های درمانی را از سر بگیرید.
وقتی شپش از موی سر جدا شده و به روی زمین یا دیگر وسایل می افتد، زیاد زنده نمی ماند، پس لازم نیست وسواس گونه کل وسایل خانه تان را آبکشی و ضدعفونی کنند. تنها کافیست که هر آنچه در ارتباط مستقیم با فرد آلوده بوده، مثل لباس ها و ملافه را در ماشین لباسشویی ریخته و با آب داغ بشویید. وسایلی که قابل شستن نیستند، مثل کتاب، لوازم التحریر و ... را می توانید در یک کیسه دربسته گذاشته و دو هفته به آن دست نزنید.
برای ضدعفونی کردن شانه و برس کافی است آنها را به مدت 10 دقیقه در آب داغ و صابون قرار دهید.
نکته قابل تأمل و مهم این است که اگر مطمئنید که در یکی از فرزندانتان به شپش مبتلاست، به کسانی که در ارتباط نزدیک با او بوده اند اطلاع دهید. مثلا همکلاسی ای که به خانه شما آمده تا با فرزندنتان بازی کند. این کاری اخلاقی است و والدین آن کودک باید مطلع شوند و به هیچ عنوان نشانه ی این نیست که شما در خانه بهداشت فردی را رعایت نکرده یا مقصرید.
روش های درمان خانگی برای درمان شپش سر
1. سرکه و نمک: مهمترین و کاراترین درمان خانگی برای از بین بردن شپش، مخلطو سرکه و نمک است. خاصیت اسیدی سرکه باعث نابودی شپش و از بین بردن تخم آن می شود و نمک خاصیت ضدعفونی کنندگی دارد. ابتدا سرکه را گرم کرده با کمی نمک مخلوط کنید. مقداری از آن را قبل از خواب به پوست سرتان و ساقه موهایتان اسپری کنید. بعد با کلاه حمام سر را پوشانده و اجازه دهید تا صبح روی موهایتان بماند، سپس آن را بشویید. می توانید سرکه را با روغن زیتون حل کنید.
2. روغن زیتون: به تمام موهایتان روغن زیتون بمالید، بعد موها را جمع کرده و کلاه حمام یا حوله سر بپوشید. اجازه دهید سه تا هشت ساعت روی موهایتان بماند. متخصصان می گویند بعید است شپش ها بتوانند بیش از دوساعت و نیم در محول روغن زیتون دوام بیاورند. بعد از آن سرتان با شانه ی مخصوص ضد شپش شانه کرده و سپس با شامپوی مناسب بشویید. شانه را در محول آب و صابون قرار داده و اجازه دهید کاملا تمیز شود. بعد از آن حتما موهایتان را سشوار بکشید تا اگر شپشی باقی مانده با گرمای سشوار از بین برود.
3. روغن درخت چای؛ شاید شنیده باشید که روغن درخت چای، روغنی است که بیش از بقیه خاصیت ضدباکتری و ضد قارچ دارد، پس می تواند خیلی سریع شپش ها را از بین ببرد. مقداری از روغن درخت چای را با یک قطره روغن زیتون حل کرده و به پوست سرتان بمالید، دوازده ساعت بعد، موهایتان را خوب با شامپوی مناسب بشویید. این کار را سه بار در هفته تکرار کنید.
4. سس مایونز: شاید باورتان نشود اما «سس مایونز» می تواند شپش ها را خفه کند. سس مایونز را به موهایتان به تمام قسمت موهایتان بمالید. سرتان را با یک کلاه پلاستیکی یا حوله بپوشاید. بعد از پنج تا شش ساعت موها را با شامپوی مناسب به خوبی بشویید. با یک شانه فلزی موها را شانه کرده و سشوار بکشید. هفته ای یکبار از این درمان می توانید استفاده کنید.
5. پیاز. گوگرد موجود در پیاز می تواند شپش سر را از بین ببرد. چند عدد پیاز را در غذاساز ریخته و خمیر کنید. آب آن را خارج کرده و سپس به پوست سرتان بمالید و ماساژ دهید. بعد از گذشت دو ساعت، سرتان را بشویید. سه روز پشت سر هم از این درمان استفاده کنید.
6. سیر: 8 عدد سیر را له کرده و با آبلیمو مخلوط کنید تا خمیری شکل شود. سپس این خمیر را به پوست سرتان بمالید و اجازه دهید تا نیم ساعت بماند. سپس سر و موهایتان را با آب گرم کاملا بشویید.
7. آبلیمو: آبلیمو هم همانند سرکه خاصیت ضد اسیدی دارد و به همین دلیل باعث کشته یا جدا شدن شپش ها می شود. برای این کار لازم است که از آبلیموی تازه استفاده کنید و اجازه دهید که نیم ساعت روی سرتان بماند. سپس موهایتان را شسته و با شانه ضد شپش، شانه بزنید. این کار را یک بار در هفته می توانید انجام دهید.
8. روغن ها؛ از روغن چای و روغن زیتون به عنوان درمان خانگی شپش سر نام بردیم. اما بقیه ی روغن ها مثل روغن بادام، روغن نارگیل، روغن اسطوخدوس، روغن گل میخک، روغن نعناع، روغن جوز هندی، روغن اکالیپتوس هم می توانید استفاده کنید. به طور کلی روغن ها در درمان شپش سر نقش مهمی ایفا می کنند، اگر چه که ممکن است لازم باشد از دو درمان استفاده کنید تا مطمئن شوید که از شر شپش ها خلاص شده اید. روش استفاده از روغن ها هم شبیه به هم است. طرز استفاده ای که در مصرف روغن درخت چای و روغن زیتون وجود دارد، برای بقیه ی روغن ها هم کاربردی است.
نکات مهم
1. دوز داروها را زیاد نکنید. اگر از داروی شیمیایی یا گیاهی استفاده می کنید، به همان مقدار توصیه شده، استفاده کنید. بیش از آن ممکن است آسیب هایی به دنبال داشته باشد.
2. هیج درمانی را بیش از سه برار تکرار نکنید. در صورتی که دارویی را بیش از اندازه تکرار کنید، ممکن است شپش ها نسبت به آن مقاوم شوند.
3. استفاده ی همزمان از چند دارو به صلاح نیست. بهتر است یک دارو را امتحان کنید و در صورتی که نتیجه نداد سراغ دیگری بروید.
4. هرگز از محصولاتی مانند بنزین یا نفت برای از بین بردن شپش سر استفاده نکنید. این مواد قابل اشتعال خطرناک بوده و آسیب های جدی به همراه دارند.
5. در صورت بارداری، جهت درمان شپش سر به پزشک مراجعه کنید تا داروی مناسب برایتان تجویز کند. حتی داروهای گیاهی را هم بدون نظر پزشکتان مصرف نکنید.
هشدار مهم این است که در صورت استفاده از داروهای ضد شپش، همزمان از نرم کننده های ترکیبی مو استفاده نکنید.