آیا قرار دادن ظروف پلاستیکی در ماکروویو خطرناک است؟

انتخاب/در این مطلب به این می پردازیم که چه پلاستیک هایی مناسب استفاده در مایکروویو هستند و خطرات استفاده از آن ها در مایکروویو چیست.

ما می دانیم که گرم کردن غذا در مایکروویو باعث جنبش مولکولی می شود که ساختار شیمیایی آن را تغییر می دهد. همچنین مایکروویو می تواند ساختار شیمیایی ظرف مورد استفاده را نیز تغییر دهد. بحث هایی که پیرامون این مسئله وجود دارد بسیار گسترده بوده و پُر از نظراتی علیه استفاده از مایکروویو می باشد. عده ای عقیده دارند اگر از پلاستیک مناسب استفاده کنیم و ویژگی های غذا را بدانیم، مایکروویو هیچ ضرری ندارد.

چه نوع پلاستیک هایی وجود دارد؟

پلاستیک ها به دو دسته ی طبیعی و مصنوعی تقسیم می شوند. پلاستیک های مصنوعی شامل ترموپلاستیک ها، ترموست ها و الاستومرها می شوند. کُد گذاری این پلاستیک ها به این صورت است که با یک مثلث که با سه فلش ساخته شده و بازیافتی بودن را نشان می دهند شناخته می شوند.

این یک علامت بین المللی برای قابل بازیافت بودن است که در داخل آن عددی از یک تا هفت خواهید دید:

PET – کد 1 (پلی اتیلن ترفتالات): ویژگی های زیادی دارد مثلاً شفافیت و رنگ پذیری. این پلاستیک قوی و سبُک بوده و به راحتی بازیافت می شود. خیلی از تولیدکننده ها از آن برای بطری های نوشیدنی استفاده می کنند.

HDPE - کد 2 (پلی اتیلن با غلظت بالا): این پلاستیک انعطاف پذیر اما تا حدودی خشک است، مقاومت خوبی در برابر مواد شیمیایی و نور و دمای پایین دارد، بی رنگ و تقریباً مات است و به راحتی می توان روی آن چاپ کرد، رنگ زد یا چسب زد. این پلاستیک معمولاً برای بسته بندی مواد غذایی، محصولات شوینده یا روغن موتور استفاده می شود.

PVC - کد 3 (پلی وینیل کلراید): این پلاستیک بسیار انعطاف پذیر و شفاف است که خیلی از کمپانی ها از آن برای لوله ها، ظروف آزمایشگاهی و یا غذاهای منجمد استفاده می کنند. PVC بازیافت شده به عنوان سرعت گیر، کفپوش، سطل زباله و لوله به کار می رود.

LDPE - کد 4 (پلی اتیلن با غلظت پایین): این پلاستیک قابلیت بازیافتی کمی دارد و به دلیل اینکه به راحتی سم آزاد می کند خیلی کم در صنایع غذایی به کار می رود، در برابر اسیدها مقاوم است و به دلیل سختی که دارد برای لوله ها، شاغول، تجهیزات پزشکی، کاورهای خشک شویی و ... به کار می رود.

PP – کد 5 (پلی پروپیلن با غلظت پایین): این نوع پلاستیک در برابر حرارت فوق العاده مقاوم بوده و به راحتی رنگ و شکل می گیرد، برای در بطری و پوشک بچه مور استفاده قرار می گیرد، در برابر مواد شیمیایی، آب جوش و شوینده ها مقاوم است. پلاستیک پلی پروپیلن با غلظت پایین تنها نوعی است که سازمان بهداشت جهانی آن را در تماس با غذا بی خطر می داند.

PS – کد 6 (پلی استایرن که به فوم معروف است): ما این نوع پلاستیک را پلاستیک طلقی می دانیم، سخت و سفت بوده و برای مواد غذایی، اسباب بازی ها و لوازم آزمایشگاهی کاربرد دارد.

دیگر انواع پلاستیک – کد 7 (پلاستیک ترکیبی): محصولی است که به سختی بازیافت می شود و از چند ماده تشکیل شده. این نوع پلاستیک ترکیبی در اشیاء و لوازم بی شماری به کار می رود مثلاً شیشه شیر کودک، فنجان، ظروف پزشکی، اجزای اتومبیل و سی دی ها.

استفاده از کدام نوع پلاستیک در مایکروویو مجاز است؟

با توجه به کُدهای شناسایی پلاستیک ها، ظروفی که می توانید آن ها را در مایکروویو استفاده کنید دارای کدهای 1، 2 و 5 هستند، یا اینکه روی شان ذکر شده «قابل استفاده در مایکروویو». فقط این نوع ظروف پلاستیکی جوری طراحی شده اند که می توانید از آن ها در مایکروویو استفاده کنید بدون اینکه ساختار فیزیکی شیمیایی شان تغییر کرده و ذرات سمی آزاد کنند. البته در مورد کدهای 1 و 2 اختلاف نظرهایی هم وجود دارد.

ضمناً باید نسبت به انتخاب شیشه شیر کودک دقیق باشید زیرا دهه هاست که سازنده ها این بطری ها را از پلی کربنات می سازند. این ماده در مایکروویو بیسفنول A آزاد می کند که مختل کننده ی غدد درون ریز است. البته اخیراً ممنوعیت برای سازنده ها ایجاد شده و آن ها مجبور شده اند این پلاستیک را با پلی پروپیلن یا پلی اتر سولفون جایگزین کنند که در برابر گرمای داخل مایکروویو مقاوم هستند.

همان طور که می بینید انواع گوناگونی از پلاستیک ها وجود دارند که ما در خانه بارها از آن ها استفاده می کنیم. ما عادت کرده ایم از ظروف پلاستیکی برای نگهداری غذا یا نوشیدنی ها استفاده کنیم در حالی که خیلی از آن ها برای این هدف ها طراحی نشده اند. همچنین تصورمان این است که ظروف پلاستیکی به این دلیل که فقط چند لحظه در مایکروویو قرار می گیرند پس خطری ندارند.

خطرات استفاده از ظروف پلاستیکی

بعضی از پلاستیک ها هرچند مقاوم اند اما وقتی در معرض گرما یا سرما قرار می گیرند مواد سمی، سرطان زا و دی اکسین هایی آزاد می کنند که طی یک فرایند شیمیایی به غذای داخل ظرف انتقال داده می شوند. هرچند برخی از تجزیه و تحلیل ها نشان می دهند فرایند انتقال این مواد به غذا بیش از اندازه واقعی تخمین زده شده اما بحث هایی علمی وجود دارند که در این مورد هشدارهایی داده اند:

. اگر پلاستیک دارای عدد 7 باشد یعنی حاوی بیسفنول است. بیسفنول در مقادیر زیاد می تواند برای بدن مضر باشد. بیسفنول ماده ای اگزوژنوس است که می تواند منجر به چاقی، تغییراتی در غدد درون ریز و بیماری های فرسایشی مزمن شود.

. ظروف پلاستیکی دارای کد 3 و عبارت PVC حاوی فتالات هستند. فتالات ترکیبی شیمیایی است که در پلاستی سایزر (نرم کننده) به کار رفته و برای سلامتی مضر است.

. هرگز غذا را در ظروف پلاستیکی که دارای کد 3، عبارت PVC، کد 6 و یا عبارت PS هستند در مایکروویو گرم نکنید.

مطالعه ای نشان داده که درصد زیادی از افرادی که مکرر از مایکروویو استفاده می کنند نمی دانند چه نوع پلاستیکی برای این کار مناسب است. و بدتر اینکه آن ها غذا را بیش از اندازه گرم می کنند. این کار، احتمال انتقال مواد سمی از سطح ظروف به غذا را افزایش می دهد.

ضمناً الگوها و عادت های مدرن کار و زندگی باعث شده بیشتر از غذاهای پُرچرب استفاده کرده و زیاده از حد آن ها را گرم کنیم و همین، خطر را بزرگ تر می کند. در واقع انتقال سموم به غذا وقتی که از ظروف پلاستیکی نامناسب استفاده می کنیم و مدت زمان طولانی غذا را در مایکروویو گرم می کنیم بیشتر می شود.

انتخاب ها دیگر به جای استفاده از ظروف پلاستیکی در مایکروویو

اگر ظرف پلاستیکی مناسب برای استفاده در مایکروویو ندارید می توانید از ظرف شیشه ای یا سرامیکی استفاده کنید که قادر به تحمل دمای داخل مایکروویو باشد. اگر می خواهید غذایی را فقط برای چند ثانیه گرم کنید می توانید از یک کاغذ یا مقوای ترجیحاً سفید نیز استفاده کنید.

به طور کل، بهترین انتخاب برای ظرف داخل مایکروویو، ظروف سیلیکونی و پیرکس هستند که می توانید آن ها را داخل مایکروویو یا همین فرهای معمولی قرار دهید.

هرگز ظروف فلزی را داخل مایکروویو نگذارید. امروزه طبق توصیه ی برخی از سازنده ها، فویل آلومینیوم برای داخل مایکروویو مناسب است. حتی می توانید از ظروف فویل آلومینیوم که قابل استفاده در مایکروویو بوده و در بازار موجودند استفاده کنید.

برای استفاده از ظرف پلاستیکی در مایکروویو، اطلاعات قید شده روی آن را چک کنید

توصیه می کنیم از ظروفی برای مایکروویو استفاده کنید که سازنده ها ایمن بودن آن ها را برای این کاربرد اعلام کرده اند. طبق استانداردها، سازنده ها باید ویژگی های نوع ظروف پلاستیکی را روی آن ها قید کنند.

ضمناً اگر نمی توانید نوع پلاستیک را شناسایی کنید بهتر است از مایکروویو صرف نظر کرده و غذا را در فر داغ کنید یا از ظرف شیشه ای یا سرامیکی استفاده کنید.

ضمناً این را هم باید مشخص کنید که قصد پخته شدن غذا را دارید یا فقط می خواهید غذا را گرم کنید. غذایی که قرار است گرم شود به مدت زمان کمتری نیاز دارد. بنابراین اینکه از ظرف پلاستیکی استفاده کنید یا شیشه ای چندان مهم نیست؛ اما در مورد پختن غذا هرگز از ظرفی که از ایمن بودن آن در مایکروویو مطمئن نیستید استفاده نکنید. ظروفی را که تغییر شکل داده اند یا کهنه شده اند هرگز به کار نبرید؛ زیرا بیشتر احتمال دارد مواد شیمیایی آزاد کنند.