معرفی کوتاه تعدادی از معروف ترین قلعه های تاریخی ایلام

یکی از استانهای بی مثال کشور ایران، استان ایلام بوده که دیدنی های بسیاری را برای گردشگران در بطن خود جای داده است. یکی از این دیدنی ها، قلعه های تاریخی بوده که طرفداران بسیاری دارند. با ما در مقاله مشهورترین قلعه های تاریخی ایلام همراه شوید تا شما را با تعدادی از دیدنی ترین قلعه های تاریخی ایلام آشنا کنیم. قطعا، آشنایی با معروف ترین قلعه های تاریخی ایلام برایتان جالب خواهد بود.

قلعه هزارانی

تاریخچه قلعه هزارانی به دره ساسانی بر می گردد. در مورد موقعیت و مکان این مورد از مشهورترین قلعه های تاریخی ایلام نیز باید گفت که بر روی تپه ای طبیعی با ارتفاع حدود 10 متر واقع شده است. این تپه در ورودی روستایی به نام هزارانی قرار دارد. البته، باید گفت که متاسفانه به علت زمان زیادی که از ساخت این قلعه گذشته و عدم رسیدگی لازم به آن، معماری دالانی و مستطیلی این بنا که بسیار بزرگ هم بوده اند، در حال حاضر در زیر خاک مدفون یا نیمه مدفون است. البته، احتمالا مصالح بکار رفته در ساخت این مورد از دیدنی ترین قلعه های تاریخی ایلام که شامل سنگ و گچ بوده اند نیز در تخریب معماریش نقش بسزایی داشته اند.

قلعه سه کسان

قلعه سه کسان یکی دیگر از بنا و قلعه های متعلق به عصر ساسانی است. علت ماندگاری این مورد از دیدنی ترین قلعه های تاریخی ایلام این است که در ارتفاعات صخره ای و بلندترین نقطه ساخته شد، بطوریکه دیوارهایش کاملا غیرقابل دسترس بوده اند. موقعیت جغرافیایی این قلعه که به سه کسون معروف بوده، در جنوب غربی دره شهر و در میان ارتفاعات کبیرکوه قرار گرفته است.

قلعه سام

قلعه سام برای مقاصد نظامی و دفاعی و در اواخر دوره اشکانی و اوایل دوره ساسانی ساخته شد. البته، معماریش کاملا با عصر ساسانی همخوانی دارد. نکته جالب توجه در ساخت و معماریش این است که همه چیز حالت طبیعی خود را داشته و گویی معمارش آزادی بسیار بزرگی داشته که اجازه داده تا صخره ها به همان شکلی که هستند، بمانند. از این رو، احتمالا این برجها بدون نقشه و طرح اولیه ساخته شده اند. در مورد موقعیت جغرافیایی این مورد از معروف ترین قلعه های تاریخی ایلام باید گفت که در چرداول و نزدیک به روستای چم بور واقع شده است.

دژ پشت قلعه

از اهمیت دژ پشت قلعه همین بس که بخاطر انجام مطالعات باستان شناسی در سال 1380، تحت حفاظت اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری استان ایلام درآمد تا علاوه بر حفاظت و مطالعات، مرمت این اثر نیز راحت تر صورت گیرد. از دیگر ویژگی های این اثر که آن را منحصر بفرد کرده، این است که باروی قلعه، برجکهای دیده بانی و نگهبانی، ورودی قلعه، اماکن مسکونی، شاهنشین، تونل و پلکان را در دل خود جای داده و از مصالحی چون قلوه سنگ، گچ و ساروج ساخته شده است.

قلعه اسماعیل خان

قلعه اسماعیل خان که طبق بررسی های صورت گرفته، قدمت زیادی برایش پیش بینی شده، بر فراز ارتفاعات انبار آب ساخته شده است. در مورد مصالح بکار گرفته شده در این بنا نیز باید افزود که با توجه به موقعیت کوهستانی بنا، از سنگهای کوهستانی به همراه ملات گچ استفاده شده و ویژگی بسیار منحصر بفردش این است که این سنگها با کمترین تراش بکار گرفته شده اند. نکته دیگری که خوب است بدانید این است که بخاطر ارتفاع این قلعه از سطح زمین و قرار گرفتن در منطقه ای صعب العبور، تنها یک مسیر ارتباطی به بیرون داشته و آن هم مسیری است که در جبهه جنوب شرقی قرار دارد.

قلعه چکر بولی

شباهت قلعه چکر بولی به قلعه یزدگرد کرمانشاه بیشتر در نوع مصالح و سبک معماریشان بوده است. قسمت جنوبی قلعه از 11 اتاق با طاقهای قوس تشکیل شده و این اتاقها طوری تعبیه شده اند که بر حیاط مرکزی کاملا اشراف داشته و مصالحی که در این قلعه بکار گرفته شده نیز شامل سنگ و گچ هستند. جالب است بدانید که اتاقهای این مورد از مشهورترین قلعه های تاریخی ایلام با گچ پوشانده شده که نوعی زیبایی بحساب می آید. اما، زیبایی دیگر این بنا مربوط می شود به سفالهای نخودی و قرمز رنگ که قدمت آنها به دوره های تاریخی برگشته و در محوطه اطراف این مورد از دیدنی ترین قلعه های تاریخی ایلام بچشم می خورند.

قلعه تاریخی قلا

قلعه تاریخی قلا یکی از بزرگترین قلعه ها در سطح منطقه زاگرس بوده و برای عزیمت به آن، باید ابتدا از چوار 12 کیلومتر به طرف مغرب فاصله گرفته و در راه چوار- مورت تجریان حرکت کرد تا به این مورد از معروف ترین قلعه های تاریخی ایلام رسید.

قلعه والی

از ویژگی های منحصر بفرد قلعه والی می توان به وجود حرم سرا، قسمت شاهنشین، اتاق آینه و زندان در زیرزمین اشاره کرد که به این بنا زیبایی و جذابیتهای خاصی بخشیده اند. در مورد مصالح موجود در پیکره این بنا نیز باید گفت که از سنگ، آجر، گچ، کاشی و چوب استفاده شده که حاکی از جدید بودنش است. ویژگی دیگر این مورد از مشهورترین قلعه های تاریخی ایلام این است که در قسمتهای شرقی، غربی و جنوبی دارای 3 در ورودی مجزا بوده که دو در شرقی و غربی آن کاملا خصوصی بوده اند، اما در اصلی که همان در جنوبی است، برای عموم بوده است. اگر در مورد وسعت این بنا نیز بخواهید بدانید باید گفت که دارای 1464 متر مربع زیر بناست. این بنا را غلامرضا خان والی در زمان قاجار و در سال 1326 قمری ساخت.

قلعه پور اشرف

قلعه پور اشرف را میر صید محمد خان پور اشرف برای کاربرد نظامی- مسکونی در سال 1335 قمری یعنی در دوره قاجار بنا کرد. در این مورد از مشهورترین قلعه های تاریخی ایلام علاوه بر قلوه سنگ که اسکلت کلی بنا را تشکیل می دهد، از آجر نیز در سر در ورودی ها استفاده شده است.

قلعه زینل

پس از دوره صفوی، حاکمان محلی از قلعه زینل استفاده شخصی کرده اند. اما، با وجود همه اینها، این قلعه توانسته تا به خوبی خود را از گزند تخریب برهاند. علت این امر این است که این قلعه بر روی تپه مرتفعی در منطقه زاگرس قرار گرفته است. در مورد مصالح بکار رفته در این قلعه نیز می توان از سنگ و گچ نام برد. برای بازدید از این بنای تاریخی می توانید پس از عزیمت به دره شهر، به روستای الیاس آباد چمکلان رفته و در جنوب این روستا بدنبال قلعه مذکور بگردید.

قلعه میر غلام هاشمی

در سنگ نوشته روی دیوار قلعه میر غلام هاشمی تاریخ و سال 1303 قمری حک شده است. پس، این بنا مربوط به عهد قاجار بوده و شاید از کاربرد مسکونی آن بشود این نکته را استنباط کرد. این بنا دارای پلان مربع شکل و همچنین مصالحی شامل سنگ و ملات گچ است. برای بازدید از این قلعه، باید به 8 کیلومتری شمال غرب شهر دره رفته و در دره سیکان بدنبالش بگردید.

قلعه هزار درب

قلعه هزار درب از معماری طاقی و هلالی شکلش کاملا بر می آید که متعلق به دوره ساسانی است. از مصالح بکار گرفته شده در این مورد از معروف ترین قلعه های تاریخی ایلام می توان به سنگهای تراشیده و قلوه سنگ ها اشاره کرد که برای ساخت ملات آنها نیز گچ پخته را بکار گرفته اند.

قلعه میمه

تجهیزات و امکانات این قلعه به اندازه ای هست که بشود اندکی از آنها یاد کرد. از میان این تجهیزات می توان به وجود پله، زیرزمین، راهرو، برج دیده بانی و تعدادی اتاق اشاره کرد که همگی از مصالحی چون قلوه سنگ و گچ ساخته شده اند. البته، از ساروج هم برای زیبایی و نمای دیوارهای داخل استفاده شده است. این قلعه را بر روی تپه ماهورها ساخته اند تا به میمه اشراف کامل داشته باشند.

قلعه آسمان آباد

اگر بخواهید اطلاعاتی پایه در زمینه قلعه آسمان آباد بدانید، باید در همین حد بسنده کرد که در ساخت این قلعه از سنگهای لاشه و ملات گچ استفاده شده و موقعیت آن نیز جایی مابین دو روستای علی آباد وسطی و علی آباد سفلی است.

قلعه هره قلوس

در وصف این قلعه همین بس که مانند اغلب قلعه های نام برده شده در این مطلب، مربوط به عهد ساسانی بوده و از نظر موقعیت و دسترسی نیز در چرداول و نزدیک به روستای شباب است.

قلعه جوق ملکشاهی

یکی از قلعه های استان ایلام که از نوع معماری و شواهد فرهنگی آن اینگونه بر می آید که متعلق به دوران سلجوقیان است، قلعه جوق ملکشاهی نام دارد. این قلعه بر روی تپه ای بلند و در کنار زمینهای هموار ساخته شده است.

قلعه کنجانچم

یکی از قلعه های استان ایلام که در سال 1326 قمری ساخته شده، قلعه کنجانچم نام داشته و معماریش شامل اتاقهای مرتبط به هم، حمام، برج نگهبانی، قسمت مسکونی و دیوانخانه هست. این بنا قلعه زمستانی غلامرضا خان ابوقداره، والی ایلام بود.

قلعه جهانگیر آباد

قلعه جهانگیر آباد یکی از معدود قلعه های مربوط به دوران معاصر بوده که در زمان پهلوی و والیان پشتکوه اقدام به ساختش شده است. این قلعه در دل خود 6 اتاق، 2 ایوان و یک راهرو و دو زیرزمین را جای داده و پلان مربع مستطیلش کاملا مشهود است.