توصیه های تغذیه ای در ترومبوز

زندگی آنلاین/نشانه های کلاسیک ترومبوز سیاهرگی عمقی عبارتند از تورم، درد و تغییرات پوستی و تغییر رنگ منطقه آسیب دیده. شیوع ترومبوز سیاهرگی عمقی یا DVT در جوامعی که رژیم های غذایی آن ها بیشتر مبتنی بر غذاهای گیاهی تصفیه نشده باشد (نسبت به مصرف محصولات حیوانی یا غذاهای بسیار تصفیه شده)، نادر است چراکه مصرف چربی کمتر و فیبر غذایی بیشتری دارند. با این حال، دریافت رژیمی بر عوامل انعقادی مانند فاکتور VIIc، فاکتور VIIIc و فاکتور فون ویلبراند

(von Willebrand) تأثیر می گذارد، که همه این عوامل، به نوبه خود، با خطر ابتلا به ترومبوآمبولی وریدی مرتبط هستند. به علاوه، دریافت پایین منابع فیبر رژیمی با فعالیت بیشتر مهارکننده فعال‏کننده پلاسمینوژن -1 (PAI-1)، مهارکننده اصلی فیبرینولیز در بدن، ارتباط دارد. رژیم های کم چرب و پرفیبر، در کنار ورزش، فیبرینولیز را بهبود می بخشند و در نتیجه ممکن است به کاهش خطر DVT کمک کنند. برخی از محققان این فرضیه را مطرح کرده اند که در افراد با رژیم غذایی کم فیبر، معمولاً دفع مدفوع به سختی و همراه با زور زدن زیاد صورت می گیرد، که در نتیجه فشار داخل وریدی افزایش می یابد و به دریچه هایی که بازگشت خون را تسهیل می کنند، آسیب می رساند. رژیم های غذایی پر فیبر از بروز این مشکل جلوگیری می کنند. با ایجاد چند تغییر در سبک زندگی، می توان خطر ابتلا به ترومبوز سیاهرگی عمقی را کاهش داد که شامل کنترل فشار خون، ترک مصرف دخانیات و کاهش وزن در صورت داشتن اضافه وزن می باشد.

ترومبوز به اختلالی گفته می شود که یک لخته در داخل عروق سالم تحت شرایطی خاص ایجاد شود که می تواند مانع جریان خون در عروق شود. اگر این لخته یا تکه ای از آن در بدن شروع به حرکت کند به آن آمبولی می گویند. ممکن است ترومبوز در داخل ورید یا شریان ایجاد شود. ترومبوز وریدی باعث جمع شدن خون در قسمت آسیب دیده می شود؛ در حالیکه ترومبوز شریانی بر ذخیره خون اثر گذاشته و منجر به آسیب اندامی می شود که توسط آن شریان خون رسانی می شود. ممکن است قسمتی از لخته خون شکسته شود و در بدن به حرکت در بیاید و موجب آمبولی شود، این نوع از آمبولی به عنوان ترومبوآمبولی شناخته می شود. ترومبوز سیاهرگی عمقی، به معنای تشکیل لخته خونی و تجمع سلول های خونی در دیواره داخلی یک ورید عمقی است. این اختلال که به DVT معروف است، بیشتر سیاهرگ های اندام تحتانی را درگیر می کند.

عوامل تغذیه ای زیر، با کاهش خطر بروز ترومبوز سیاهرگی عمقی در ارتباط هستند:

رژیم های غذایی کم چرب و پر فیبر: افزایش غلظت کلسترول خون، با خطر بروز ترومبوز در ارتباط است. برخی شواهد نشان می دهند که افزایش همزمان سطح کلسترول و تری گلیسیرید نیز، این خطر را افزایش می دهد. کاهش کلسترول و چربی اشباع رژیم غذایی و افزایش فیبر رژیمی، تأثیر عمده ای بر سطح چربی خون دارد. رژیم های غذایی کم چربی، گیاهی و گیاه خواری بویژه برای دستیابی به این هدف مؤثر هستند. افزایش سطح فیبرینوژن، که یکی دیگر از عوامل خطر برای ترومبوز سیاهرگی عمقی است، در افرادی که از رژیم های گیاه خواری پیروی می کنند کمتر است.

دریافت میوه و سبزیجات: در مطالعه ای با هدف بررسی خطر بیماری آترواسکلروز در جمعیت های مختلف (ARIC)، در افرادی که تقریباً 5 وعده میوه و سبزیجات در روز مصرف می کردند، در مقایسه با افرادی که کمتر از 2.5 وعده در روز مصرف می کردند، تقریباً خطر ترومبوآمبولی وریدی (ترومبوز سیاهرگی عمقی یا آمبولی ریوی) تا 50 درصد کمتر بود.

همچنین مصرف میوه ها و سبزیجات برای بیماران تحت درمان با داروهای ضدانعقاد خون اهمیت دارد. در بیمارانی که موادغذایی غنی از ویتامین K به مقدار کم دریافت می کنند نسبت به افرادی که بیشتر از این منابع مصرف می کنند، کنترل ضدانعقاد کمتری دارند و یک مطالعه دوسوکور، تصادفی و کنترل شده با دارونما، بر روی 200 بیمار که از داروی ضد انعقاد خون استفاده می کردند نشان داد که دریافت مکمل ویتامین K به میزان 100 میکروگرم روزانه، کنترل ضدانعقاد را بهبود بخشید.

کنترل وزن: چاقی خطر ابتلا به ترومبوز سیاهرگی عمقی را افزایش می دهد. این خطر ممکن است به دلیل افزایش در بازدارنده ی فعال کننده پلاسمینوژن (PAI-1) مرتبط با چاقی باشد یا به علت افزایش فشار وریدی مرتبط با آن باشد.

کاهش مصرف گوشت قرمز و فرآوری شده: در حالی که به نظر نمی رسد بین مصرف گوشت قرمز فرآوری شده و خطر بروز ترومبوز سیاهرگی عمقی رابطه قوی وجود داشته باشد، اما مصرف زیاد این موادغذایی با افزایش خطر سرطان و بیماری های قلبی عروقی ارتباط دارد، که هر دو خطر ابتلا به ترومبوز سیاهرگی عمقی را افزایش می دهند.

نوشیدن آب و مایعات: دهیدراتاسیون می تواند منجر به غلیظ شدن خون و افزایش خطر لخته شدن خون شود.

طعم دار کردن غذاها با سیر: برای سیر فواید بی شماری اثبات شده است؛ از جمله احتمال تجزیه تجمع خوشه ای شکل و مضر پلاکت ها در جریان خون. با پزشک خود در رابطه با مقدار مجاز مصرف سیر در صورت مصرف داروهای رقیق کننده خون مشورت کنید، چراکه سیر با اثربخشی برخی داروها می تواند تداخل داشته باشد.

داشتن سبک زندگی سالم، برای جلوگیری از ابتلا به ترومبوز سیاهرگی عمقی و کمک به اجتناب از عوارض تهدید کننده زندگی، مهم است. به علاوه، یک سبک زندگی سالم شامل بسیاری از تغییراتی می باشد که برای جلوگیری از لخته شدن خون ضروری است. این تغییرات شامل تحرک بیشتر، ترک سیگار و کاهش وزن است.

با یک رژیم غذایی سالم می توان خطر ابتلا به ترومبوز سیاهرگی عمقی و لخته شدن خون را کاهش داد. میوه ها، سبزیجات و غلات کامل، ویتامین ها و موادمعدنی ضروری را تأمین می کنند. رژیم غذایی پرفیبر، گیاه خواری یا رژیم مدیترانه ای ممکن است برای افرادی که در معرض ترومبوز سیاهرگی عمقی هستند یا افرادی که سابقه ترومبوز داشته‏اند، بهترین انتخاب باشد، اما برای تائید این مورد تحقیقات بیشتری نیاز است. خوردن این موادغذایی گیاهی در مقادیر کم نیز، می تواند در کاهش خطر ابتلا به ترومبوز سیاهرگی عمقی کمک کننده باشد.

اما برخی از ویتامین ها و موادمعدنی می توانند با داروهای ترومبوز تداخل ایجاد کنند. به عنوان مثال، دریافت بیش از حد ویتامین K می تواند قابلیت داروی وارفارین را برای رقیق کردن خون و جلوگیری از لخته شدن خون کاهش دهد.

بهتر است در مورد مصرف هرگونه ویتامین یا مکملی با پزشک خود مشورت کرده و در مورد تداخلات احتمالی با داروها سؤال کنید. همچنین مهم است که شما با یک متخصص تغذیه در مورد موادغذایی یا موادمغذی که باید از مصرف آن ها اجتناب کنید یا بهتر است در رژیم غذایی خود بگنجانید؛ مشورت کنید.