خطر فرونشست زمین در کمین ابنیه تاریخی اصفهان

ایسنا/ براساس آخرین خبرهای بدست رسیده، خطر فرونشست زمین در کمین ابنیه تاریخی اصفهان مشاهده می شود.

مهاجرت آبهای شور به آبخوان های شیرین در استان اصفهان

دکتر علیرضا شهیدی با اشاره به بازنگری نقشه های زمین شناسی توضیح داد: در سازمانهای زمین شناسی بزرگ دنیا هر چند سال یک بار نقشه های زمین شناسی تهیه شده را بروز می کنند، چرا که دانش امروز با توجه به دانشی که در سالهایی که این نقشه ها تهیه شده بود، پیشرفت داشته است؛ از این رو کیفیت داده هایی که قابلیت تبدیل شدن به نقشه را داشته باشند، افزایش یافته است.

وی با تاکید بر اینکه نقشه های تهیه شده سازمان زمین شناسی ایران مربوط به سال1347 دانست، اظهار کرد: زمان بسیار زیادی از تهیه این نقشه ها گذشته، ضمن آنکه در محافل مختلف اظهار می شود که وقتی نقشه ها در کنار یکدیگر قرار داده می شوند، واحدها همخوانی ندارند؛ از این رو نسبت به بازنگری نقشه ها، اقدام و تهیه نقشه های نسل دوم زمین شناسی را آغاز کردیم.

شهیدی با بیان اینکه این نقشه ها بیشتر براساس تصاویر دورسنجی و ماهواره ای خواهد بود، خاطر نشان کرد: این پروژه با همکاری دانشگاه تربیت مدرس خواهد بود و در فاز اول به صورت آزمایشی حدود 6 نقشه را تهیه می کنیم، در طی آن در کنار استفاده از روش ریموت سنسینگ در سطح زمین چک کنترل مجددی به منظور بررسی دقت و راستی آزمایی واحدهای دورسنجی انجام خواهد شد.

رئیس سازمان زمین شناسی مقیاس مورد نظر برای تهیه این نقشه ها را یک 50 هزارم ذکر کرد و ادامه داد: این نقشه ها که با همکاری دانشگاه تربیت مدرس و پژوهشکده علوم زمین مورد بازنگری قرار می گیرد، شامل 6 لایه زمین شناسی است که در دشت لوت در حال انجام است. فاز اول این طرح اجرا و نقشه ها تهیه شده و منتظر هستیم که شرایط هوایی منطقه لوت بهتر شود تا محققان برای چک نهایی به این منطقه اعزام شوند.

تهیه نقشه مخاطرات

شهیدی با اشاره به اقدامات سازمان زمین شناسی برای تهیه نقشه مخاطرات کشور توضیح داد: ایران بدلیل قرار گرفتن در کمربند آلپ-هیمالیا دارای شرایط خاص زمین شناسی است؛ از این رو تعداد زیادی از مخاطرات طبیعی که در دنیا رخ می دهد، ما در کشور تجربه می کنیم.

وی با تاکید بر اینکه در دنیا 43 مخاطره وجود دارد که 34 مورد از این مخاطرات در ایران شناسایی شده، یادآور شد: وظیفه سازمان زمین شناسی شناسایی و پدیده شناسی مخاطرات است و مطالعات ما در زمینه هایی چون "زلزله"، "فرونشست"، "زمین لغزش"، "گرد و غبار"، "آب های کارستی" و غیره است و جدیدترین فعالیتی که در زمینه مخاطرات در دستور کار داریم، بررسی مخاطره فرونشست استان اصفهان است.

رئیس سازمان زمین شناسی ادامه داد: در استان اصفهان مشکل بزرگی که وجود دارد، این است که اکثر دشتهای استان اصفهان متاسفانه دچار فرونشست شدند و میانگین فرونشست این دشت حدود 18 سانتیمتر در سال است که عدد بسیار بزرگی محسوب می شود.

شهیدی با تاکید بر اینکه فرونشست این دشت به اندازه ای است که شاخه های آن به داخل شهر اصفهان نفوذ کرده، خاطرنشان کرد: بسیاری از بناهای تاریخی، جاده ها و راه آهن تحت تاثیر این پدیده قرار گرفته و اگر مخاطره فرونشست به خوبی توسط استان اصفهان مدیریت نشود، ما در آینده نباید منتظر خبرهای خوب از این استان باشیم.

وی پیرامون خطر فرونشست زمین در کمین ابنیه تاریخی اصفهان اضافه کرد: در بازدیدی که اخیرا از این استان داشتم، مشاهده کردم که در چنین استانی که به این اندازه با کمبود آب و فرونشست مواجه است، باغهای بزرگ پسته در حال توسعه است و از آن بدتر در منطقه ای مانند کاشان پدیده مهاجرت آبهای شور به سمت آبخوان های شیرین را داریم و در صورتیکه این روند ادامه یابد، باعث خواهد شد که در آینده نه چندان دور منابع آب شیرین را بطور کامل از دست بدهیم.

وی با بیان اینکه پدیده مهاجرت آبهای شور به سمت آبخوان های شیرین در مناطق دیگر کشور در حال رخ دادن است، اضافه کرد: در میناب که پدیده فرونشست به شدت در حال رخ دادن است، موجب شده که با پمپاژ آب شیرین، آب شور دریا از سمت دریا به سمت خشکی مهاجرت کند که مقداری از زمینها را نیز آلوده کرده است.

به گفته این محقق حوزه زمین شناسی، هر منطقه ای که منابع آب شور و پدیده فرونشست زمین را داشته باشد، پدیده مهاجرت آب شور به سمت آبخوان های شیرین می تواند اتفاق بیفتد و در حال حاضر بسیاری از استان های کشور با خطر مهاجرت آبهای شور به سمت آبخوان های شیرین مواجه هستند.

رئیس سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی در پاسخ به این سوال که استانهای کم آب تری مانند یزد هم داریم، ولی چرا پدیده مخرب فرونشست زمین تنها در اصفهان احساس می شود، پاسخ داد: استانهایی مانند یزد هرچند کم آب هستند، ولی میزان تراکم جمعیت آنها کمتر است، ولی استان اصفهان، استانی پرجمعیت و صنعتی است و از آنجایی که بسیاری از صنایع کشور آب خور هستند، از این رو این عوامل دست به دست هم داده تا استان اصفهان با معضل بزرگی مواجه شود.

فرونشست در 80 درصد دشتهای کشور

شهیدی با اشاره به برخی اظهار نظرها درباره اینکه بیش از 300 دشت کشور با پدیده فرونشست مواجه هستند، تاکید کرد: در حال حاضر من صحبت از 300 دشت نمی کنم، بلکه تاکید داریم که حدود 80 درصد از دشتهای کشور با پدیده فرونشست مواجه هستند و در صورتیکه میزان استفاده از منابع آبهای زیر زمینی در 20 درصد باقی مانده دشتها کنترل نشود، آنها نیز به این وضعیت دچار خواهند شد. وی با بیان اینکه این سازمان تنها در زمینه پدیده شناسی مطالعات انجام می دهد، یادآور شد: مدیریت منابع آبهای زیر زمینی می تواند در کاهش پدیده فرونشست دشتها موثر باشد.

شهیدی با بیان اینکه براساس آمارهای متفاوت 4 تا 5 درصد منابع آبی در بخش صنعت، 4 درصد شرب و حدود 91 تا 92 درصد در بخش کشاورزی مصرف می شود، تاکید کرد: اگر الگوی کشت مناسبی برای مناطق مختلف داشته باشیم، موجب کاهش فشار بر آبخوان ها خواهد شد.