سرانجام تاریخ همدان به کجا خواهد رسید؟

ایسنا/ بدنبال خبر و گزارشهای منتشر شده، این پرسش مطرح می شود که سرانجام تاریخ همدان به کجا خواهد رسید؟

عاقبت تاریخ همدان چه خواهد شد؟

پس از اما و اگرهایی که با تصویب این طرح بوجود آمد و مخالفتهای اداره کل میراث فرهنگی استان، مدیرکل حقوقی وزارتخانه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در نامه ای به فرمانداری همدان، درخواست رد مصوبه شورای شهر همدان مبنی بر «رد هر نوع استعلام از میراث فرهنگی برای ساخت و ساز در بافت تاریخی این شهر» را مطرح کرد.

در نامه ابراهیم شقاقی به فرماندار همدان آمده بود شورای شهر اصلا نمی تواند چنین مصوبه ای را تصویب کند و قطع به یقین اگر فرمانداری همدان این مصوبه را تأیید کند، وزارتخانه میراث فرهنگی به روشهای قانونی دیگر جلوگیری از اجرایی شدن این مصوبه را پیگیری می کند.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان همدان درباره طرح مصوب شورای شهر گفت: براساس وظایفی که بر عهده داریم و ضوابطی که در مراجع مختلف قانونی وجود دارد، اعتقاد داریم اعلام نظر درباره صدور مجوز و هر گونه ساخت وساز در محوطه بافت باید با نظر میراث فرهنگی باشد.

علی مالمیر پیرامون سرانجام تاریخ همدان به کجا خواهد رسید؟، افزود: براساس ماده 3 آیین نامه اجرایی حفاطت از میراث فرهنگی کشور که مصوبه شورای امنیت کشور هم است و در سال 81 به تصویب رسیده به صراحت تأکید شده شهرداری های سراسر کشور موظف هستند در هر مورد که اقدام به عملیات عمرانی کرده یا مجوزی را صادر می کنند و مکان عملیات به نحوی از آنجا مشمول ضوابط حفاظتی اعلام شده باید نظر سازمان میراث فرهنگی کشور را استعلام کرده و براساس آن اقدام کنند.

وی با اشاره به اینکه بندهای قانونی دیگری هم در این رابطه وجود دارد، اظهار کرد: ماده 4 همین آیین نامه هم می گوید شورای عالی شهرسازی، معماری و کمیسیون ماده 5 باید نظرات سازمان میراث فرهنگی کشور را در مورد ضوابط حفاظت از آثار تاریخی، فرهنگی در طرحهای جامع و تفضیلی شهر لحاظ کنند.

مالمیر پیرامون سرانجام تاریخ همدان به کجا خواهد رسید؟، ادامه داد: از این دست مصوبات و قوانین و بخشنامه ها زیاد وجود دارد و تأکید کرده اند الزاماً در مجموعه آثار تاریخی حرایم و محدوده بافتها نظر میراث فرهنگی مبناست و این سازمان درباره آنها صلاحیت دارد.

وی افزود: اعتقاد ما این است که همه دستگاه ها موظف هستند اگر می خواهند در حرایم بنا و بافتها اقدامی انجام دهند و مجوزی صادر کنند یا عملیات عمرانی انجام دهند باید نظر میراث فرهنگی را استعلام کنند و به تصویب این دستگاه برسانند.

مدیرکل میراث فرهنگی استان همدان توضیح داد: اعضای شورای شهر همدان اعتقاد دارند در حوزه محدوده بافت صرفا ضوابط طرح تفصیلی، مصوبات کمیسیون ماده 5 و شورای عالی معماری، شهرسازی مبناست و باید ضوابط میراث فرهنگی به تصویب کمیسیون ماده 5 برسد.

وی افزود: با وجود اینکه قانونگذار این صلاحیت را به میراث فرهنگی داده اما مثلاً بند 5 بخشنامه دبیرخانه شورای عالی معماری، شهرسازی منبعث از قوانین مختلف حوزه میراث فرهنگی تأکید کرده هرگونه مداخله کاربری اعم از تخریب بناها، بازگشایی معابر و تعریض گذرها، افزایش ارتفاع و تراکم بناها و افزایش تراکم جمعیتی که اصالت و یکپارچگی را مخدوش ساخته و باعث از میان رفتن شواهد ناظر بر ارزشهای تاریخی، اجتماعی و فرهنگی می شود، ممنوع است.

مالمیر ادامه داد: نمونه های ذکر شده مصوبه ها و بخشنامه هایی است که شورای عالی معماری، شهرسازی بر آنها تأکید کرده است، اداره کل میراث فرهنگی استان همدان اعتقاد دارد نظر اعضای شورای شهر منطبق بر قانون نیست و صرفاً میراث فرهنگی باید در بافتها اعلام نظر کند.

وی خاطرنشان کرد: اگر شورای شهر می گوید باید نظر کمیسیون ماده 5 و شورای عالی معماری، شهرسازی مبنا قرار بگیرد حتی در مصوبات و بخشنامه های شورای عالی معماری، شهرسازی هم بر این قضیه تأکید شده که به عنوان مثال گذر تعریف نشود و افزایش ارتفاع نداشته باشیم.

مالمیر مطرح کرد: اگر ضوابط میراث فرهنگی رعایت نشود براساس طرح تفصیلی باید در کنار تمام معابر و کوچه ها تعریض شده و متناسب با آن ارتفاع گرفته شود و عملا تراکم و ساخت و سازی که تحمیل می شود، ساختار بافت را دگرگون می کند و همان مقدار باقی مانده بافت هم از بین خواهد رفت و عملا بافتی را بعنوان بافت واجد ارزش تاریخی در شهر همدان نخواهیم داشت.

وی افزود: آسیبهای جدی که در سالهای گذشته به بافت همدان وارد شده با همین نگرش بود که بازسازی بافت فرسوده یک نمونه از آن است؛ به عنوان نمونه تخریب مرکز محله کبابیان از همین دست اقدامات بود بنابراین این تصمیمات منجر به از بین رفتن بافت واجد ارزش تاریخی خواهد شد.

مالمیر درباره تأثیر این مصوبه در ثبت جهانی منظر تاریخی همدان گفت: در موضوعی که قرار است ثبت جهانی شود منظر تاریخی شهری از هگمتانه تا همدان امروزی مدنظر است که آثار دوران مختلف را در خود دارد و بافت ها و محوطه های تاریخی که هر یک کماکان به کارکردهای خود ادامه می دهند جزیی از آن هستند، اگر اینها مخدوش شود موضوعی برای ثبت جهانی با این مفهوم باقی نمی ماند و اگر بافت هسته مرکزی آسیب ببیند پرونده ثبت جهانی را با مشکلات جدی مواجه خواهد کرد.

نایب رئیس شورای اسلامی شهر همدان اظهار کرد: یکی از وظایف اصلی شوراهای اسلامی به عنوان پارلمان های محلی سیاست گذاری و نظارت در اجرای آن است، اینکه اداره کل میراث فرهنگی بگوید چه چیزی قانونی است و چه چیزی غیرقانونی، در اصل این فرمایش آنها غیرقانونی است.

ابراهیم مولوی ادامه داد: شورای شهر وظیفه دارد با استفاده از اسناد بالادستی کشور و تبعیت از آنها برای شهر تصمیم بگیرد و اصول 100 تا 156 قانون اساسی در مورد اختیارات شوراهای اسلامی سراسر کشور وظایف را مشخص کرده است.

وی افزود: علاوه بر این توسعه پایدار شهر و دفاع از حقوق شهروندان از وظایف ماست، میراث فرهنگی در یک بازه زمانی اعلام می کند در رینگ اول و دوم کل ساختمانها در ارتفاع دو و نیم تا سه و نیم طبقه ساخته شود و وقتی این مطرح می شود یعنی عملاً از حقوق مردمی که در آنجا سکونت دارند، جلوگیری می کند.

مولوی با اشاره به اینکه در اسلام و قوانین جمهوری اسلامی مالکیت محترم است، گفت: ضوابط و مقرارت طرح تفضیلی می گوید هر کسی براساس معبری که در کنار ملکش قرار می گیرد، می تواند ارتفاع بگیرد؛ مثلاً کوچه هشت متری سه و نیم طبقه کوچه 10 متری چهار و نیم طبقه و ...

وی توضیح داد: بارها با مجموعه میراث فرهنگی همدان مکاتبه انجام داده و درخواست کردیم ضوابط و مقرراتی که می فرمایند طبق آن نباید در این محدوده ها ساخت وساز، تعریض و ارتفاع انجام شود را اعلام کنند اما ضوابط و مقرراتی که مصوب و ابلاع شده باشد، ارائه ندادند.

مولوی با بیان اینکه دوستان میراث فرهنگی خودزنی می کنند، گفت: طبق مصوبه شورای شهر همدان، شهرداری از تاریخ مشخص در رینگ های اول و دوم شهر همدان به لحاظ حفاظت و حراست از میراث فرهنگی موظف و مکلف است ضوابط و مقررات طرح تفصیلی شهر که مورد تصویب شورای عالی معماری، شهرسازی ایران قرار گرفته را ملاک عمل قرار دهد.

وی اضافه کرد: تمام تک بناهایی که دارای ارزش هستند مثل آرامگاه بوعلی، برج قربان، تپه هگمتانه، مسجد جامع طبق این مصوبه حرایم جدا دارند و محترم شمرده شده اند بنابراین شهرداری باید ضوابط را درباره تک بناهایی که دارای حریم مصوب هستند، رعایت کند اما در مناطقی مثل خیابان کرمانشاه و بلوار آیت الله کاشانی چرا نباید اجازه دهیم ساخت و ساز انجام شود؟

نایب رئیس شورای شهر همدان در مورد نامه مدیرکل حقوقی وزارتخانه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی به فرماندار همدان گفت: او اول باید ببیند اجازه داشته چنین نامه ای بنویسد یا خیر؟

مولوی اظهار کرد: ما در راستای دفاع از حقوق شهروندان می گوییم ملاک عمل مصوبات طرح تفصیلی است و طرح تفصیلی هم مصوب شورای عالی معماری، شهرسازی ایران است، میراث فرهنگی اگر می خواهد چیزی را مصوب کند ابتدا باید به شورای عالی معماری، شهرسازی ببرد، در این شورا هفت وزیر و 12 نفر از روسای سازمان ها حضور دارند و تنها محل و مکان قانونی تصویب طرحهای شهری است.

وی تصریح کرد: اگر شورا بخواهد همانطور که میراث فرهنگی می خواهد عمل کند اداره مخابرات، مجموعه انتظامی، محیط زیست هم حریم می خواهند و این نشدنی است و باید شهر را رها کنیم و مردم را به بیابان ببریم تا چادر بزنند.

مولوی با بیان اینکه شورای شهر مشکلی با میراث فرهنگی همدان ندارد، مطرح کرد: بنده یکی از دوستداران و طرفداران پر و پا قرص میراث فرهنگی، بافتهای تاریخی و تک بناهای ارزشمند هستم و سالها در حوزه احیا، باز زنده سازی و بازآفرینی شهری فعالیت کرده ام اما اینکه بخواهیم به خاطر عکس سال 1335 حق مردم را تضییع کنیم کم لطفی، بی انصافی و اجحاف در حق مردم است.

وی اضافه کرد: مجموعه استانداری و هیچ یک از مجموعه های استان نیز این را نپذیرفته و دادستان همدان اخیرا نامه تندی خطاب به میراث فرهنگی نوشته که به عنوان مدعی العموم حق ندارید بدون مصوبه و با لحاظ نظرات شخصی، مردم همدان را از حق و حقوق خود محروم کنید.

مولوی با تأکید بر اینکه اگر اظهارات میراث فرهنگی قانونی است چرا به شورای شهر، استانداری و شهرداری اعلام نمی کند؟ گفت: شورای شهر در مقابل قانون گردنش از مو باریکتر است و تمام ضوابطی که شورای عالی معماری، شهرسازی ایران لحاظ کردند، باید در شهر جاری و ساری باشد.

نایب رئیس شورای شهر همدان افزود: معاون عمرانی استانداری هم چندین بار در این مورد با میراث فرهنگی همدان مکاتبه کرده است، اما این سازمان چیزی ارائه نکرده و در واقع چیزی وجود ندارد که ارائه دهد.

وی با بیان اینکه اجرای این مصوبه به ثبت جهانی آسیب نمی زند، گفت: به عنوان مثال آیا میراث فرهنگی می خواهد برج پاستور، برج آرین، برج سعیدیه و ساختمانهای مرتفع دیگری که در شهر هستند و در داخل بافتی که میراث ادعا می کند قرار دارند را تخریب کند؟

مولوی مطرح کرد: بافت ارزشمند در شهرهایی مثل محله فهادان یزد، محله جوباره اصفهان، محله مسجد کبود تبریز و مجموعه بازار و 15 خرداد تهران است، اینها بافت متراکمی است که حفظ شده و دست نخورده و بکر باقی مانده و همه وظیفه دارند از آنها نگهداری کنند.

وی با بیان اینکه در همدان چیزی به اسم بافت ارزشمند نداریم بلکه تک بناهای ارزشمند وجود دارد، گفت: میراث فرهنگی همدان اگر واقعاً به بحث بازار همدان علاقمند است به مجموعه مدیریت شهری کمک کند بازار را باززنده سازی کنیم، مانند کاری که در خیابان سپه قزوین انجام گرفت.

نایب رئیس شورای شهر همدان در پایان اظهار کرد: پیاده راه سازی خیابان بوعلی، میدان امام(ره) و خیابان اکباتان در راستای توجه به بافت و بناهای شهر همدان بود.

چندی پیش سعید شاهرخی، استاندار همدان در مصاحبه ای گفت: «شورای شهر موظف است در چهارچوب قوانین و مقررات عمل کند و هر مصوبه مغایر با قانون از سوی هیئت انطباق رد می شود. بالاخره میراث فرهنگی ضوابطی دارد که شهرداری ها ملزم به رعایت آنها هستند و هر دستگاه دولتی یا اشخاص حقیقی و حقوقی از این قوانین تخطی کنند، با آنها برخورد خواهد شد».