انجام مستند نگاری و کارشناسی سنگ های منقوش تخت جمشید

ایسنا/ براساس سخنان مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید، انجام مستند نگاری و کارشناسی سنگ های منقوش تخت جمشید صورت می گیرد.

داستان چیست؟

حمید فدایی روند اخیر ساماندهی و مستندنگاری سنگ های تخت جمشید را یکی از برنامه های بلند مدت پایگاه میراث جهانی تخت جمشید دانست که با همکاری متخصصین باستان شناس، مرمت کاران و نیروهای فنی در حال انجام است.

او اضافه کرد: در کاخهای مختلف تخت جمشید قطعات متعدد و منقوش سنگهایی وجود دارد که حاصل ویرانی بناها در طول سده های گذشته است. اگرچه امروزه اجرای پوشش بر روی ستون ها و درگاه های تخت جمشید به دلیل نکات فنی و اجرایی و نظیر حفظ حریم بصری محوطه، عملیاتی دشوار و برنامه ریزی اجرای آن زمانبر است، اما تصمیم گیری در مورد انتقال قطعات جدا شده کاخها و حفاظت موقت آنها در مخازن و فضاهای سر پوشیده در کوتاه مدت امکان پذیر خواهد بود؛ بنابراین از مهمترین برنامه های حفاظتی محوطه نجات بخشی قطعات رها شده در محوطه کاخ ها و ساماندهی فیزیکی و اطلاعاتی آنها در مخازن واقع در بخش جنوبی تخت گاه تخت جمشید بوده است.

وی اضافه کرد: آماده سازی این مخازن و اجرای اندود بر دیواره های آن، طراحی، ساخت و نصب قفسه های فلزی متناسب با فضای انبارها و مقاوم برای تحمل وزن سنگ ها، از پشتیبانی های فنی در به ثمر نشستن این طرح بزرگ بوده که با همکاری متخصصین واحد دفتر فنی پایگاه انجام شده و با توجه به حضور تعدادی باستان شناس و نیروهای فنی مرمت در آن، نمونه ای از همکاری و کار گروهی در اجرای پروژه ای حفاظتی بوده است.

فدایی با اشاره به دستاوردهای این پروژه با هدف حفاظت بهتر و بهره برداری از آن در زمینه های گوناگون افزود: پروژه انتقال قطعات جدا شده بناها و کاخ ها به داخل مخازن، علاوه بر بهینه کردن شرایط نگهداری آثار از ویژگی های دیگری نیز برخوردار بوده است، با مستندنگاری، طبقه بندی و ساماندهی قطعات سنگ، بانک اطلاعاتی ویژه ای برای آنها تهیه شده که از این بانک داده در پاره یابی قطعات و امکان سنجی نصب قطعات سنگ در محل اصلی خود در کاخ های تخت جمشید استفاده خواهد شد.

مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید اضافه کرد: طی یک ساله گذشته، حدود سه هزار قطعه سنگ مستندنگاری، شناسنامه دار و طبقه بندی شده و در شرایط مناسب حفاظتی قرار گرفته است.

فهیمه همایون، کارشناس باستان شناس و از همکاران این طرح با تاکید بر اهمیت ساماندهی قطعات سنگی بیان کرد: با توجه به پراکندگی سنگ هایی که در دهه های گذشته در محوطه تخت جمشید وجود داشته؛ با هدف حفاظت بهتر از قطعات سنگی منقوش، ساماندهی و مستندنگاری این یافته ها آغاز شد.

همایون با اشاره به فرآیند این پروژه گفت: با توجه به اینکه سنگهای پراکنده موجود در محوطه تخت جمشید به دلایل مختلف نظیر پدیده هوازدگی و فرسایش در معرض آسیب قرار داشت، انتقال آثار به مکانی بهتر در اولویت قرار گرفت و در اینباره از مخازن موجود در بخش جنوبی مجموعه تختگاه واقع در کاخ D که فضاهای راهرو شکل با سقف تاقی شکل موسوم به تاقی ها استفاده شد.

یونس زارع، کارشناس باستان شناس و عضو کارگروه ساماندهی و مستندنگاری سنگ های منقوش تخت جمشید در رابطه با مراحل مختلف این پروژه گفت: قطعات سنگی منقوش ابتدا مستندنگاری شده و پس از پاکسازی اولیه، برای تفکیک و شناسایی اولیه به مخازن ایجاد شده منتقل و پس از آن ثبت و طبقه بندی می شود.

وی افزود: همه قطعات سنگ نهایتا داخل جعبه های چوبی ویژه ای که به همین منظور ساخته شده قرار گرفته و صاحب برگه دان با شرح محتویات داخل جعبه بر روی آن می شود.

این کارشناس باستان شناس در رابطه با مستندنگاری های انجام شده روی این قطعات برای بارگذاری اطلاعات آن بر روی سامانه جامع بانک اطلاعاتی پایگاه میراث جهانی تخت جمشید، بیان کرد: مستندنگاری ها با تهیه اطلاعات تصویری از زوایای مختلف و همچنین تهیه اطلاعات محتوایی در رابطه با پیشینه طرح، اندازه، جنس، رنگ انجام می شود و این داده ها برای استفاده متخصصین و حفاظت گران در دسترس خواهد بود. زارع همچنین خاطرنشان کرد که در روند ساماندهی اخیر تعدادی از سنگ های شناسایی شده قابل پیوند یا اتصال به محل اصلی خود در مجموعه جهانی تخت جمشید است.