شپش از کجا نشات می گیرد؟

فکر می کنید فقط کودکانی که در مناطق غیربهداشتی زندگی می کنند، دچار این بیماری می شوند؟ تصورات غلط در مورد شپش ها زیاد است.

بهتر است اول با حقایقی در مورد شپش آشنا شویم که حتما از شنیدنشان تعجب خواهید کرد:

1. شپش ها قرن هاست که در اطراف ما وجود دارند. در واقع، باستان شناسان اجساد مومیایی را همراه با نشانه های شپش پیدا کرده اند.

2. شپش ها پراکندگی جغرافیایی گسترده ای دارند و حتی در نقاطی هم که از نظر اقتصادی پیشرفته اند، یافت می شوند.

3. انتقال شپش سر از طریق استفاده از شانه، برس یا کلاه مشترک معمول نیست و بیشترین راه انتقال آن تماس مستقیم با موهای فرد مبتلاست. مثلا کشتی گرفتن در کودکان یا در آغوش گرفتن آنها باعث انتقال شپش ها می شود.

4. عفونت ناشی از شپش خطرناک نیست. ممکن است خارش وجود داشته باشد، ولی اغلب بی علامت است. بزرگ ترین مشکل آن عارضه عاطفی و احساسی است، چون هیچ کس دوست ندارد یک موجود خونخوار موهایش را مورد هجوم قرار دهد.

5. اصلاح موهای سر از ته بهترین راه درمان شپش نیست.با وجود آن که این کار تا حدی موثر است، اما بندرت لازم به نظر می رسد. علاوه بر آن، ممکن است فرزند شما دوست نداشته باشد دوستانش او را کچل ببینند!

با شپش بیشتر آشنا شوید

نام علمی شپش سر، پدیکولوس هیومنوس کپیتیس است. دوره زندگی یک شپش تنها چند هفته است. شپش ماده در هر نوبت تخم ریزی، حدود 100 تخم می گذارد. او ماده چسبناکی ترشح می کند که باعث چسبیدن تخم ها به مو در نزدیکی پوست سر می شود. 8 روز بعد، تخم ها سر باز می کنند و در عرض 2 هفته این شپش ها بالغ می شوند و در مدتی که از زندگی شان باقی است، روزی یک یا دو بار از خون انسان تغذیه می کنند. آنها 6 پا دارند که به آنها این امکان را می دهد که به موهای شما بچسبند و از یکی به دیگری جابه جا شوند. در ضمن می توانند بسرعت حرکت کنند و این باعث می شود که دیدن آنها سخت تر شود.

با وجود آن که این انگل ها به خون انسان بسیار علاقه مند هستند، ولی علاقه چندانی به خون سگ، گربه یا سایر حیوانات خانگی ندارند. پس بگذارید همین جا از یک بدفهمی دیگر پرده برداری کنیم: «شپش ها از حیوانات خانگی به بچه ها منتقل می شوند.» در حقیقت، شپش ها اصلا حیوانات خانگی را آلوده نمی کنند. آنها نمی توانند بدون خون انسان بیش از یک تا 2 روز زنده بمانند.بنابراین جارو کردن خانه، تمیز کردن مبلمان و شستشوی کف زمین، نقش اندکی در پیشگیری از ابتلا به شپش دارد، چون شپش علاقه ای به ماندن روی این سطوح ندارد و اگر در این جاها باشد، مرگ او حتمی است.

با شپش چه کار باید کرد؟

اگر شما یا فرزندتان به شپش سر آلوده شدید، دست و پای خود را گم نکنید. ممکن است این بیماری به نظر ناخوشایند باشد ولی خطرناک نیست و نمی تواند بازتابی از پاکیزگی یا سایر جنبه های شخصیتی شما باشد. لازم نیست به سایت ها یا کتاب های پزشکی مراجعه کنید تا ظاهر انگل را ببینید، این فقط حال شما را بدتر می کند.

پیدا کردن یک شپش زنده بسیار مهم است، چون تشخیص را مسجل می کند. فقط شپش زنده و بیماری فعال باید درمان شود. به توصیه های دوستان و آشنایان در زمینه اصلاح موی سر از ته و مالیدن ژل یا روغن به سرتان برای خفه کردن انگل گوش ندهید. در عوض بهتر است از درمان هایی که موثر بودنشان به اثبات رسیده استفاده کنید.

برای این منظور، داروهایی تجویز می شوند که حاوی پیرترین (ماده ای که از گل داوودی گرفته می شود) ، یا پرمترین (نوع صناعی آن) هستند. شامپوهای حاوی این مواد نیز برای درمان شپش سر مورد تایید قرار گرفته اند و موثرند. معمولا یک درمان دوم نیز در روز 7 تا 10 ابتلا لازم است. گاهی شپش ها از خودشان مقاومت نشان می دهند و این مقاومت ممکن است بیشتر شود. در این موارد، قدم بعدی استفاده از شامپوهای حاوی لیندان یا مالاتیون است که باید حتما توسط پزشک تجویز شوند. شانه کردن می تواند کمک کننده باشد، ولی بیشتر به درد کودکانی که موهای کوتاه دارند می خورد. در حالی که تمیز کردن مبلمان و فرش برای پیشگیری از شپش لازم به نظر نمی رسد، شستن روتختی، روبالشی و لباس ها توسط آب داغ توصیه می شود، چون این لوازم با سر شخص آلوده در تماسند. برس ها، شانه ها و هر چیزی که با موی سر در تماس مستقیم است، مانند کلاه، کش مو و ... باید هر روز با آب داغ شسته شوند تا عفونت برطرف شود.

بدفهمی ها از کجا ریشه می گیرند؟

یکی از علت های وجود بدفهمی در مورد شپش این است که شپش ها انواع مختلفی دارند. شپش بدن بیشتر در شرایطی به وجود می آید که فرد چند لایه لباس می پوشد و به طور منظم آنها را نمی شوید.

به عنوان مثال،شپش بدن در دوره جنگ، بلایای طبیعی، خانه های آلوده و در بین فقیرها و افراد بی خانمان شایع تر است. برخلاف شپش سر، شپش بدن می تواند بیماری های خطرناک را منتقل کند که تیفوس و تب راجعه از این دسته اند.

در چند قرن اخیر، میلیون ها نفر به دنبال ابتلا به این بیماری ها جان خود را از دست داده اند.

احتمالا انواع دیگر شپش مانند شپش تناسلی هستند که باعث شده اند مردم از شپش سر وحشت داشته باشند. شپش های تناسلی مثل شپش سر هستند؛ فقط محل زندگی آنها متفاوت است و معمولا از طریق رابطه جنسی منتقل می شوند. گسترش اطلاعات نادرست درباره شپش نسبت به میزان گسترش بیماری، مشکل بزرگ تری است. اگر به شپش سر مبتلا شدید، با پزشک مشورت کنید. این وضعیت ناخوشایند است اما آنقدرها هم جدی نیست.